خوردن با دلهره/ مردم درباره سلامت «آنچه می خورند» بی اعتماد شده اند

جامعه انگار دوباره منسجم شده است؛ به ویژه وقتی که بقای خود را در خطر میبیند. یک بار وزیر اعلام میکند در لبنیات روغن پالم به کار میرود و مردم از خرید لبنیات خودداری میکنند و روز دیگر، در اعتراض به قیمت بالا و کیفیت پایین خودرو داخلی، خودرو نمیخرند. این انسجام هم، به لطف گسترش شبکههای اجتماعی فراهم شده است. اما همان اندازه که آگاهی مردم پیرامون «آنچه نمیخواهند» افزایش یافته، گاهی در شبکههای اجتماعی مطالبی دست به دست میشود که کارشناسان میگویند حقیقت ندارد؛ تازه ترین نمونه آن، همین مطلبی که پیرامون ابتلای مرغهای خوراکی در شیراز در شبکههای اجتماعی دست به دست میشود. تصویری مشمئز کننده از پای چند مرغ که منتشر كننده آن ادعا میکند به جذام مبتلا شدهاند و به شهروندان هشدار میدهند که مبادا این روزها مرغ بخرند؛ اما آن طور که دامپزشکان میگویند، نه تنها جذام در مرغ دیده نمیشود بلکه در انسان هم، تا میکروب این بیماری خود را نشان دهد 6 ماه طول میکشد و مرغهای 40 روزه که به بازار میآیند نمیتوانند در این مدت به بیماری جذام دچار شوند. دلیل، هر چه که باشد، در همین چند روزه قیمت مرغ در بازار تا 500 تومان کاهش پیدا کرده که احتمالا باید رابطهای میان انتشار این مطلب و کاهش قیمت وجود داشته باشد. در این شرایط این سوال پیش میآید که چطور مردم نسبت به «آنچه میخورند» به اندازهای نگران شده اند که وقتی مطلبی این چنین در فضای مجازی منتشر میشود به سرعت به دست همه میرسد و مردم هم از نظر روانی در برابر آن موضع میگیرند.
تجارت در غذا و مشکلاتش
«آنچه میخوریم» شاید تنها حوزهای باشد که هیچ کنترلی بر آن نداریم. به هر حال باید «بخوریم» تا زنده بمانیم؛ آن وقت حوزهای که مستقیما با بقای ما سر و کار دارد به عرصه ای تجاری تبدیل شده است. یک روز سخن از عرضه محصولات تراریخته در بازار است و روز دیگر کشت سبزیجات با آب آلوده در شهرها، به ویژه شیراز. کار به جایی رسیده که حتی وزیر بهداشت هم در این باره هشدار داده است. هر چه خبرها پیرامون عرضه محصولات ناسالم ببیشتر منتشر میشود، همزمان خبرها پیرامون افزایش بیماریها -چون سرطانها و به ویژه سرطان معده- هم افزایش مییابد. در این شرایط گوش شهروندان برای خبری چون ابتلای مرغان به جذام خریداران زیادی دارد. هرچند، اکنون دامپزشکان میگویند در عکسی که در اینترنت منتشر شده، این مرغها جذام ندارند و اصلا مرغ جذام نمیگیرد. برای نمونه دکتر یعقوب مهندس، مدیرکل دامپزشکی فارس به سرویس گزارش «خبرجنوب» میگوید: «هیچ مشکلی وجود ندارد. آنچه در این عکس میبینیم نوعی بیماری است که اصطلاحا به آن عفونت کف پا میگویند. اغلب، مرغ هایی که در زمینهای ناهموار زندگی میکنند به این بیماری دچار میشوند و در مرغهای صنعتی کمتر چنین بیماری را میبینیم».آن طور که مهندس میگوید، حتی اگر مرغی به این بیماری مبتلا شده باشد باز هم جای نگرانی نیست چرا که این عفونت به لاشه مرغ گسترش پیدا نمیکند.اما خبر راست باشد یا دروغ، قیمت مرغ در چند روز اخیر 500 تومان کمتر شده است. محمد صادق عبودی، عضو هیئت مدیره اتحادیه مرغ گوشتی ایران به «خبرجنوب» میگوید: «قیمت مرغ زنده از 5 هزار تومان تا 5 هزار و 100 تومان به 4 هزار و 400 تومان در هر کیلو رسیده و نبود ثبات در قیمت بازار، تولید کنندگان را سر در گم کرده است».البته هم اکنون برخی نگران هستند که با کاهش مصرف گوشت مرغ، سلامتی مردم هم به خاطر کاهش مصرف پروتئین به خطر بیفتد، هرچند مردم میگویند خطر نخوردن گوشت مرغ از خوردن خوردن گوشت مرغ بیمار و مبتلا به یک بیماری ناشناس کمتر است.
هنوز خطر آنفلوانزای پرندگان وجود دارد
هیچ کدام از مرغهایی که به ادعای مطلب واتس اپی به «جذام» مبتلا هستند برای معاینه و درمان در اختیار دامپزشکان قرار نگرفتهاند. اما برخی از دامپزشکان صرفا با دیدن عکس میگویند این بیماری جذام نیست بلکه عفونت کف پاست. مدیرکل دامپزشکی فارس میگوید: «این یک نوع بیماری است که پرندگانی که در زمینهای ناهموار و کثیف زندگی میکنند به آن دچار میشوند. در عین حال این عفونت نگران کننده نیست و به بدن مرغ گسترش پیدا نمیکند».این خبر در حالی منتشر میشود که همزمان نگرانيها پیرامون بیماری خطرناک «آنفلوانزای پرندگان» در کشور بالا گرفته است.
آنفلوانزای پرندگان نوعی بیماری مشترک انسان و دام است که میتواند انسان را از پا دربیاورد. این آنفلوانزا را هم پرندگان مهاجر وحشی از کشورهای دیگر - احتمالا روسیه- با خود آورده اند و جلوی مهاجرت این پرندگان را هم نمیتوان گرفت. در این شرایط آنچه اهمیت دارد این است که این پرندگان در ارتباط با طیور محلی و به ویژه طیور صنعتی قرار نگیرند. در عین حال، اسماعیل امیری، رئیس اداره حیات وحش محیط زیست فارس به سرویس گزارش «خبرجنوب» میگوید که «هنوز هیچ گزارشی از تلف شدن پرندگان مهاجر در فارس بر اثر آنفلوانزای پرندگان به محیط زیست نرسیده است».
این موضوع البته از آن رو نگران کننده است که فارس با وجود خشکیدن تالابها هنوز یکی از قطبهای مهاجرت پرندگان وحشی به شمار می رود. به ویژه اینکه این پرندگان بعد از خشکیدن تالاب ها، به سراغ دریاچه سدها می روند.
رئیس اداره حیات وحش محیط زیست فارس میگوید: «پرندگان مهاجر بیشتر پشت دریاچه سدهایی چون درودزن، ملاصدرا، سد قیر، ایزدخواست و دریاچه مهارلو تجمع میکنند». او ادامه میدهد: «ما فعالانه با همکاری اداره کل دامپزشکی پایشهای لازم را انجام میدهیم ولی خوشبختانه هنوز گزارشی از تلف شدن پرندگان وحشی به خاطر آنفلوانزای پرندگان به ما گزارش نشده است. البته این احتمال همواره وجود دارد که پرندگان وحشی بیماری را منتقل کنند ولی هنوز به چنین گزارشی برنخوردهایم».برخی بیماریها از دام به انسان منتقل میشوند. به همین خاطر، در این شرایط باید از نزدیک شدن حیوانات وحشی بیمار به دام اهلی پیشگیری شود.
به هر روی، هر چه که هست، فراگیر شدن چنین خبری و دست به دست چرخیدن آن یا اینکه مردم خبرها درباره بیماریهای منتشر را با جدیت دنبال میکنند نشانه یک چیز است، اینکه مردم بابت سلامتی خود به واسطه آنچه میخورند بسیار نگران هستند و در یک کلام به موارد خوراکی که به دستشان میرسد بیاعتماد شدهاند. نوعی بیاعتمادی که البته ریشه در شواهد بسیاری دارد و بر آنان نمیتوان خرده گرفت اما اینک باید پرسیدکه آیا برای از میان رفتن این بیاعتمادی روانی، مسئولان نباید کاری کنند؟

46