با معرفی بیت المقدس به عنوان قدس از سوی ترامپ تنش ها در رابطه اتحادیه اروپا و آمریکا افزایش یافته است و انتفاضه هم که در مقاطعی بخاطر فشارهای اسرائیل و اختلافات حماس با فتح دچار رکود شده بود مجددا شعله ور شده و این حرکت ادامه خواهد یافت.
محسن پاک آیین کارشناس ارشد روابط بین الملل و سفیر پیشین کشورمان در آذربایجان تاکید می‌کند که روند عادی‌سازی روابط اسرائیل با کشورهای اسلامی دچار چالش شده است .
آن‌چه در ادامه می‌آید متن کامل این گفتگوست:
رژيم صهيونيستي چه سياستي را براي بهره مندي از اقدام ترامپ در اعلام پايتختي قدس به عنوان پايتخت اين رژيم پيگيري مي‌کند؟
معرفی قدس به عنوان پایتخت رژیم صهیونیستی را می توان در ادامه سلسله اشتباهاتی دانست که آقای ترامپ پس از روی کار آمدن در کاخ سفید انجام داده است. قطعا معرفی بیت المقدس به عنوان پایتخت آمریکا بزرگترین اشتباه ترامپ بوده و تبعات بسیار زیادی به دنبال داشته است. یکی از این تبعات در بعد فلسطین و خاورمیانه یا غرب است که تصمیم رییس جمهور آمریکا باعث شد، ملت فلسطین مجددا متحد شوند یعنی اختلافات بین حماس و دولت خودمختار بود تبدیل به اتحاد شد. اگرچه دولت خودمختار محمود عباس با لحن ملایم تری این مسئله را محکوم کرد اما در نهایت هردو با این موضوع مخالفت کردند و بیت المقدس را برای همیشه پایتخت فلسطین اعلام کردند و این هماهنگی که بین حماس و دولت خودمختار و بین مردم فلسطین انجام شد و تظاهرات مردمی در غزه و کناره باختری رود اردن که متحدانه علیه تصمیم ترامپ و رژیم صهیونیستی قیام کرده اند موجب انتفاضه جدیدی شد .
در واقع تلاشی که رژیم صهیونیستی انجام می داد تا ایجاد اختلاف کند بین حماس، فتح و مردم دو بخش غزه و کرانه باختری شکست خورد و هر روز شعله انتفاضه افزایش می یابد.
علاوه براین عربستان تلاش زیادی برای ایجاد تفرقه بین کشورهای اسلامی در راستای منافع رژیم صهیونیستی می کرد. نمونه آن را اقدامات این کشور را در سازمان همکاری های اسلامی می بینیم که هروز به بهانه ای اجلاسی ترتیب داده و در آن کشورهای مسلمان دیگر را علیه ایران بسیج کرده و با توطئه‌افکنی بین کشورهای اسلامی تلاش می‌کرد بین آنها تفرقه ایجاد کند هم ناکام ماند. کشورهای مسلمانان به سرعت بر سر مسئله مسلمانان متحد شدند و سازمان همکاری ها اسلامی در اولین فرصت اجلاس خود را برگزار کرد و کسانی مثل اردوغان با رژیم اسرائیل رابطه دارد، محکم و قاطع علیه تصمیم ترامپ و رژیم صهیونیستی صحبت کرد و حتی جمهوری آذربایجان که رابطه دیرینه با این رژیم دارد آقای الهام علی اوف برای اولین بار در این اجلاس سخنرانی خود را با بسم الله الرحمن الرحیم آغاز و موضوع انتقال پایتخت از تل آویو به بیت المقدس را محکوم و اعلام کرد که از نظر ما قدس همواره پایتخت فلسطین است. بسیاری از کشورهایی که حتی نظام های لائیک دارند و با رژیم صهیونیستی هم ارتباط خوبی داشتند هم در قبال تغییر پایتخت این رژیم موضع های محکمی گرفتند. سازمان همکاری های اسلامی بیانیه محکمی منتشر کرد. درواقع بعد از گذشت 50 سال از تاسیس این سازمان که مشابه این حوادث پیش آمد، می توان گفت این متحد ترین اجلاسی بود که علیه سیاست های رژیم صهیونیستی و آمریکا برگزار شد که اقدامی بی نظیر بود که در ادامه سلسله اشتباهات ترامپ بود.
در شرایط فعلی ایران می تواند چه رویکردی در قبال به رسمیت شناخته شدن قدس از سوی آمریکا به عنوان پایتخت اسرائیل داشته باشد؟
این مسئله برای ایران منافعی داشت. تلاشی که آمریکا،عربستان سعودی و رژیم صهیونیستی انجام دادند تا ایران را به عنوان تهدید منطقه ای اعلام کنند، بینتیجه مانده و خنثی شد. با این اقدام توجه جهان به موضوع قدس و فلسطین جلب شد و امروز این باور که اسرائیل تهدید جدی امنیتی برای منطقه است کاملا شکل گرفته و در اذهان عمومی و کل جهان پدیدار شده و دیگر تبلیغات منفی و جهت داری که آمریکا و رژیم صهیونیستی علیه ایران می کردند به حاشیه رفت. موضوع دیگر تشدید اختلافات آمریکا و اروپا بود. آمریکا تلاش داشت بویژه درخصوص قضیه برجام و اعمال فشار بر ایران بتواند اروپایی ها را با خود همراه کند. اگرچه اختلافات اروپا و آمریکا فراتر از ایران است اما بالاخره یکی از محورهای سیاست خارجه آمریکا جذب اتحادیه اروپا بود. تصویب قدس به عنوان پایتخت اسرائیل مخالفت جدی اتحادیه اروپا را به دنبال داشت.اظهارات اخیر موگرینی مبنی براینکه هیچ گاه بیت المقدس را به عنوان پایتخت اسرائیل به رسمیت نمی شناسیم و این اقدام مغایر با قطعنامه های بین المللی است. در حقیقت این پاسخی قاطع از سوی اتحادیه اروپا به آمریکا و اسرائیل است و در حقیقت با این تصمیم آمریکا اختلافات آنها با آمریکا تشدید شد.
چه گزينه‌هايي پيش روي رژيم صهيونيستي قرار دارد و چه احتمالاتي را مي‌توان متصور شد؟
قطعا با این شرایط فعلی غیر از آمریکا و اسرائیل هیچ دولتی قدس را پایتخت اسرائیل نخواهد دانست. اسرائیل نمی تواند روند عادی سازی مناسبات خود را با کشورهای مسلمان بخصوص آسیای مرکزی و قفقاز را دنبال کند و مثلا حضور امیر قطر در اجلاس همکاری های اسلامی نشان داد که تلاش های اسرائیل برای جذب کشوری مثل قطر هم با مشکل مواجه شده است. لذا طرحی را که اسرائیل دنبال می کرد تا نشان دهد که تنها ایران در خصوص مسئله فلسطین حساسیت دارد، به نتیجه نرسید چرا که اعراب و سایر کشورهای اسلامی هم با آنها به مخالفت برخواستند.به نظر من در آینده شاهد انزوای بیشتر اسرائیل خواهیم بود و در داخل آمریکا هم اختلاف بین دموکرات ها و جمهوری خواهان بر سر این موضع نامناسب و نابجا تشدید خواهد شد و باتوجه به انتخابات آتی پارلمان آمریکا می توان پیش بینی کرد که روند این اختلافات افزایش خواهد یافت.
چگونه بايد جلوي تحقق خواست آمريکا و رژيم صهيونيستي را گرفت؟
امروز کشورهای اسلامی مانند ایران باید تلاش کنند تا با استفاده از اقدامات دیپلماتیک، اتحاد بوجود آمده را حفظ کنند و با تماس های مکرر با کشورهای اسلامی از شرایط موجود استفاده کرده و اجازه ندهیم که مجددا شاهد تفرقه در جهان اسلام و درخصوص فلسطین باشیم.
* این گفت‌وگو نخست در تاریخ ۲۶ آذر ۱۳۹۶ در سایت شورای راهبردی روابط خارجی منتشر شد.
نظر شما