سیاست خارجی کجاست؟!

اگرچه در مورد آمریکا، امروزه با گزارش هشتم آژانس بعد از امضاء برجام و با پایبندی ایران به برجام، هزینه اقدامات احتمالی ترامپ در زمینه برجام و یا سایر مسائلی که پیش خواهد کشید، افزایش یافته است، اما نشان دادن یک مدل رفتاری جدید در خاورمیانه و تعامل با کشورهای موثر در این منطقه مثل روسیه، چین و اروپا این فضا را برای ما بوجود می‌آورد که به تنهایی رودرروی واشنگتن قرار نگیریم بلکه از طریق تعاملات بین‌المللی و مخصوصا" اقتصادی، سیاست خارجی ایران را با همه ظرفیتهای کشور در راس این مرحله قرار دهیم.

لازمه اینکار طراحی سیاست خارجی فعالی است که بتواند از تمام ظرفیتها و توانمندیهای کشور استفاده نماید. یعنی ما باید ابتکار عمل داشته باشیم و یک سلسله پیشنهادات اجرائی و عملیاتی برای همراه کردن امکانات داخلی کشور در کنار تحرکات سیاسی دیپلماتیک طراحی و اجرا کنیم تا باعث تحولات جدید در منطقه و یا حتی سطح فرامنطقه شود. مهمترین هدف مرحله ائی سیاست خارجی ایران باید بالا بردن سطح تعامل و مناسبات با روسیه، چین و اروپا باشد تا بدین طریق بتوانیم زهر اقدامات آمریکا را از طریق بلوک سازی و گسترش منافع تبادلات و سرمایه گذاریهای اقتصادی بگیریم. در این میان ترامپ ممکن است به صورت یک طرفه بخواهد به قانون داخلی خود اکتفا، یا برجام را از طرف آمریکا نادیده بگیرد یا از آن خارج شود ولی هزینه توجیه بین‌المللی آن به ویژه بعد از گزارش اخیر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برایش سنگین خواهد بود. از قبل حدس زده می‌شد که ترامپ تلاش کند از طریق فشار بر سایر موارد مانند آزمایش موشکی، حقوق بشر و مسائل خاورمیانه، اهدافی را که از طریق برجام نتوانست بدست بیاورد از این طریق کسب کند.

اما بیشتر تحلیلگران معتقدند ترامپ یکطرفه از برجام خارج نخواهد شد بلکه در درجه اول در صدد کسب امتیاز از ایران در مسئله خاورمیانه است و در درجه بعدی و چنانچه نتواند از ایران امتیازی بگیرد در آنصورت سعی خواهد کرد اروپا را یا از کنار ما حذف کند و یا هزینه همراهی با ما را برایش سنگین نماید. در بخش اول احتمال هماهنگی اروپا با امریکا در زمینه هایی که در توافق هسته ای نیست همچون مسایل منطقه ائی و موشکی را کم نگیریم و از الان برنامه داشته باشیم و با طرفهای ذیربط کار کنیم. بعضی تحلیلگران معتقدند " احتمالا" آمریکا به اروپا فشار خواهد آورد که اگر در صدد استفاده از منافع برجام است باید در زمینه خواستهایش که اشاره شد همراهی کند در غیر اینصورت آمریکا نیز از برجام خارج شده و حتی اگر نتواند به راحتی از عملیات ماشه مندرج در برجام استفاده کند، حداقل با حرکات ایذائی اجازه نمیدهد اروپا به راحتی در ایران سرمایه گذاری کرده و از منافع اقتصادی آن منتفع شود". دو سال پیش نوشته ام که آمریکا نمی خواهد دماغ وندی شرمن و پای کری بشکند و اروپا سودش را ببرد! اما الان شرایط عوض شده و ترامپ با اوباما فرق میکند و سود اعراب را به سود حاصل از رابطه با ایران ترجیح داده است و دیگر مجالی برای تعامل با آمریکا نیست و بیشتر باید از طریق اقدامات ابتکاری جلوی زهرش را بگیریم. ان‌شاالله!
منبع: روزنامه مستقل شماره 237/ شنبه 25 شهریور 1396