لیلی ۲۰۰ ساله مردم فارس؛ شادترین عروسک سنتی ایران

«خبرجنوب» نوشت: لیلی دودستی نام یکی از هنرهای دست ساز فارس است که عنوان شادترین عروسک ایرانی را به خود اختصاص داده، عروسکی که به رغم دارابودن پیشینه تاریخی و قدمت، سال ها به دست فراموشی سپرده شده بود و هم اینک احیا شده.

آن طور که مژگان ثابت قدم مسئول ثبت میراث معنوی فارس  می گوید؛ این عروسک بیانگر بخشی از تفکر و باور قوم لر است که در واقع مقدمه ای برای آشنایی کودکان با فرهنگ و آداب و رسوم این قوم می باشد و سومین عروسک سنتی فارس است که در فهرست میراث معنوی کشور  قرار دارد.

وي مي افزايد:پرونده هاي ثبت ناملموس (معنوي) شامل عروسك ها، آداب و رسوم ،خوراك ها، بازي ها و مهارت تهيه غذا هاي سنتي است.

ثابت قدم مي گويد: عروسك ليلي دو دستي بعد از عروسك هاي سنتي جي جي بي جي و مينا ، سومين عروسك محلي فارس است كه در فهرست ميراث معنوي كشور به ثبت رسيده و اميداريم با اين اقدام احيا شود چرا كه اين هنر دست ساز تنها يك عروسك ساده نيست بلكه ميراثي از گذشته است كه بايد به درستي حفاظت گردد.به گزارش خبرنگار سرویس گردشگری « خبر جنوب » عروسک سنتی و آیینی لیلی یا لیلی دو دستی در شهرستان ممسنی یکی از پرونده های میراث معنوی استان فارس است که در کمیته ثبت میراث معنوی کشور به ثبت رسیده است و هم اینک این عروسک در کنار دیگر عروسک های دست ساز سنتی ایران در موزه ایران باستان قرار دارد.

در این رابطه فریبا گرجیان سازنده و احیا کننده این عروسک به خبرنگار ما می گوید: عروسک دست ساز سنتی لیلی یا لیلی دو دستی مربوط به قوم لر است یعنی قوم لر نورآباد ممسنی، کهگیلویه و بویراحمد، مسجد سلیمان، روستاهایی در گناوه، بخش هایی در بوشهر، چهار محال و بختیاری، لُردگان و حتی ترک های قشقایی همجوار با نورآباد ممسنی به علت قرابت فرهنگی با (نورآباد ممسنی) عروسک لیلی را داشته اند.

گرجیان در ادامه توضیح می دهد: نورآباد ممسنی یکی از شهرستان های فارس است، که به دو شهرستان مجزا به نام رستم و ممسنی تقسیم شد. این دوشهرستان در 15 کیلومتری یکدیگر با فرهنگی مشابه به هم، قرار دارند. بنابراین وقتی به معرفی عروسک لیلی دستی در شهرستان نورآباد ممسنی پرداخته می شود، منظور هم شهرستان ممسنی و هم شهرستان رستم و تمامی روستاهای مربوط به این دو شهرستان می باشد.

وی با اشاره به اینکه پسوند دو دستی این عروسک به دلیل دستهای رقصان آن است، می گوید: لیلی دو دستی یکی از عروسک های آیینی و سنتی قوم لر است که قدمتش به بیش از 200 ساله می رسد و تحت تأثیر فرهنگ این قوم شکل گرفته است.

گرجیان با اشاره به اینکه پیشینه ساخت این عروسک زمان مشخصی ندارد، می افزاید: در واقع لیلی، عروسکی تاریخی است که مشخص نیست اولین بار چه کسی این عروسک را ساخته است.

ولی شواهد نشان می دهد در محیطی با فرهنگ غنی ولی در کمبود امکانات، مادران لُر زمانی که زندگی خود را در قشلاق و ییلاق می گذراندند، دست به این عمل خلاقانه زدند. وی ادامه می دهد: آنها با همکاری مردان ایل با چوب و نی های مزارع، چوبی را به شکل صلیب بر هم سوار و با اضافه پارچه های محیط اطراف خود شروع به ساختن این عروسک مي کردند تا سرگرمی برای کودکان خود پیدا کنند .

این کارشناس حوزه میراث فرهنگی اضافه می کند: کودکان با بازی با این عروسک محیط زندگی خود را بازآفرینی و در واقع خود را برای زندگی در ایل و خانه داری آماده می کردند .

گرجیان با اعتقاد براینکه عروسکِ لیلی نماد دختر جوان لر است، می گوید: این عروسک شادترین عروسک دست ساز سنتی در بین همۀ عروسک های قومیت های مختلف ایران است. دست های این عروسک به واسطۀ بند یا طناب نازکی که زیر پیراهن خود دارد به رقص در می آید و شروع به دستمال بازی می کند، که نماد رقص سه پای زنان لر ممسنی است.

وی همچنین می افزاید: این عروسک نزد اقوام مختلف لر، اسم های متفاوت ولی ساختار و قدمت یکسانی دارد. لر ممسنی و رستم آن را به نام ( لیلی یا لیلی دستی یا لیلی دو دستی) می نامند و لر بویراحمد به آن (بویگ یا لیلی ) می گوید. همچنین در دیلم و بوشهر آن را (لیلی یا عروسک دستمال به دست) می خوانند و لر بختیاری هم به این عروسک (بازبازک یا بازبازک لیلی) می گوید.

وی در پایان از چاپ کتابی با عنوان «لیلی ؛ عروسک دست ساز سنتی قوم لر» در آینده ای نزدیک خبر می دهد و می افزاید: این عروسک یکی ار سنت های فراموشی شده استان بود که هم اینک احیا وخوشبختانه در فهرست میراث معنوی ایران ثبت شد .

46

برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل‌ رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید.
کد خبر 640080

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
3 + 0 =