۰ نفر
۲۸ شهریور ۱۳۹۶ - ۰۷:۴۲

کردستان عراق از سال ۱۹۹۱ و پس از جنگ اول خلیج فارس و برقرار شدن منطقه پرواز ممنوع از سوی ایالات متحده آمریکا، به آرزوى دیرینه خود رسیده و پس از سال‌ها جنگ با رژیم بعث، سرانجام از این فرصت بهره‌بردارى نموده و اعلام خودمختارى نمود.

پس از سرنگونی حکومت صدام حسین در سال ۲۰۰۳ و تدوین قانون اساسی جدید عراق، اقلیم کردستان به صورت یک دولت فدرال اداره شد و مجلس، دولت و نیروهای مسلح مستقل خود را دارد.

‎احتمال برگزاری رفراندوم در کردستان عراق برای جدایی از دولت مرکزی این کشور در سال‌های گذشته و به ویژه پس از ناتوانی ارتش عراق در مقابله با حمله گسترده داعش در تابستان ۲۰۱۴، بیش از پیش قوت گرفته بود. البته ناگفته نماند كه كردها در اين ميان ، از استقلال وجدايي خود از حكومت مركزى عراق ، همواره به عنوان اهرم فشارى بر دولت مركزى بهره برده اند.

‎به طور كلى مى توان اظهار داشت كه كردهاى عراق همواره هنگام مشكلات خود چه در درون وچه با حكومت مركزى ، همواره از كلمه جدايي به عنوان اهرم ترس ويا فشار ، بهره برده وبدين ترتيب توانسته اند مشكلات درون حزبى خود را به گونه اى كاهش داده ، ومتاسفانه دولت مركزى را گاها اجبار نمايند كه امتيازات بيشترى را براى خود بدست آورند.  هم اكنون نيز شرايط اقتصادى اقليم كردستان، بدترين حالت ووضع خود را سپرى مى نمايد.

يكى از موارد اختلاف اقليم با حكومت مركزى ، مساله كركوك است. كركوك نفت خيز از چندين دهه پيش ، همواره از سوى كردها به عنوان منطقه كردى اعلام شده ودولتهاى مركزى عراق ، به شدت در برابر اين خواسته ، ايستادگى كرده وهم اكنون نيز مى كنند.

پس از پيروزى دولت مركزى بر داعش وآزاد سازى بخشهاى گسترده عراق از دست اين افراط گرايان كه بخش هايي از منطقه كردستان را نيز شامل مى گرديد ، اقليم كردستان با نگرانى وبيم از بازگشت قدرت به حكومت مركزى عراق از سويي ،واز سوى ديگر ، اين هنگام رابراى زياده خواهى وگرفتن امتيازات بيشتر وحداقل ثبت كركوك كرد در نقشه خود ، دست به حركت وفعاليت تازه اى زده است كه بدون ترديد ، جاى پاى صهيونيست ها را وحتى دولتهاى غربى وامريكا را از پشت پرده مى توان احساس نمود.

گرچه به ظاهر همه با اين حركت تازه اقليم به مخالفت برخواسته اند ليك نمى توان به اين مانورهاى سياسى آنان ، اعتماد داشت.

گفتنى است كه در بسيارى از موارد از آن جمله در برداشت نفت ، اقليم همواره بصورت خود مختار ويك جانبه وارد عمل شده وعلاوه بر برداشت واستفاده نفتى خود كه با نرخ ارزان وخارج از مصوبه منطقه در اختيار تركيه وجز اينهاقرار مى دهد ، علاوه بر آن ، ادعاى سهم خود از حكومت مركزى را داشته كه در بسيارى از موارد ، به علت ضعف ويا شرايط خاص ، به خواسته خود رسيده وبر آن دست يافته است.

به بيانى ديگر مى توان گفت كه اقليم كردستان پس از سقوط نظام بعث ، هم از توبره بهره برده است وهم از آخور!

هم اكنون با اعلام زمان همه پرسی استقلال از سوی مقامات اقلیم کردستان عراق، مخالفت های داخلی و خارجی با این موضوع شدت یافته است .اما سوال این است، آیا همه پرسی صرفا مطالبه حق مشروع کردها محسوب می شود یا سیاست داخلی حزب حاکم اقلیم کردستان است ؟ رفراندوم چه پیامدهایی برای کردها و کشور عراق و منطقه خواهد داشت ؟

رفراندوم رأی به استقلال و یا ماندن اقلیم کردستان در عراق می باشد این مساله از سال 2003 تاکنون مطرح بوده و بیش از یک دهه است که موضوع جدایی و یا داشتن یک دولت مستقل کرد بیشترین عامل تنش بین دو حکومت اربیل و بغداد به شمار می رود، اما آیا زمان عملیاتی کردن پروژه جدایی فرا رسیده است ؟ آیا اقلیم می تواند پیامدهای اجرایی جدایی از بغداد را متحمل شود ؟ یا اینکه رفراندوم صرفا اهرم فشار بر دولت مرکزی برای تحقق مرحله ای اهداف اقلیم است که در ورطه مشکلات اقتصادی و سیاسی گرفتار آمده است؟

حکومت اقلیم کردستان که از خودمختاری در شمال عراق برخوردار است، علیرغم مخالفت بغداد 9 ژوئن (19 خرداد)، را موعد برگزاری رفراندوم استقلال اعلام کرد .

در بیانیه ریاست اقلیم کردستان عراق آمده است ، "روز 25 سبتامبر 2017 (مصادف با 4 مهر 1396) به عنوان روز اجرای همه پرسی در اقلیم کردستان و مناطق تابع حکومت محلی و خارج از حوزه اقلیم ، مشخص شد . و ساکنان منطقه کردستان و سایر مناطق مورد مناقشه در مورد استقلال رای می دهند".

کارشناسان این مسأله را تحمیل سیاست «عمل انجام شده» از سوی اقلیم کردستان بشمار آورده به ویژه اینکه نیروهای پیشمرگ در بیشتر نقاط استان کرکوک و مناطق مورد مناقشه دشت نینوا و استان دیالی که حکومت اقلیم آنرا مناطق کردنشین می نامد مستقر و آن را به کنترل خود درآورده اند.از سوى ديگر با حكم مجلس عراق وتاكيد دستور نخست وزير ، به بركنارى استاندار كركوك ، كه اظهار به كركوك كرد را دارد ، همچنان اقليم كردستان به پشتيبانى از استاندار كركوك بر خواسته واستاندار ، قانونى بودن وشرعيت خود را وابسته به تصميم اقليم كرد عنوان مى نمايد!

بارزانی "اجرای رفراندوم را به منزله اعلام استقلال بيان كرده وچنين اظهار داشته است كه شهروندان كرد در این مورد رای خود را می دهند و آنها هستند که برای خودشان تصمیم می گیرند." او اين بار همه پرسی را سرنوشت مردم اقلیم کردستان بشمار آورده و آن را مساله ای فراتر از دایره احزاب و اختلافات سیاسی خوانده است ، كه خود نشان دهنده اختلافات درونى آنان مى باشد.

دولت مركزى كه همواره سعى در ايجاد آرامش ميان خود واقليم داشته است ، حیدر العبادی در ماه آوریل گذشته گزارش داد، علاقمندی برادران کرد به برپایی دولت حق آنان است ... و کسی نمی تواند آنها را از داشتن آن منع کند اما برگزاری رفراندوم در چنین شرایطی امر نادرستی است زیرا کشور درگیر جنگ بوده و اوضاع منطقه نا آرام است و برخی کشورهای همسایه آنرا تهدیدی برای امنیت ملی خود می شمارند.

حجة الاسلام سيد عمار حكيم رييس ائتلاف شيعيان عراق ورييس حزب حكمت ملى نيز اين بار همچون گذشته ، كه در مراحل وموارد بحرانى با پشتوانه خاندان خود يعنى حكيم كه حق حيات بر كردها داشته ومرحوم آية الله العظمى حكيم در فتوايي ، جنگ با كردها را در حدود پنج دهه پيش حرام بشمار آوردند ، گام پيش نهاده وكردها نيز كه تا كنون به گونه اى اين حق را قائل بوده اند ، در بسيارى از موارد، آرام شده وگام پس نهاده اند.

اين بار نيز عمار حکیم رئیس ائتلاف ملی شیعیان نیز نسبت به هر گونه اقدام یکجانبه در مناطق مورد منازعه به اقليم كردستان هشدار داد.

دولت جمهورى اسلامى ايران نيز همواره بر يك پارچه گى عراق تاكيد داشته واظهار داشته ومى دارد: اقلیم کردستان بخشی از جمهوری عراق است و تصمیمات یک جانبه و خارج از موازین و چارچوب ملی و قانونی، به ایجاد مشکلات جدید در این کشور می انجامد.

كارشناسان وصاحبنظران معتقدند که رفراندوم، صرفا بهره برداری انتخاباتی است! که نارضایتی های داخلی را کاهش دهند.
به ویژه اینکه اقلیم درگیر مشکلات فراوان سیاسی و اقتصادی و زیر بنایی است. عدم موفقیت در تشکیل مجدد پارلمان و مشارکت دادن آن و نیزعدم شركت سازمان ملل و دیگر کشورها و مجامع بین المللی در این جریان ، رفراندوم را به برگ سوخته اقلیم مبدل خواهد کرد.

بنا بر نظر کارشناسان سفر دوره ای مقامات ارشد حزب دمکرات کردستان به امریکا و اروپا هم نتوانسته موافقت صریح آنان با برگزاری رفراندوم را به همراه بیاورد و جامعه بین الملل حق تحفظ خود را در این باره نگهداشته است.

قدرت های جهانی نیز بر یکپارچگی عراق و حل و فصل مشکل میان حکومت اربیل و بغداد به ویژه پس از پیچیدگی بیشتر اوضاع منطقه و ورود بازیگران اقلیمی و بین المللی بیشتر در آن تأکید می کنند.

بنظر مى رسد كه قدرتهاى جهانى از سويي با پشتيبانى هاى پنهانى خود از اين جريان ، قصد آن را دارند كه به كشورهاى منطقه واز آن جمله دولت جمهورى اسلامى ايران ، پيام دهند كه باز نگه داشتن ويا بستن اين اين جريان ، در دست آنان بوده ، وكردها مى توانند با خواسته هاى خود ، ايران وتركيه وسوريه وعراق را به جنگى داخلى بكشانند !!
شاید رفراندوم در موعد مقرر اجرا شده و یا اصلا اجرا نشود.

این مساله از شرایط داخلی و فشارهای اقلیمی ، پيروى مى كند اما به عقیده کارشناسان ، رفراندوم تنها ، اولین گام کردها در مسیر دراز و پر فراز و نشیب رسیدن به حکومتی است که سالها در سر می پرورانند وبر اين عقيده هستند كه روزى بايد بدان دست يابند.

برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل‌ رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید.
کد خبر 708965

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
4 + 6 =