یک کارشناس مسائل اوراسیا معتقد است که سفر وزیر خارجه ازبکستان به تهران برای جمهوری اسلامی منفعت اقتصادی دارد و می تواند یک دستاورد دیپلماسی مهم تلقی کرد.

زهره نوروزپور: پس از سالها وزیر خارجه ازبکستان به تهران آمده است، یکی دیگر از دستاورد های پسابرجامی در دستگاه دیپلماسی کشور محقق شده است. سفر وزیر امور خارجه ازبکستان از آن جایی حائز اهمیت است که این کشور در قلب آسیای مرکزی قرار دارد و از حیث استراتژیک و ژئوپولیتیکی بسیار با اهمیت است و گفته می‌شود علاوه بر این مسئله،سفر این مقام بلندپایه به تهران در راستای منافع اقتصادی دو کشور انجام شده است. در این باره با دکتر جهانگیر کرمی، کارشناس اوراسیا و مدرس دانشگاه تهران گفتگو کرده ایم که از نظر می گذرانید:

وزیر خارجه ازبکستان پس از سالها به ایران می آید، این سفر از چه زوایایی قابل بررسی است؟
سیاست خارجی دولت جدید ازبکستان فعال تر از گذشته شده است.  بعد از ملاقاتی که رئیس جمهور ازبکستان و جمهوری اسلامی ایران چندوقت گذشته داشته اند، مقدمه ای شد برای گسترش روابط دو کشور که در حدود ربع قرن گذشته روابطی راکد و کم تحرکی بود.  لذا سفر وزیر خارجه را باید به عنوان نخستین گام برای تحرک و پویایی دو کشور بعد از ربع قرن از زمان استقلال کشور ازبکستان دانست.

بحثی که در سال های گذشته مطرح بود، این بود که تاجیکستان به دلیل نزدیکی ازبکستان به ایران و همین طور ایران به ازبکستان، باعث شد که روابط تاجیکستان با جمهوری اسلامی تیره شود که این سردی روابط کماکان ادامه دارد، نظر شما چیست؟
واقعیت این است که مشکلات 25 سال گذشته بین تاجیکستان و ازبکستان وجود داشته است به همین دلیل روابط دو کشور همواره تیره بوده است.

 اما بین ایران و تاجیکستان روابط خوبی برقرار بود، تا دو سال گذشته، این روابط به تدریج تیره شد و یک روابط منجمدی شکل گرفت که آن تحرک گذشته را ندارد.

اما بین ایران و ازبکستان بعد از فروپاشی شوروی در سالهای نخست استقلال ازبکستان، بعد از سفر مرحوم آیت الله هاشمی رفسنجانی، روابط خوبی بین دو کشور برقرار شد. اگرچه همچنان تداوم داشت و برقرار ماند، اما بعد از چند سال به خاطر سیاست خارجی ازبکستان نسبت به غرب و نزدیک شدن به اروپا و امریکا به تدریج روی این روابط سایه افکند، به این ترتیب روابط ازبکستان و ایران بعد از سال های 1997 به بعد کاهش پیدا کرد این روابط همچنان محدود و حداقلی باقی ماند.

 در دوسال گذشته که روابط ایران و تاجیکستان کاهش یافته است طبیعتا این طور تصور شد که ایران به دنبال برقراری روابط با ازبکستان بوده است. اما من فکر میکنم این فاکتور خیلی تاثیر گذار نبوده است برای اینکه آنچه که شرایط جدید را برای ایجاد روابط ایران و ازبکستان فراهم کرده است، به خاطر دیدگاه های سیاست خارجی جدیدی است که رئیس جمهور جدید میرضیایف در دستور کار قرار داده است.

 ایران همواره از روابط گسترده با کشورهای اسیای مرکزی استقبال کرده است. لذا این روابط جدید و فصل جدید که امید می رود بین ایران و ازبکستان برقرار شود، عمدتا باید متاثر از سیاست خارجی ازبکستان و البته شرایط جدید ایران به ویژه بعد از برجام دانست.

ابعاد این سفر را از نظر اقتصادی چه طور ارزیابی می کنید؟ وزارت خارجه ازبکستان اعلام کرده است که این سفر در راستای قراردادهای نقل وانتقالات انرژی و مسائل اقتصادی متمرکز است.
در یک سال گذشته ایران، ازبکستان، ترکمنستان و عمان برای ایجاد کریدور چهارجانبه تلاش کردند که به دستاورد مثبتی برسند و تاکنون به مراحل خوبی رسیده است. یکی از موضوعات مورد مذاکره در این سفر، فعال سازی این کریدور خواهد بود.  موضوع دیگر این است که مسائل اقتصادی دو کشور است که در یک وضعیت حداقلی قرار دارند و می تواند گسترش پیدا کند.  امکان دسترسی ازبکستان از طریق ایران به دریاهای ازاد،  این خود نفس روابط اقتصادی دو جانبه می تواند برای تامین منافع ملی دو کشور اساسی باشد.

از لحاظ امنیتی و سیاسی چه طور؟
نگاه مشترک دو کشور به مسائل امنیتی و سیاسی، بحث دیگری از اهداف این سفر است. ایران و ازبکستان جایگاه مهمی در این حوزه دارند به ویژه اینکه ازبکستان کشور مرکزی اسیای مرکزی است. به لحاظ جغرافیایی، تمدنی، فرهنگی و به لحاظ نیروی انسانی با 30 میلیون جمعیت، که یکی از پر جمعیت ترین کشوردر این منطقه است.

 اشتراکات مهمی به لحاظ تاریخی، تمدنی و فرهنگی بین ایران وازبکستان وجود داشته است. مراکزفرهنگی و تمدنی مشترک، شخصیت های تاریخی مشترک، مجموعه ای از این عوامل  با توجه به جایگاه ایران، قدرت منطقه ای آن در حوزه  امنیت و جنوب اسیا، خاورمیانه، جنوب خلیج فارس، آسیای میانه و قفقاز، آسیای مرکزی و همین طور حوزه خزر، به نظر می رسد که همکاری دو کشور با توجه به نگرانی ها و دغدغه هایی که ایران و ازبکستان در مسائل امنیتی مربوط به افغانستان، جنوب اسیا، و اسیای مرکزی دارند می تواند گام مهمی باشد که در این حوزه دو کشور همکاری های خود رو اغاز کنند.

در نهایت یکی از موضوعاتی که علاوه بر مسائل اقتصادی اهمیت دارد و در دستور کار قرار گرفته است، مساله سیاسی و امنیت منطقه ای است. می توان گفت دستاورد خوبی در دستگاه دیپلماسی کشورمان به دست می آید.

52310

برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل‌ رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید.
کد خبر 718119

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
1 + 3 =

نظرات

  • نظرات منتشر شده: 1
  • نظرات در صف انتشار: 0
  • نظرات غیرقابل انتشار: 0
  • بی نام A1 ۱۱:۵۱ - ۱۳۹۶/۰۷/۲۵
    10 2
    به علاوه جمعیت 3540 درصدی فارسی زبانان در ازبکستان رو یادتون رفت بگید