خاتمکاری بیش از هزار سال در شیراز قدمت دارد و خاستگاه و مهد خاتم، این شهر است. هنر خاتمسازی نیز مثل سایر رشتههای صنایع دستی در دوره صفویه رونق و رواج داشته و در سالهای اخیر این هنر با رکود و فراموشی مواجه شده است و هم اینک بسیاری از شهرهای ایران حتی کشوری چون چین، این هنر اصیل شیراز را تولید و عرضه می کنند!اما کیفیت و اصالت خاتم شیراز زبانزد خاص و عام بوده و خاتمهای اصیل ساخته شده در شیراز دارای عمر بیشتری نسبت به مشابه آن در دیگر شهرها است. در اسناد تاریخی، خاستگاه خاتم را به شیراز نسبت داده اند، ولی امروزه گردشگران بسیاری این هنر دست ساز را که در شهری چون اصفهان به تولید انبوه می رسد و در بازارهای سراسر کشور عرضه می شود و تبلیغات گسترده ای هم پیرامون آن صورت می گیرد متعلق به اصفهان می دانند و خاتم شیراز در این هیاهو گم شده است.معاون هنرهای سنتی و صنایع دستی فارس از ثبت ملی شیراز به عنوان شهر خاتم خبر داد و گفت: با توجه به اینکه خاستگاه اصلی هنر خاتم، شیراز است از این رو طبق برنامه ریزی ها، شیراز به زودی شهر ملی خاتم و سپس شهر جهانی خاتم خواهد شد.زهرا الحمدی بر لزوم ثبت ملی شهرهای ایران در حوزه صنایع دستی تاکید کرد و افزود: کسب این عنوان می تواند در حوزه اقتصادی به معرفی و فروش محصولات و دست ساختهها در سطح ملی و جهانی، تبدیل شدن به برند بین المللی، جهانی سازی و رونق کسب و کار هنرمندان و صنعتگران منتهی شود.به گفته وی، طبق دستورالعملهای موجود و بنابر اعلام سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور، مقرر شده پرونده ثبت ملی و جهانی شهرهای کشور در حوزه صنایعدستی تهیه گردد که با برنامه ریزی های به عمل آمده، شیراز و آباده از فارس برای کسب عنوان شهرهای ملی خاتم و منبت و همچنین فیروزآباد به عنوان شهر گبه معرفی مي شوند.معاون اداره كل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري فارس در ادامه اين گفت وگو به ارسال پرونده ثبت ملي شهر خاتم به شوراي راهبردي شهرهاي ملي در رشته صنايع دستي اشاره كرد و افزود: پرونده يك بار در اين شورا مورد بررسي قرار گرفت و اصلاحاتي بر آن وارد شد كه هم اينك در حال رفع نواقص هستيم و به محض اعلام مجدد، پرونده دوباره در شوراي راهبردي شهرهاي ملي گشوده خواهد شد.الحمدي بر لزوم مشاركت مسئولين دولتي درخصوص اين پرونده تاكيد كرد و گفت: براي دفاع از پرونده شهر ملي خاتم (شيراز) بايد مسئولين شهري همچون شهردار و فرماندار و نماينده استاندار فارس نيز حضور داشته باشند.وي اضافه كرد: پس از آنكه پرونده در فهرست ملي به ثبت برسد، مراحل ثبت آن در فهرست جهاني آغاز خواهد شد و در واقع لزوم جهاني شدن شيراز به عنوان شهر خاتم، جايگيري آن در فهرست ملي است.معاون هنرهاي سنتي و صنايع دستي اداره كل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري فارس در ادامه با تاكيد بر اينكه شيراز در حوزه خاتم، شهري بيرقيب است، افزود: در حال حاضر شيراز هيچ رقيبي در اين رشته صنايع دستي ندارد، اما شهري چون آباده كه پرونده منبت آن در حال تكميل است داراي رقيباني از شهرهاي ديگر استان هاست.الحمدي ادامه داد: هرچند كه آباده نيز خاستگاه منبت به شمار مي رود اما در ديگر شهرهاي ايران نيز هنر منبت به صورت كاملا تخصصي و اصيل عرضه مي شود.وي اضافه كرد: در حوزه صنايع دستي به دليل تنوع و چگونگي ساخت محصولات، منعي براي ثبت ملي شهرها به نام يك رشته هنري خاص وجود ندارد، از اين رو امكان دارد شهرهاي ديگري از كشور نيز عنوان شهر ملي منبت را از آن خود كنند، اما تاكنون شهري عنوان خاتم را به خود اختصاص نداده است.الحمدي افزود: طبق پيش بيني هاي صورت گرفته، احتمال اينكه شوراي راهبردي شهرهاي ملي در حوزه صنايع دستي يك ماه ديگر تشكيل شود وجود دارد و در همان زمان نيز پروژه شهر ملي خاتم مورد بررسي مجدد قرار مي گيرد.معاون هنرهاي سنتي و صنايع دستي فارس ادامه داد: اولويت دوم، تكميل و ارسال پرونده شهر آباده به عنوان شهر ملي منبت و سپس شهر فيروزآباد به نام شهر ملي گبه مي باشد.الحمدی در ادامه این گفت وگو با اشاره به اینکه خاستگاه هنر منبت، آباده است و چندی قبل نیز این شهر نشان ملی جغرافیایی صنایع دستی را از آن خود کرد، افزود: پایه و اساس هنر منبت سنتی و اصیل ایران از آباده نشأت گرفته است و هنر منبت کاری از کنده کاری و برجسته کاری روی چوب بر اساس طرحها و نقش های مورد نظر پدید می آید.
به گفته معاون اداره کل میراث فرهنگی، صنایعدستی و گردشگری فارس، در رشته منبت سنتی که از دیرباز شهرستان آباده را مهد این هنر می دانسته اند از چوب هایی با بافت ریز و منسجم مانند گردو، گلابی، عناب، نارنج و... استفاده می شود و هنرمند منبت کار میبایست تمام مراحل کار از طراحی و کنده کاری تا پرداخت نهایی را خود انجام دهد.
46
نظر شما