پس از تصويب «قانون تأسيس دهياري‌هاي خودکفا» و در راستاي تقويت بنيان مديريت روستايي، وزارت کشور سياست را‌ه‌اندازي، تقويت و ساماندهي تشکيلات دهياري‌ها را در پيش گرفت و بر‌اين‌اساس تاکنون قريب به ٣٣هزارو ٦٠٠ دهياري در اقصا نقاط کشور فعال هستند. دراینمیان اگر بخواهیم سهم بانوان را ارزیابی کنیم به نقطه قابل توجهی می‌رسیم. سهم زنان دهيار در سال‌هاي ٨٤ تا ٨٦ با رشد ١٥٦درصدي، از ١٥٠ به حدود ٤٠٠ نفر و از سال ٨٦ تا ٩٠ با رشد ١٢٣درصدي از ٤٠٠ نفر به ٨٨٨ نفر و از سال ٩٠ تا ٩٣ با رشد ٧٤درصدي به هزارو ٥٤٤ نفر و از سال ٩٣ تاكنون با رشد ٤٣,٣٤ درصدي به دوهزارو ١٦٧ نفر افزايش يافته است که اين خود حاکي از رشد و بالندگي فكري و فرهنگي روستاييان و توانمندي زنان در عرصه مديريت روستايي است.
از زاویه‌ای دیگر، عملکرد دهیاران در دوره‌های مختلف بوده که توانسته مهر تأيیدی را بر عملکرد و افزایش این تعداد داشته باشد؛ چراکه دهیاران در این سطح حقوق و مزد بالایی را بابت اموراتی که پیگیری کرده و انجام می‌دهند، دریافت نمی‌کنند و با این حساب نمی‌توان انگ منفعت شخصی را به آنها زد. به‌این‌ترتیب تعداد دهياران زن در دوره اول شوراها ١٥٠ نفر، در دوره دوم شوراها ٤٠٠ نفر، در دوره سوم شوراها ٨٨٨ نفر و در پايان دوره چهارم شوراها به دوهزارو ١٦٧ نفر رسیده است.
آمارهای نگران‌کننده‌ای که از خروج روستايیان از روستاهایشان به دلایل مختلف از جمله خشک‌سالی و عدم وجود شغل در حداقل دو دهه اخیر شاهد هستیم با همین مدیریت خردمندانه سکونتگاه‌هاي روستایی بر پایه خردجمعی و مشارکت واقعی همه ذي‌نفعان در راستاي توسعه و پیشرفت پایدار كاهش يافته است.
در این میان زنان دهيار که شکلی برجسته و نقش‌گرفته‌تر نسبت به دیگر زنان روستایی دارند، در تحقق این اهداف کمک‌های خوبی هستند. این زنان به عنوان یکی از ذي‌نفعان درمحیط روستایی تاکنون توانسته‌اند جایگاه و نقش خود را به دست آورده و سهمی قابل توجه از این مدیریت محلی داشته باشند.
دهیاران زن کرمان، گیلان و سیستان‌و‌بلوچستان در صدر
آمار و اطلاعات فوق حاكي از آن است كه حضور و مشارکت زنان در عرصه‌های اجتماعی، فرهنگی و سیاسی در دولت يازدهم، رشد چشمگيري داشته و اين امر نمايانگر نقش فعالانه اين قشر از جمعيت در توسعه كشور است. دراینمیان سهم استان‌های مختلف در این افزایش، تفاوت‌هایی هم دارد و برخی از استان‌ها پیشتاز هستند. به‌اين‌ترتيب، استان كرمان با ١١,٦٣ درصد، استان گيلان با ٧.٣٤ درصد و سپس استان سيستان‌وبلوچستان با ٦.٣٢ درصد، به ترتيب بيشترين ميزان افزايش تعداد دهياران زن را به طور مشخص در دوره چهارم و عمر دولت یازدهم داشته‌اند.
بر‌اساس این گزارش با وجود افزایش تعداد دهیاران در برخی از استان‌ها، تعداد آنها در برخی استان‌های دیگر در دوره چهارم کاهش چشمگیری داشته است که باید به آنها توجه و آنها را علت‌یابی کرد. استان‌های خراسان رضوی، کردستان، مازندران، مرکزی یا همدان از جمله این استان‌های کاهشی در تعداد دهیاران زن در دوره چهارم بوده‌اند. ضمن اینکه در برخی از استان‌ها، مثل قم یا البرز هم که شاهد تعداد کمی از دهیاران زن هستیم اصلا تغییری رخ نداده است.
پیشی‌گرفتن زنان دهیار در تحصیلات
زنان روستایی که در این سال‌ها برای دهیاری‌ها پا پیش گذاشته‌اند، از جمله زنان پیشرویی بوده‌اند که حداقل در تحصیل کم نگذاشته‌اند؛ زنانی که برای تحصیل و در ادامه مدیریت و حضور در اجتماعی مردانه سختی به خود داده‌اند. اگرچه در دوره‌های اول دهیاری‌ها و شوراها میزان تحصیلات، سطح بالایی نداشت و توقعی هم از این جوامع نبود، اما به مرور این سطح خودخواسته و ملموس، رشد کرد و حالا به سطحی قابل قبول رسیده است.
در‌حال‌حاضر طبق آمار سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور، حدود ٥٤ درصد از دهياران زن با تحصيلات دانشگاهي (كارداني، كارشناسي، كارشناسي ارشد و دكترا) در عرصه مديريت روستايي فعاليت دارند؛ درحالی‌که اين رقم در كل كشور ٣٩ درصد است؛ بنابراين نسبت تحصيلات دانشگاهي دهياران زن از كل كشور ١٥ درصد بيشتر است و اين رشد مثبت، نشان‌دهنده بهره‌گيري از توان زنان تحصيل‌كرده در عرصه مديريت روستايي و اعتماد شوراهاي اسلامي روستا با قابليت‌ها و توانمندي آنهاست كه مي‌تواند عامل تحول در عرصه مديريت روستايي در دولت يازدهم باشد.
در آمار جزئی‌تر، باید گفت سهم زنان دهیار روستایی در مقطع تحصيلي كارشناسي ١٤,٥٣ درصد نسبت به تحصيلات کل دهياران كشور (٢٤.٤٧ درصد) بیشتر است که این رقم بسيار قابل‌تأمل است. همچنین در مقطع تحصيلي كارشناسي ارشد و بالاتر نيز تحصيلات دهياران زن ١.٥٦ درصد نسبت به تحصيلات دهياران كل كشور افزایش داشته است. دراینمیان باید تأکید کرد بیش از ٦٠ درصد دهیاران زن در مقطع دیپلم هستند که این رقم همچنان جای رشد دارد.
دولت یازدهم در حوزه دهیاری‌ها تغییرات ملموسی را رقم زده است و از محل درآمدهای مالیات بر ارزش افزوده تاکنون هفت‌هزار میلیارد تومان اعتبار به دهیاری‌های کشور برای انجام امور توسعه‌ای اختصاص داده است. پروژه‌ها و طرح‌های کارآفرینانه و خلاقانه دهیاری‌ها در سال‌های گذشته آن‌قدر متنوع و قابل‌توجه بوده که دولت برای این بخش اعتبارات جداگانه‌ای را در نظر گرفته است و از قضا زنان در این طرح‌ها سهم بی‌مانندی دارند.
دوراندیشی معصومه طباطبایی، دهیار جوان روستای سیجان، در جاده چالوس در سیل مخرب برای بیمه خانه‌های روستا را یادتان می‌آید؛ دوراندیشی‌ای که تنها با ١٥ هزار تومان مردم محروم روستا را نجات داد. از این نمونه‌ها در میان دهیاران زن بسیارند و گاه در برخی از مناطق ایران که محدودیت‌های اجتماعی بیشتری برای زنان قائل هستند چنین اقداماتی آن‌قدر تأثیرگذار و قابل‌توجه هستند که باورکردنی نیست.
وقتی خبر مدیر، فرماندار یا شهردارشدن زنان سیستان‌وبلوچستانی در این استان دور از پایتخت موجی از انگیزه و شوق را ایجاد می‌کند و ثبت‌نام زنان در روستای افضل‌آباد خاش را زنان سیستانی‌وبلوچستانی دهان‌به‌دهان می‌چرخانند به این معنی است که این راه را درست آمده‌ایم و زنان منتظر نمی‌مانند تا راهی برای آنها باز شود، آنها خودشان راهشان را باز می‌کنند.
سعید علی‌جندقیان، معاون امور دهیاری‌های سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور، با اعلام اینکه تغییرات محسوس در حوزه دهیاران زن و عملکرد آنها پیگیری و پایشی جداگانه می‌شود، می‌گوید: به سبب اعتمادسازی‌ای که در نظام برنامه‌ریزی کشور حادث شده، دهیاران و مردم روستاها و زنان روستایی به این باور رسیده‌اند که می‌توانند مسئولیت‌های مهمی را برعهده بگیرند و خودشان امورات روستا و حتی یک شهر را دنبال کنند.
او می‌گوید مطالبات مهمی همچون ایجاد زیرساخت‌های روستایی، مدیریت پسماند روستایی و بسیاری از مسائل بهداشتی و آموزشی دیگر در صدر مطالبات در حال پیگیری در دهیاری‌هاست. او به قانونمندبودن و دقیق‌تربودن زنان در امور مدیریتی اشاره کرد: توانمندی زنان در جلب اعتماد و مشارکت مردمی، انضباط مالی، مشارکت فعالانه‌تر در برنامه و دوره‌های آموزشی، رضایتمندی اهالی و شوراهای اسلامی روستایی از عملکرد آنان و توجه بیشتر به ابعاد فرهنگی و اجتماعی توسعه روستا را از جمله دلایل اعتماد اهالی به دهیاران زن بیان کرد.
۴۷۴۷
نظر شما