۰ نفر
۳۱ شهریور ۱۳۹۳ - ۱۱:۴۷

حسین راغفر

کمتر نهاد مدنی بتوان یافت که قدمتی به عمر اتاق بازرگانی داشته باشد. اگر نقطه تکوین اتاق بازرگانی در ایران را به تاسیس مجلس وکلای تجار در 1263 هجری شمسی منتسب کنیم، روایت 130 ساله این نهاد و فراز و فرود های آن بخشی از تاریخ اقتصادی ایران معاصر است که شرح و بسط آن می‏تواند تجربه تاریخی ارزشمندی را در مقابل سیاستگذاران اقتصادی قرار دهد. عمر مجلس وکلای تجار بسیار کوتاه بود و ناصرالدین شاه در اثر فشار اطرافیان حکم به تعطیلی این نهال تازه پا داد. اما همین حادثه نشان می‏دهد که هیچ پدیده اجتماعی- اقتصادی نمی تواند مستقل از محیط اجتماعی خود شکل بگیرد و نمو کند. روایت تحوّل این نهاد در این 130 سال انعکاسی است از تحولات اقتصادی- اجتماعی و تفکر غالب هر عصر که از دوران استبداد ناصری تا سقوط قاجاریه و شکل گیری دولت مدرن در دوره پهلوی اول، اشغال ایران در دهه 1320، کودتای 28 مرداد، اصلاحات ارضی در 1341، و همزمان شکل گیری تدریجی صنعت مدرن در ایران، افزایش درآمد های نفتی در 1348 و 1352، شکل گیری انقلاب اسلامی، بروز جنگ تحمیلی، تغییر جهت گیری های سیاست های اقتصادی در دوران پس از جنگ، افزایش بی سابقه درآمد های نفتی در دوره دولت های نهم و دهم هر یک به نوبه خود تاثیر متفاوتی بر کارکرد های این نهاد مدنی داشته است. از جمله آخرین تحولات اتاق بازرگانی در پاسخ به جایگاه صنعت، معدن و نیز اهمیت بخش کشاورزی در اقتصاد ایران است که سبب می‏شود در سال 1391 عنوان اتاق ایران از اتاق بازرگانی، صنایع و معادن به اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تغییر کند.

باید اذعان کرد که اتاق بازرگانی ایران علیرغم قدمت آن هنوز نتوانسته است جایگاه واقعی خود را در اقتصاد ایران بیابد. همانطور که اشاره شد تحولات اقتصادی- اجتماعی توضیح گر بخشی از این امر است. اما بخش دیگر بلوغ ناقص اتاق بازرگانی را باید در عملکرد اتاق در ادوار مختلف جستجو کرد. اگر چه روایت صادق تحولات تاریخی و کارکردی این قدیمی ترین نهاد مدنی کشور کار بسیار دشواری است اما بطور مسلم نه تنها برای تدوین تاریخ اقتصادی ایران امری ضروری است بلکه تجربیات برآمده راهنمای تعیین نقشه راه اتاق در سال های پیش رو است. نقش بخش خصوصی در کارکرد های اقتصاد ملی امروز بیش از هر زمان دیگری برجسته شده است اما همانگونه که پیش تر بیان شد این نقش ارتباط تنگاتنگی با میزان توسعه یافتگی نهاد های اقتصادی- اجتماعی از جمله دولت در هر جامعه ای دارد. نکته حائز توجه دیگر اینکه تجارت و صنعت در یک جامعه در تعامل دائمی با اقتصاد جهانی و محیط بین المللی است. تعیین آینده مشاغل با توجه به تحولات فناوری در دنیا و بنابراین آینده صنعت و تجارت حکم می‏کند اتاق ایران گروه مطالعات آینده پژوهی تحول صنعت و تجارت را تشکیل دهد و ضمن رصد کردن آینده تحولات این حوزه های اقتصادی راهکارهای متناسب را برای مواجهه با رویداد های آینده فناوری، تجارت و صنعت فراهم آورد. آشنایی فعالین بخش خصوصی با تحولات آینده می‏تواند به کاهش هزینه های معاملاتی آنها و بنابراین ارتقاء توانمندی های آنها برای حضور در بازار های خارجی منتهی شود. به عنوان مثال این واقعیت که تا سال 2016 بالغ بر 50 درصد تجارت جهانی از طریق تجارت الکترونیک و برگزاری نمایشگاه های مجازی صورت می‏گیرد، می‏تواند با اتخاذ سیاست‏ها و اقدامات متناسب توسط دولت، اتاق بازرگانی و فعالین اقتصادی در کاهش هزینه های حضور کالا های ایرانی در بازار های جهانی موثر باشد.

*اقتصاد دان

3939

برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل‌ رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید.
کد خبر 376688

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
9 + 2 =