طرح حذف صفرهای پول ملی برای اولین بار در آلمان و پس از پایان جنگ جهانی دوم اجرا شد. چرا که در طول دوران جنگ، نرخ تورم در این کشور بسیار افزایش یافته بود و ناگزیر مارک جدید را روانه انتشار شد. از آن زمان تاکنون حدود 50 کشور جهان این طرح را آزموده اند که در این میان تجربه فرانسه، برزیل، بولیوی و ترکیه که سابقه حذف سه صفر از پول ملی خود را دارند، بیش از همه موفق بوده است.
لذا حذف صفرهای پول ملی اقدامی است که بسیاری از مردم دنیا به اشکال مختلف آن را تجربه کرده اند، تجربه هایی که گاه بسیار هم موفق بوده است. طی سال های اخیر نیز اجرای این طرح در ایران همواره مطرح بوده است به نحوی که حتی سخن از تغییر نام واحد پول ملی نیز به میان آمده است.
ریشه این توجه ویژه دولت به طرح حذف 3 صفر از پول ملی را باید در سیر صعودی نرخ تورم در سال های اخیر جستجو کرد.
زیرا زمانی که بر اثر رشد نرخ تورم از ارزش پول ملی کاسته می شود، مبادله پول دشوار تر می شود و انتشار پیاپی اسکناس های با واحدهای بزرگ نیز برای تسهیل مبادلات دردسر ساز می شود.
در هر صورت به نظر می رسد که دیگر نوبت به ایران رسیده است تا اجرای طرح خذف صفرهای پول ملی را به آزمون بگذارد. در باب مهمترین محاسن اجرای طرح این نکات برشمرده می شود: کاهش هزینه‌های چاپ و زمان فرسودگی اسکناس، سادگی شمارش پول، کمتر شدن حجم اسکناس‌های مورد مبادله و خلاصه این که مبادلات اقتصادی تسهیل می شود.
اما برخی براین باورند که تغییر واحد پولی کشور از طریق حذف صفرها به دلیل دامن زدن به انتظارات تورمی زمینه افزایش نرخ تورم را فراهم خواهد کرد. ولی به اعتقاد بنده این تاثیر تنها در دوره کوتاه مدت رخ خواهد داد و در بلند مدت اثرات تورمی اجرای طرح حذف 3 صفر از میان خواهد رفت و در مقابل کاهش هزینه های اقتصادی قابل توجیه خواهد بود.
البته حذف صفرهای پول ملی، تأثیری بر شاخص‌های واقعی اقتصاد ایران نخواهد داشت. با این حال نمی‌توان آثار روانی طرح را کتمان کرد. چرا که زمانی که سه صفر از پول ملی حذف می شود این گونه تصور خواهد شد که 10 ریال جدید که همان 10 هزار ریال یا یک هزار تومان سابق است ارزش دارد و می‌توان با انتظار این ارزش از آن در مبادلات روزانه استفاده کرد. این در حالی است که قدرت خرید 1 تومان معادل قدرت خرید 1 هزار تومان سابق است.
همچنین بدیهی است که با حذف سه صفر ارزش اسکناس افزایش می یابد و این امر، مشکل افزایش تلاش ها برای جعل اسکناس را در پی خواهد داشت. در همین حال پیش بینی می شود، حذف 3 صفر در یک دوره میان مدت انطباق دفاتر و حساب‌های مالی را دشوار سازد.
البته در صورتی که این تصمیم نهایی شود دولت باید برای جلوگیری از هزینه‌های بالا حذف اسکناس‌های قدیمی و چاپ انواع جدید، آن ها را به ترتیب خاصی از رده خارج کند و طی دوره ای که اسکناس‌های قدیمی تر فرسوده نشده‌اند با فرض حذف سه صفر، از آنها استفاده شود و بعد در تجدید چاپ حذف سه صفر در آن ها اعمال شود.
اما بدیهی است که یک شرط بزرگ موفقیت دولت در اجرای این طرح تلاش برای ثبات و انضباط سیاست های مالی و پولی و مهار رشد نرخ تورم است. که امر نیز مستلزم اصلاح سیاست های بودجه ای دولت و اعمال سیاست های پولی مستقل تر بانک مرکزی است. در این صورت می توان نسبت به آغاز دوره تقویت ارزش پول ملی امیدوار بود.
نظر شما