محققین مدعی اخلاق

این درست است که گروهی از روشنفکران ایرانی پیش از آنکه منتقد باشند قاضی بوده اند و بیش از آنکه تحلیل کنند حکم داده اند. گویی می خواسته اند به بهانه ای خود را صدرنشین ببینند و مانند فقها درباره همه کس و همه چیز صاحبنظر باشند. ایشان به جای آنکه از بازترین پنجره ها با مردم زمانه خود سخن بگویند بالاترین منبرهای موهومی را ساخته اند و از فراز آنها حکم داده اند. در نتیجه ثمره سنت یکصد ساله شان نه خودشناسی بلکه تنفر از خود بوده است. به جای آنکه راه حل باشند و مرهم دردها به زخمها افزوده اند.   این روزها ادامه این خودبزرگ بینی به بحثهای سیاستگذاری و تبادل نظرهای علمی هم کشیده شده است. عده ای گویا تحصیل را مدرک قضاوت می دانند و پژوهش را مدرک مدعی العموم تا درباره هرکس حکمی بدهند و مانند معلم اخلاق درباره همه چیز نظر بدهند. کارهایشان آفت فضای فکری کشور است و باعث انحراف بحثها می شود. بحثهایشان بیشتر برای جنجال آفرینی و جلب نظر است تا برای نهادسازی و بسترسازی مباحثات علمی در کشور.

باعث تاسف است که هنوز برخی بعد از سالها تحصیل و حضور در فضاهای دانشگاهی جنجال زده می خواهند گروهی شنونده داشته باشند که آنها را به هیجان بیاورند. این رفتار ضمن آنکه باعث انحراف در تبادل نظر علمی می شود٫  باعث می شود به جای نقد  به قضاوت بپردازند و به جای پژوهش به سندسازی روی بیاورند.  حال آنکه ایشان نه قاضی هستند و نه وکیل. هدف و رسالت ایشان افزودن بر دانستنیهای ماست نه اضافه کردن به بار قضاوتها و توهم شعارها.  هدف محقق مسائل اجتماعی٫ رویدادهای اقتصادی و روند سیاستگذاری درک دلایل و چگونگی آنهاست. وظیفه او حکم دادن درباره خوبی و یا بدی نیست. او قرار نیست ارزشگزار باشد. زمانیکه محققی به اتکای تحقیقش می خواهد حکم اخلاقی بدهد هم اخلاق را منهدم می کند و هم تیشه به بنیان پژوهش در کشور می زند. کاش این افراد به خودشان بیایند و به جای جنجال آفرینی و آتش بیاری در معرکه های کیش شخصیت٫ متانت را پیشه خود کنند.  وگرنه رکودی که عاقبت آن گروه از روشنفکران شد در انتظارشان است.  رسالت و تعهد آنها به علم است نه به جنجال آفرینی.