۰ نفر
۵ آبان ۱۳۹۳ - ۰۵:۵۷

روزنامه شرق نوشت:

رضا زندی: سقوط قیمت نفت حوالی 85‌دلار در هربشکه، دولت را نگران کرده است. برای اقتصادی که مدت‌ها زیر چتر رکود تورمی زندگی کرده و بودجه‌اش نفت صددلاری لازم دارد، سنت - سنت قیمت نفت مهم است. وقتی بخش بزرگی از درآمدهای بودجه تحت تحریم نفتی ایران، از محل فروش نفت‌خام و مایعات نفتی و گازی تامین می‌شود، معلوم است که آقای‌رییس‌جمهور باید برای بررسی بازار نفت جلسه ویژه تشکیل دهد؛ جلسه‌ای که هفته گذشته برگزار شد. دولت سر به کدام راه بگذارد؟ مردم برای چه شرایطی آماده باشند؟
1- ایران با صادرات روزانه بیش از یک‌میلیون‌بشکه نفت‌خام، بازیگر موثری در بازار نفت نیست، حتی اگر صادرات میعانات گازی را هم به آن بیفزاییم. این روزها بازار نفت روزانه دو‌میلیون‌بشکه مازاد عرضه دارد. براساس گزارش اخیر «اوپک»، مجموع تولید نفت اعضای این سازمان در ماه‌سپتامبر 400‌هزاربشکه افزایش یافته و به 30‌میلیون‌و470‌هزاربشکه در روز رسیده است. این درحالی است که برخی منابع، تقاضا برای نفت «اوپک» در سال2015 را 29‌میلیون‌‌و200‌هزاربشکه برآورد کرده‌اند. به این آمار دقت کنید؛ در ماه‌سپتامبر، عربستان روزانه 9‌میلیون‌و 605‌هزاربشکه و عراق روزانه سه‌‌میلیون‌و‌164‌هزاربشکه نفت تولید کرده‌اند. تولید نفت ایران هم دو‌میلیون‌‌و765‌هزاربشکه بوده است. این را منابع ثانویه بازار نفت گزارش کرده‌اند.
2- وقتی قیمت نفت سقوط می‌کند، وقتی ایران بازیگر موثری در بازار نفت نیست، بهترین بازی‌اش چیست؟ قبل از اعمال تحریم‌ها ایران روزانه حدود دومیلیون‌و500‌هزاربشکه نفت صادر می‌کرد. امروز حتی با دورزدن تحریم‌ها نیمی از این مقدار را هم صادر نمی‌کند. پس هرگونه کاهش عرضه نفت از سوی ایران، به منظور افزایش قیمت‌های نفت، تنها به بیرون‌رفتن بیشتر ما از بازار منتج می‌شود. بازار آنقدر نفت مازاد دارد که به‌راحتی می‌تواند کاهش تولید نفت ایران را جبران کند. بازار‌های نفت هرکشور تولید‌کننده، با امنیت ملی ارتباط مستقیم دارد. پس هرگونه سناریو کاهش تولید نفت ایران به نفع افزایش قیمت‌های جهانی، در این شرایط حتما باید منتفی باشد.
3- وقتی کشوری به هیچ‌وجه آمادگی ندارد از تولید نفتش بکاهد تا قیمت نفت رو به بالا شود، نمی‌تواند دیگر اعضای «اوپک» را به جلسه اضطراری فرابخواند چراکه در آن نشست باید اولین‌نفری باشد که از بشکه‌های نفتش کم می‌کند. زنگنه این بازی را به‌خوبی می‌داند. از این‌روست که تا قبل از اجلاس چهارهفته آینده «اوپک»، درخواستی برای برگزاری جلسه اضطراری ارایه نخواهد کرد. وزیر نفت دولت‌یازدهم در نخستین حضورش در «اوپک» اعلام کرده بود حتی اگر قیمت نفت به 20‌دلار هم برسد، ایران تولید نفتش را تا کسب سهمیه‌های قبل از تحریم افزایش خواهد داد بنابراین درخواست جلسه اضطراری «اوپک» از جانب ایران کاملا منتفی است.
4- موضع ایران در جلسه آذرماه ««اوپک»» چه باید باشد؟ ایران هم به دلایل اقتصادی و هم به دلایل امنیت ملی، فارغ از اینکه قیمت نفت چه عددی باشد، تنها باید به افزایش سهم بازارش فکر کند. 
تا هرجا که می‌تواند باید تولید نفت را افزایش دهد. حتی اگر قیمت نفت بیش از این هم کاهش یابد، باز هم ایران باید تولید نفتش را بالا ببرد. ظرفیت‌سازی جدید کند و باز هم تولید کند. چرا؟ به عربستان نگاه کنید به‌سادگی دلیلش را متوجه می‌شوید. غرب؛ ترجیح می‌دهد چشمانش را روی اعمال غیرقابل قبول عربستان، از جمله در تضییع حقوق ابتدایی زنان در این کشور ببندد. چون به بشکه‌های نفت عربستان محتاج است. فرای جناح‌بندی‌های داخلی، فارغ از بازی‌های سیاسی، ایران باید قدرتمند باشد. از مولفه‌های بزرگ تولید قدرت برای ایران، حضور بیشتر بشکه‌های نفت ایران در کشورهای مختلف و متنفذ دنیاست. توافقنامه بزرگ ایران و غرب می‌تواند حتی تا قبل از اجلاس بعدی «اوپک» امضا شود. بعد از عادی‌شدن روابط ایران و غرب، وزارت نفت باید به‌سرعت 500 تا 600‌هزار بشکه نفت وارد بازار کند. بعد از آن باید تلاش کند تا ظرف دوسال آینده تولید نفت را به حدود چهار‌میلیون‌بشکه در روز برساند، شرکت‌های خارجی را در کنار شرکت‌های ماهر ایرانی قرار داده و سریع مخازن نفتی را با اولویت میادین مشترک توسعه دهد.
5- روند حاکم بر بازار نفت نشان می‌دهد که اگر اتفاق خاصی نیفتد، روند نزولی قیمت نفت تا 80‌دلار هم ادامه می‌یابد. شاید مقداری هم کمتر. احتمالا قیمت نفت در سال آینده میلادی در همین مدار سیر خواهد کرد. آقای رییس‌جمهور اخیرا انتقاد کرده است که چرا دست‌اندرکاران، این میزان کاهش قیمت نفت را برایش پیش‌بینی نکرده بودند. اولا: رییس‌جمهور روحانی خوب می‌داند که به دلیل تکثر مولفه‌های تاثیرگذار در بازار نفت پیش‌بینی دقیق قیمت نفت امکان‌ناپذیر است. ثانیا: اگر پیش‌بینی شود که قیمت نفت مثلا در ماه آینده پایین‌تر خواهد آمد ایشان اجازه می‌دهد تا وزارت نفت با قیمتی کمتر از قیمت‌های فعلی، نفت ایران را پیش‌فروش کند؟! ثالثا: یک‌سال‌وچهارماه پیش زمانی که هنوز روحانی قسم ریاست‌جمهوری نخورده بود، این پیش‌بینی در رسانه‌های ایران منتشر شده بود: «در سال‌های2015 تا 2016، قیمت نفت به حدود 80‌دلار خواهد رسید و برای مدتی نفت در همین قیمت‌ها خواهد ماند.»*
6- بودجه تحت‌فشار تحریم‌ها انعطاف لازم را برای انقباضی‌شدن پیدا کرده است. بنابراین ایران می‌تواند تبعات کاهش قیمت نفت را راحت‌تر از دیگر کشورها تحمل کند. ضمن آنکه اگر مذاکرات به نتیجه برسد و تحریم‌ها برداشته شود با صادرات بیشتر نفت می‌توان اعداد مدنظر بودجه را تامین کرد. به نظر نمی‌رسد که عربستان هم با قیمت 80‌دلاری نفت فعلا مشکلی داشته باشد. در این شرایط روس‌ها بیش از دیگران از کاهش قیمت نفت متضرر خواهند شد. روسیه صادر‌کننده بزرگ نفت و گاز است و سقوط قیمت‌ها اقتصاد تحت تحریم این کشور را بیشتر فشار خواهد داد. پس اگر شنیدید که در روزهای بعد ولادیمیر پوتین و شیخ حسن روحانی تلفنی با هم گفت‌وگو کردند تعجب نکنید. فعلا که دبیر شورای امنیت ملی روسیه به ایران آمده است.
7- «اوپک» این‌بار حاضر نیست سهم بازارش را به شیل‌اویل‌های آمریکا و ازدیاد صادرات نفت روسیه واگذار کند. به همین دلیل کشورهای بزرگ این سازمان حاضر نیستند به‌نفع قیمت از تولید نفتشان بکاهند. همه خوب می‌دانند اگر قیمت‌ها به محدوده 70‌دلار برسد تولید نفت غیرمتعارف در آمریکا متوقف می‌شود و قیمت نفت دوباره بالا می‌رود. از طرف دیگر تجربه نشان داده است که هروقت «اوپک» برای تنظیم بازار، تولید نفتش را کاهش داده است غیر«اوپک»ی‌ها و در راس آن روسیه بازارشان را توسعه داده‌اند. ایران این‌بار نباید در این بازی بیفتد. حتی اگر آقای پوتین بخواهد. همانطور که دیگر کشورهای «اوپک» چنین قصدی ندارند.
8- نفت، کالای سیاسی است. تجربه‌های تاریخی از سال 1971 به این طرف شاهد‌های خوبی می‌آورد؛ از جنگ اعراب گرفته تا بازی عربستان در زمان اتحاد جماهیر شوروی و جنگ ایران و عراق. امروز، اما، بازار‌های نفت هم به اهرمی سیاسی تبدیل شده‌اند. تجربه تحریم نخریدن نفت گواه این مدعاست. اگر غرب از این اهرم استفاده می‌کند ما باید با آینده‌نگری بازارهای آتی را برای خودمان «رزرو» کنیم. در برابر کسب سهم بازار، امروز فعلا قیمت نفت برایمان مهم نیست! بنابراین فرصت لغو تحریم‌ها باید مغتنم شمرده شود.
9- تجربه حیف‌ومیل درآمدهای نفتی دوران احمدی‌نژاد دیگر نباید تکرار شود. با لغو تحریم‌ها و افزایش صادرات نفت ایران، با هر قیمت نفتی، درآمدهای ایران نسبت به امروز افزایش خواهد یافت. آیا سیستم اقتصادی کشور برای آن روز فکری کرده است؟ امروز فعلا باید کمربندها را محکم ببندیم.
*تیر92- هفته‌نامه «آسمان» در گفت‌وگو با رییس موسسه بین‌المللی «فکت‌گلوبال انرژی»

3535

برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل‌ رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید.
کد خبر 382461

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
9 + 1 =