اوج توهمات یک شکست خورده سیاسی

رئیس جمهور اوباما با بیان اینکه ناتانیاهو در سخنراني خود عليه ايران در كنگره نه حرف تازه ایی زد ونه توانست راه حلي ارائه دهد ،تلویحا ابتدا به سناتور بینرمبدع جنجال هاي اخيرو بعد به خودنخست وزير اسرائيل گفت"خودتان را خسته کردید".
بر خلاف انتظارسخنراني روز 3 شنبه ناتانياهو، به آرامي در حال بازگرداندن موج خود به سمت عاملان ايجاد آن است. صرف نظر ازبايكوت بيش از 50 نماينده دمكرات،خانم نانسي پلوسي رهبر اقليت دمكرات كنگره با صراحتي شگفت انگيز گفت، "ناتانياهو به شعور امريكاييان توهين كرده به نحوي كه هنگام سخنراني وي نزديك بود گريه كند". یان شاکوفسکی سناتور دمكرات از الينويزهم اظهار داشت"آنچه من امروز شنيدم تلاشي بود براي كشاندن آمريكا به جنگي ديگر".جرد هافمن، سناتوردمكرات از كاليفرنيا نيز با انتقاد شديد از نخست وزير اسرائيل و تكراري خواندن سخنان بي معناي او گفت" نتانیاهو در تشخیص و قضاوت مشکل جدی دارد".صرف نظر از واكنش هاي تقريبا مشابه از سوي بسياري شبكه هاي خبري و تحليل گران سياسي داخلي در ايالات متحده، در سطح بين المللي نيزاظهارات آن دست تحليل گراني كه دربعضي شبكه هاي خبري استراليا،بريتانيا،فرانسه وآلمان مشاهده كردم، تقريبا نشان ميداد همگي آنها روي 4 نكته اشتراك نظر دارند. نخست، تكراري و توهمي بودن سخنان و منطق ناتانياهو. دوم،تلاش در جهت احساسي كردن نمايندگان كنگره.سوم ترغيب ايالات متحده به تشديد بحران با تهران و جامعه جهاني وچهارم انداختن مسئوليت آن به گردن آمريكا.
البته تا آنجا كه به ايالات متحده مربوط مي شود موضوع از جنبه ديگري نيز اهميت پيدا كرده و آن افزايش نگران كننده دخالت هاي سياستمداران اسرائيلي در مناسبات داخلي كشور و تصميمات كاخ سفيد و مجالس قانونگذاري ست. موضوعي كه به يك نگراني روز افزون در ايالات متحده تبديل شده است.يك ديپلمات آسيايي مقيم نيويورك مي گويد"چندي پيش طي ملاقات با يكي از معاونان وزارتخارجه آمريكا از او شنيده نفوذ اسرائيل در تصميم گير هاي داخلي و خارجي،به حد نگران كننده ايي رسيده است".
بیش از یک ماه از زمانی که جان بینر در پی یک تنش لفظی با آقاي اوباما بر سر برنامه اتمی ایران تصمیم به تحقير وي با دعوت ازناتانياهو براي سفر به واشنگتن گرفت، می گذرد. روزسه شنبه هربينر و  بي بي به وعده خود عمل كردند.اما به اهداف خود رسيدند؟ تصور نمي كنم!.حداقل درميان مدت و تا زماني كه معادله بازي و مناسبات ميان تهران و قدرت هاي جهاني بر همين رويه و متد ادامه يابد آنها به اهداف خود نخواهند رسيد،يا با مشكلات جدي روبرو خواهند شد.اشتباه بزرگ جمهوريخواهان آن است كه در معادلات خود توجهي به مواضع جامعه بين المللي در برخورد با پرونده ايران نمي كنند. تا آنجا كه به تحولات كنوني و همكاري هاي ايران با قدرت هاي جهاني و آژانس وين مربوط مي شود،جامعه بين المللي از روند فعلي راضي و از آن حمايت كرده و خواهان حل و فصل سريع اين بحران مزمن است. بي دليل نبود كه اواسط ماه فوريه سامانتا پاور نماينده ايالات متحد طي سخناني در باستن ايالت ماساچوست گفت" درصورت شكست مذاكرات ناشي از فشار كنگره ،ايالات متحده نزد افكار عمومي جهاني مقصر شناخته خواهد شد".
از طرف ديگر موضوع اتمي ايران در يك نقطه مشخص شايد تفاوت ديدگاه هاي اوباما وناتانياهو را بر ملا كرده باشد،اما به باور بسياري تحليل گران، اين تنش درفرم بندي نهايي نشان مي دهد موضوع تنها مربوط به ايران نمي شود و سطح وسيع تري از اختلافات دو طرف ناشي از تغيير نگرش ايالات متحده در خاورميانه عربي و منطقه خليج فارس را شامل مي شود. اين تغييرات مي توانند در يك تفاوت و نه تضاد خود را نمايان سازند،اما همين تفاوت تاثير عميقي بر مناسبات آمريكا و اسرائيل خواهد گذاشت. در اين زمينه نمونه هاي بسياري به غير از ايران وجود دارد، از نحوه برخورد كاخ سفيد با بحران سوريه،ليبي گرفته تا موضوع شهرك سازي هاي غير قانوني ، صلح خاورميانه و اخيرا بحران يمن. مواردي كه واشنگتن و تل آويورا اگرچه رودروي هم قرار نداده، اما بي شك ازهم دور كرده است.ولي موضوع اتمي ايران با همه آنها يك تفاوت اساسي دارد وآن قابليت بالايي ست كه اسرايئل و كنگره را براي تحت فشار گذاشتن پرزيدنت اوباما، در موضع تهاجمي تري قرار مي دهد.
به باور من،سخنراني ناتانياهو كه جزتوليد نفرت و حشت، بر طبل جنگ كوبيدن ،توصيه به ايجاد نا امنی، ترویج خشونت ، آشوب طلبی و تهديد صلح و اهانت به جامعه بين المللي چيزي در آن مشاهده نشد ،تنها با هدف تخريب و به شكست كشاندن مذاكرات اتمي ايران صورت نگرفت. ادبيات ومنطق تكراري نخست وزير اسرائيل پديده هاي جديدي نبودند كه با يك سخنراني كم ارزش افشا شده باشد. او كه مي بيند در حال باختن بازي ست تصميم گرفت با اين سخنراني حداقل اقدام به سرمايه گذاري سنگيني كند تا در فرداي توافق احتمالي با ايران، بتواند ماليات دهندگان آمريكايي را به بهانه دفاع از اسرائيل سركيسه كند. او از هم اكنون گفته است سالي سه ونيم ميليارد دلاركمك سالانه بايد به 5 تا 6 ميليارد دلار افزايش يابد.
از موضع آسيب شناسي سياسي شايد سخنراني 3 شنبه اثري از خود بر كنگره بگذارد،اما ميزان آن فكر نمي كنم به گونه ايي باشد كه بر روح مذاكرات و روند آتي آن تاثيري پايدار ، دائمي و تعيين كننده بگذارد.در واقع اگر تهران و قدرت هاي جهاني و مشخصا ايالات متحده تا پايان ماه مارس به توافقي سياسي دست نيابند(صرفا فرضي محتمل كه عكس آن صادق تر به نظر ميرسد)،به هيچ وجه اين به معناي موفقيت تلاش هاي ناتانياهو نيست،اگرچه شرورانه بهره آنرا خواهد برد.

matinmos@gmail.com