بخشهایی از گفتوگوی این هنرمند و نوازنده ساز نقاره با روزنامه ایران را در ادامه میخوانید.
به غیراز مسأله شیوه موسیقی که به آن اشاره کردید چرا موسیقی آذربایجانی نتوانست جذب موسیقی ایرانی شود؟
این امر نشاندهنده ضعف موسیقی آذربایجانی نیست و در این زمینه باید استادان موسیقی ایرانی پاسخگو باشند. من با استادان بزرگی چون هابیل علیاف اجرای موسیقی داشتهام بنابراین نمیتوانیم بگوییم موسیقی آذری کمانچه یا دیگر سازهای اقوام را در خود جای نمیدهد. البته این نکته را هم نباید فراموش کنیم که استادان موسیقی فولک ایرانی به روز نیستند با خانهنشینی استادان و استاد خطاب کردن کاری را پیش نمیبرد یک استاد باید روزی 5 ساعت سازبزند و به روز باشد. موسیقی آذربایجان جزیی از موسیقی اصیل ایران است و نباید به این دلیل که این موسیقی شیوه متفاوت دارد آن را ازموسیقی ایرانی حذف کرده و سادهنوازی را به موسیقی ایرانی وارد کنند. البته ناگفته نماند یک تعداد از موسیقیهای آذربایجانی ما متأسفانه کپیبرداری شده است.
ردیف موسیقیهای آذری ایران چه شباهت یا تفاوتهایی با موسیقی جمهوری آذربایجان دارد؟
فعالیت من پرداختن به ریتم موسیقی است. ردیف و مقامهای موسیقی به مانند دریایی است که هر علاقهمندی توانسته قطرهای از این دریا را بچشد و درد خود را با آن بیان کند اما ریتم موسیقی یک هنر خدادادی است با نگاه به تاریخ موسیقی متأسفانه خواهید دید که طی تاریخ به ریتم موسیقی ظلم بسیاری شده است. موسیقی کشور هندوستان ریتم محوراست اما در ایران تنها به شعر و آواز اهمیت میدهند. ریتم چند سالی است که به موسیقی ایرانی وارده شده و در گذشته ممنوع بوده است. مقامهای موسیقی آذری ایران و آذربایجان هرکدام برای خود دنیایی دارند. موسیقی فولک ایران بسیارگسترده است وردیفهای موسیقی ایران از موسیقی اقوام نشأت میگیرد اما در صد سال گذشته موسیقی جمهوری آذربایجان توانسته بهصورت علمیتر و آکادمیک خود را معرفی کند. حدود 80 سال گذشته اپرای کوراوغلو نوشته شده و این یک اتفاق بزرگ فرهنگی بوده که بهدلیل حضور روسها رخ داده است.
نسل امروز توانسته در ریتمهای موسیقی ایرانی نوآوریهایی ایجاد کند آیا در موسیقی آذربایجان نیز به همین صورت بوده است؟
بله. موسیقی امروز بسیار تکنیکال عمل میکند و برای آنکه جا نمانیم باید بیش ازپیش با ریتم موسیقی کامل به جلو حرکت کنیم نه آنکه از موسیقی غیرایرانی یا سازهای غربی بهره ببریم. در ارکسترهای ما از گیتاربیس استفاده میشود اما آیا نقاره یا دیگر سازههای موسیقی اقوام جایی در ارکسترها ندارند!
در بخش دیگری از این گفت و گوی بلند میخوانیم:
گذشته از کوتاهی بزرگان موسیقی آذربایجان خود شما شخصاً برای اینک موسیقی آذری به عرصه موسیقی ایرانی وارد شود چه ایده و تفکراتی داشتهاید یا چه کاری تا به امروز انجام دادهاید؟ چرا موسیقی آذربایجان ایران هنوز نتوانسته یک ارکستر مستقل داشته باشد؟
درگذشته صدا وسیما ارکستری به نام موسیقی آذربایجان تشکیل داد که دیگر فعالیتی ندارد این ارکستر سال 1332 به همت استاد صفرعلی جاوید راهاندازی شد و من از سال 56 در این ارکستر فعالیت میکردم اما زمانی که استادان موسیقی یک به یک از میان ما رفتند دیگر کسی جای آنها را نگرفت تا به امروز هم در این ارکستر حضور دارم اما هیچ فعالیت ندارد. آهنگسازهای خوبی در این ارکستر بودند و کارهای خوبی هم ضبط شد که در آرشیو صدا و سیما موجود است اما این ارکستر به استانها واگذار شد و آهنگسازی آن در استانها انجام میشود. اما دلیل اینکه چرا موسیقی آذری به موسیقی ایرانی وارد نمیشود و هیچ تغییر و تحولی در خود نداشته به این سبب است که موسیقی آذربایجان نیازهای موسیقایی خود را از شبکههای ماهوارهای تأمین میکند و چندان توجهی به موسیقی آذربایجان کشور خود ندارد و البته دلیل مهم این اتفاق عدم حمایت است. مسئولان باید از موسیقی آذربایجان حمایت کنند و یک ارکستر برای آنها تشکیل بدهند بهترین نوازندگان درتبریزحضور دارند اما ارکستری برای فعالیت آنها نیست.
اما وجود شبکههای ماهوارهای دلیل بر این نمیشود که به موسیقی آذری توجه نداشته باشند؟
متأسفانه 60سال است که این اتفاق افتاده و مردم به موسیقیهای آذری غیرایرانی وابسته شدهاند. البته ردیفهای موسیقی آذری ایران با کشورهای آذری زبان بسیارنزدیک است ولی حس وحال و رنگ و بوی خاص خودمان را داشته باشیم. متأسفانه برخی مسئولان ارشاد ارتباط چندانی با هنرمندان موسیقی آذری ندارند و شاید با این هنرمندان آشنایی چندانی هم نداشته باشند آنها حتی نمیدانند چه تعداد هنرمند موسیقی آذری در کشور فعالیت میکند که برای یک ارکستر جمعآوری شوند. البته هرگاه هم که از حضور هنرمندان موسیقی فولک به خارج از کشور دعوت میشود گروههایی را معرفی میکنند که چندان هم مهم نیستند و تنها با رابطههایی که داشتهاند، توانستند به این جشنوارهها معرفی شوند. من وحید اسداللهی، 15 سال هیچ اجرایی در خارج کشور نداشتهام چون هیچگاه از من درخواستی نشده و اصلاً نمیدانند من در چه زمینهای فعالیت میکنم. مسئولان تا به امروز هیچ درخواستی از من برای اجرای برنامه نداشتهاند و هرزمان که نیازباشد گروههایی را انتخاب میکنند که آشنایی چندانی با موسیقی فولک ندارند. البته ناگفته نماند امسال ما دیده شدیم و در جشنواره موسیقی فجر از گروه ما دعوت به عمل آوردهاند و امیدواریم بعد از این هم ما را ببینند.
شما تأکید داشتید که موسیقی بیکلام درمعرفی نغمههای آذری بسیار مؤثر است اما این اتفاق در موسیقی سنتی کمی بالعکس است و موسیقی باکلام رشد بیشتری داشته است؟
در موسیقی آذری، موسیقی باکلام وجود دارد و بسیارغنی است اما من تلاشم براین بود که قدرت سازهای آذری را به رخ بکشم. ما میخواهیم دیده شویم تا سازهای ما نمیرند. اگر امروز به اینجا رسیدهام عذاب بسیاری کشیدهام و بازهم تأکید میکنم تمام تلاشم بر این است که سازم را نشان بدهم.
آیا به نظر شما در موسیقی آذری نگاه سیاسی وجود دارد؟
در گذشته بله ولی امروزه دیگر نیست. 17-16 سال سن داشتم و دریک گروه 20 نفره با استاد علی سلیمی فعالیت میکردیم، یک خانم خواننده در گروه ما اجرای برنامه داشت اما هنگام اجرا برای این گروه 20 نفره تنها یک میکروفون گذاشتند که همین امرباعث شد رهبر ارکستر نسبت به این موضوع معترض شود و درنتیجه آن همکاری انجام نگرفت. نگاهها از همان ابتدا سلیقهای بود ولی خوشبختانه نگاه سیاسی وجود ندارد. موزیسین باید به ساز خودش مشغول باشد و تکنیک آن را به گونهای معرفی کنند که نگویند این ساز وجود ندارد.
از ابتدای انقلاب تا به امروز چند آلبوم موسیقی آذری منتشر شده است؟
خود من نزدیک به 18 آلبوم منتشر کردهام و استاد مهدیپور هم کم و بیش دراین سالها فعالیت داشتهاند اما متأسفانه آلبومهای موسیقی آذری چندان استقبال نمیشود. البته یک سیدی هم درخصوص معرفی ردیفهای موسیقی آذری منتشر کردم که بسیار اثرگذار است شاید امروز قدر آن را ندانند و در آینده متوجه اثرگذاری آن شوند.
58241
نظر شما