اسکار «فروشنده»؛ خودکم‌بینی، تئوری توطئه و عدم قطعیت

شهرام جعفری‌نژاد

در فضاي رسانه‌اي پيش و پس از مراسم اسکار، اظهارنظرهايي ديدم با اين مضمون که «دستور ترامپ، اسکار فروشنده را خريد» يا «انتخاب فروشنده مانند انتخاب آرگو در سال 2013 سياسي بود» يا «فروشنده استحقاق اين جايزه را نداشت» و... فارغ از لحنِ تک‌آوايي و خودمدارانه اين جملات غيرقابل اثبات (هم‌چون ادعاي معاون سينمايي دولت دهم مبني بر لابيِ ايشان براي اسکار جدايي نادر از سيمين!)، به نظرم چند نکته گفتني‌ست:

1- خرد، معرفت و اخلاق حکم مي‌کند که از موفقيت قانونيِ هر هم‌وطن در هر گوشه جهان - به هر دليل - خوشحال باشيم. در مورد اصغر فرهادي با اعتباري که طي اين سال‌ها در عرصه‌هاي جهاني کسب کرده و پيام‌هاي انساني و صلح‌طلبانه‌اي که از هر تريبون به نفع تاريخ و فرهنگ و مردم ما مي‌فرستد - در موقعيت کنوني ما و با تاثيري به‌مراتب بيش از ده‌ها نامه و بيانيه و تهديد و لابيِ سياسي - البته اين خوشحالي بايد دوچندان باشد. اگر هم کدورت خاطري هست، قاعدتا بايد از سوي رقباي اين فيلم باشد، نه ما... که البته از اين منظر نيز - هم‌چون همه انسان‌هاي متمدن - با خوشحالي و تبريک چهار کارگردان ديگر نامزد دريافت اين جايزه توام بوده است.

2- برخي دوستان طوري حکم رانده‌اند گويي فروشنده از ديد همگان، اثري مهمل و يکي از ضعيف‌ترين فيلم‌هاي اصغر فرهادي است (براي چندمين بار بايد يادآور شد که لطفا ديدگاه خود را ديدگاه همگان فرض نکنيد)، در حالي که با مراجعه به نقدها و آراي بسياري از منتقدان و نويسندگان سينمايي، به‌سادگي آشکار است که برخي آن را شاهکار مي‌دانند، بسياري نه شاهکار ولي فيلمي بسيار خوب، بسياري فيلمي خوب و بسياري هم فيلمي متوسط (در قياس با ساخته‌هاي پيشين فرهادي). گويا ايشان يادشان رفته که اين فيلم - جز فروش بالاي داخلي و انتخاب به عنوان فيلم برتر سال از سوي بسياري از منتقدان و هم‌چنين هيات معرفي فيلم به مراسم اسکار -  در جشنواره کن (و شيکاگو و مونيخ و...) افتخارات مهمي کسب کرد، نامزد جوايز گلدن‌گلوب بود، در بسياري از انتخاب‌هاي منتقدان بين‌المللي جاي داشت، اکران موفقي را در بسياري از کشورها تجربه کرد و در بين همين پنج فيلم نامزد جايزه بهترين فيلم خارجي‌زبان اسکار نيز به اعتقاد علاقمندان توني اردمان، بعد از آن فيلم مي‌توانست شانس دوم کسب اين جايزه باشد (گو اين که بسياري در همين ترکيب و فقط به لحاظ ارزش‌هاي سينمايي نيز فروشنده را شانس اول مي‌دانستند).

3- يک بار ديگر - براي هزارمين بار - بايد به طبيعت اختلاف آراي هيات‌هاي گوناگون داوري در سراسر جهان اشاره کنيم. بياييد فرض کنيم ترامپ چنين دستوري نداده بود و فروشنده باز برنده اين جايزه مي‌شد. اتفاق خيلي عجيبي بود؟ آيا وقتي نامزدهاي اسکار اعلام شدند و فيلم فرانسويِ او - که جايزه گلدن‌گلوب را گرفت - و فيلم‌هاي مهم ديگري هم‌چون خوليتا، نرودا و... در بين نامزدها نبودند، نويسندگان سينمايي فرانسه، اسپانيا، شيلي و... اعتراض کردند و اين را نشانه‌اي بر سياسي‌کاري يا بي‌سواديِ اعضاي آکادمي علوم و هنرهاي سينمايي دانستند؟ مقايسه با آرگو بي‌انصافي‌ست. اگر به اسکار فيلم آرگو اعتراضي بود، نه به خود فيلم، بلکه در مقايسه آن با رقبايي هم‌چون عشق (ميشائيل هانکه)، جنگوي آزادشده (کوئنتين تارانتينو)، زندگيِ پي (آنگ لي)، لينکلن (استيون اسپيلبرگ)، بينوايان (تام هوپر)، دفترچه راهنماي خوش‌بيني (ديويد اُ. راسل) و... بود که هر کدام از آرگو بهتر بودند؛ نه اين‌جا که فروشنده - به اذعان همگان - به خودي خود و بر اساس ارزش‌هاي سينمايي‌اش هم شانس اول يا دوم کسب اين جايزه بوده است.

4- حالا بياييد فکر کنيم سياست در اين گزينش دخيل بوده است و ببينيم چگونه؟ اميدوارم فکر نکنيد کسي يا نهادي، 4600 عضو آکادمي را در سالني گردآورده يا به آن‌ها نامه فرستاده و برايشان از لزوم انتخاب فروشنده گفته است! حداکثر تصور مکانيسم واقعي چنين تاثيري، آن است که تک‌تک اعضاي آکادمي (يا دقيق‌تر، آن تعداد که به فروشنده راي داده‌اند)، در درون خود به اين نتيجه رسيده‌اند که از بين دو نامزد شايسته‌تر، اگر توني اردمان را انتخاب کنند، فقط جايزه‌اي به يک فيلم است، اما تاثير برنده‌شدن فروشنده با توجه به فضاي اين روزهاي جهان و دستور نژادپرستانه ترامپ (و وظيفه‌اي که همه خردمندان جهان در ايستادن در برابر آن دارند) و غيبت فرهادي و حضور دو ايرانيِ نخبه و مشهور بين‌المللي بر صحنه، خيلي مي‌تواند بيش‌تر باشد؛ در عين اين که ارزش‌هاي سينماييِ مضمون و ساختار فروشنده هم فاصله زيادي با توني اردمان ندارد و به خودي خود مي‌تواند واجد امتيازهاي لازم براي کسب اين جايزه در بين رقباي موجود باشد. خب، که چه؟ اشتباه کرده‌اند؟ خطا رفته‌اند؟ معيارهاي سينمايي را زير پا گذاشته‌اند و به فيلمي که صد پله از فيلمي ديگر ضعيف‌تر بوده، جايزه داده‌اند، فقط براي کوبيدن ترامپ؟ اصلا نيازي به اين کار بود؟ و اگر فروشنده جايزه هم نمي‌گرفت، آيا ذره‌اي از موج همگاني اعتراض جهاني نسبت به نابخردي‌هاي او، کم مي‌شد؟

5- اميدوارم اين را منتقل کرده باشم که شخصا منکر تاثير سياست بر اين جايزه نيستم، اما نه هم‌چون برخي دوستان و همکاران از روي عصبانيت و با حکم‌هاي قطعي و مبتني بر تئوري توطئه، بلکه با يک دنيا غرور و افتخار و در شرايط و حد و حدودي که گفتم.

58244

برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل‌ رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید.
کد خبر 641105

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
5 + 1 =

نظرات

  • نظرات منتشر شده: 26
  • نظرات در صف انتشار: 0
  • نظرات غیرقابل انتشار: 0
  • بی نام IR ۱۱:۱۹ - ۱۳۹۵/۱۲/۰۹
    28 5
    برخی همیشه در جهل اند
    • بی نام A1 ۲۲:۰۱ - ۱۳۹۵/۱۲/۱۱
      0 0
      منطورتون رو روشن تر بگین کیا؟؟؟
  • مجید IR ۱۱:۲۳ - ۱۳۹۵/۱۲/۰۹
    امیدوارم اینو منتشر کنین فاصله تونی اردمان با فروشنده بیشتر از یه ذره ست. 72 تا منتقد تو لیست 10 فیلم برتر سال قرارش دادن. این عدد برای فروشنده فقط 4 تاست. تمام منتقدین مشهور هم گفتن این جایزه حق مسلم تونی اردمانه. غیر از کن ک جشنواره حساب میشه و فقط 7 نفر داوری میکنن، تو بقیه مراسم تونی اردمان فروشنده رو شکست داده بود یا اینکه جفتشون برنده نشدن و elle برنده شده. ب خودمون دروغ نگیم. هرکس سینما رو دنبال کنه همه چی رو راحت میفهمه.
    • بی نام A1 ۱۱:۵۲ - ۱۳۹۵/۱۲/۰۹
      45 10
      الان تو پسر تونی اردمانی؟؟؟؟ از خودش بیشتر ناراحت شدی ... از جنس دلواپسی های کیهانی
    • بی نام A1 ۱۲:۰۷ - ۱۳۹۵/۱۲/۰۹
      27 7
      با خودت چند چندی اخوی؟..ّّ
    • وحید GB ۱۲:۱۳ - ۱۳۹۵/۱۲/۰۹
      41 7
      1. بر اساس رای منتقدین در سایت روتن توماتوز برای فیلم «فروشنده» امتیاز 97 و برای فیلم «تونی اردمان» 93 امتیاز ثبت شده. بنابراین نمیشه آرای منتقدین رو به سمت تونی اردمان تصور کرد. 2. بر اساس رای مردم در سایت آی ام دی بی فیلم فروشنده 8.2 امتیاز و فیلم تونی اردمان 7.7 امتیاز ثبت شده. پس رای مردم هم به سمت فیلم فروشنده سنگینی میکنه. 3. من خودم تمام فیلم های اسکار امسال رو دیدم. اگر شما هم نگاه کنید بدون پیش قضاوت به این نتیجه میرسید که فروشنده یک سر و گردن از تمام فیلم های امسال بالاتر بود. گر چه فیلم متوسط رو به بالایی بود. 4. بهتر هست بدون اطلاعات و سواد سینمایی درباره ی فیلم ها نظر ندین
    • بی نام A1 ۱۲:۲۵ - ۱۳۹۵/۱۲/۰۹
      29 5
      فرض بر محال که گفته شما دوست عزیز درست باشه ... اگر باز هم به همین دلایلی که شما می فرمایید این فیلم جایزه گرفته باشه آیا نتونسته ایران و ایرانی رو به تصویر بکشه و به دنیا معرفی کنه ؟ هم وطنان تندرو ما کم به صورت منفی ما ایرانی ها رو سرفراز نکردن . بیایید حداقل به خاطر همین موضوع خوشحال باشیم و به آقای فرهادی بابت همین یک دست آورد تبریک بگیم ...
    • فرزاد IR ۱۳:۰۵ - ۱۳۹۵/۱۲/۰۹
      13 2
      ببین دوست عزیز. شاید شما بهتر بدونید که هر جشنواره یا رقابت سینمایی، یک سری معیارهایی برای انتخاب داره که برخی از این معیارها با معیارهای دیگر جشنواره ها متفاوته. در نتیجه نظرها و نتیجه هم متفاوت خواهد بود. اگر اینجوری نبود که باید همه جایزه های مشابه تو جشنواره های مختلف به یک فیلم برسه همین میشه که فیلم فروشنده بعضی از جایزه ها رو میگیره مثل کن و اسکار و بعضی رو نمیگیره مثل گلدن گلوب
    • بی نام A1 ۱۴:۱۹ - ۱۳۹۵/۱۲/۰۹
      34 4
      فقط کمی انصاف و آزادگی به جایی برنمیخوره.لیاقت شما همون معجزه هزاره سوم و هم پیاله هاشه.چقدر کینه و نفرت توی وجود شماهاست.فرهادی قهرمان ملی ایران
    • بی نام EU ۱۴:۲۰ - ۱۳۹۵/۱۲/۰۹
      32 4
      چرا نمیتونین حوشحال باشین؟ فقط برای ایراد گرفتن و غر زدن ساخته شدین اصلا فروشنده بدترین فیلم تاریخ ولی ما با جایزه اش خوشحالیم تمام
    • ممد IR ۱۴:۲۷ - ۱۳۹۵/۱۲/۰۹
      30 4
      ميتونم بپرسم حضرتعالي به چه علت اينقدر از موفقيت يك هموطن در دنيا ناراحتيد كه نامه اي نيم صفحه اي در توجيه اينكه نبايد اين جايره به ايشون ميرسيد مينويسيد؟
    • مهراب A1 ۱۵:۰۰ - ۱۳۹۵/۱۲/۰۹
      27 2
      دوست محترم آقای جعفری نژاد هم خیلی روشن گفته بودند در بدترین حالت فروشنده شانس دوم یا چندم اسکار بود نه این که انگار اساساً هیچ ارزشی نداشته و صرفاً کاملاً سیاسی به آن جایزه داده اند. بنابراین دلایل و آمار شما علیه درون مایه ی اصلی این نوشته نیست.
  • دریا IT ۱۱:۳۹ - ۱۳۹۵/۱۲/۰۹
    8 3
    کار کار انگلیسی ها بود
  • امین IR ۱۲:۰۵ - ۱۳۹۵/۱۲/۰۹
    24 0
    متاسفانه در کشور ما بجای حمایت فقط نفی میکنن هموطنهاشونو صداوسیما هم بجای ملی رسانهای میلی هست
  • بهنام A1 ۱۲:۰۸ - ۱۳۹۵/۱۲/۰۹
    7 36
    با این رویه که اسکار داره پیش میره کم کم جایزه ای بی ارزش میشه که به خاطر فیلم و اثر به یک کارگردان نمی دن بلکه یه خاطر یه موج ساسی به آن میدن تا قبل از جریان ترامپ فیلم مردی بنام اووو خیلی پیشتازی میکرد طبق نظر کارشناسان ولی بعد از جریان سیاسی ناگهان فیلم فروشنده گل کرد.....
  • بی نام A1 ۱۲:۵۰ - ۱۳۹۵/۱۲/۰۹
    24 2
    بنظر می رسه اونهایی که از بردن اسکار توسط آقای فرهادی ناراحتند خودشان از همه بیشتر مشغول سیاسی کاری هستند.
  • علیرضا A1 ۱۳:۳۵ - ۱۳۹۵/۱۲/۰۹
    14 6
    بیایم فرض کنیم اسکار فروشنده واکنشی بوده ب دستور ترامپ فرض بالا به نظر من فوق العادست و روح هنر توی اون جاریه هنر به واسطه ذاتی بودنش در انسان از درون انسان بر میاد و وقتی میتونه حال ما آدمها را خوب کنه ک با انسان و انسانیت رابطه بر قرار کنه. وقتی با انتخاب یک فیلم در یک جشنواره به این زیبایی میتوان اعتراض به یک دستور ضد بشری را اعلام که، چرا که نه؟ آرزو میکنم توی کشور خودمون هم زمانی برسه که با انتخاب یک فیلم مثل عصبانی نبستم اعتراض خودمون را به خیلی چیزها نشون بدیم پس انتخاب فروشنده چه سیاسی و چه غیر سیاسی برای انسانیت قابل ستایش خواهد بود
  • بی نام A1 ۱۴:۰۶ - ۱۳۹۵/۱۲/۰۹
    20 5
    ،فرهادی افتخار ایران است چون بهترین داوران سینمایی دنیا انتخابش کردند.
  • بی نام A1 ۱۴:۲۱ - ۱۳۹۵/۱۲/۰۹
    6 3
    کسی که اهل سینما باشه میدونه که مسایل فنی و دید هنری فقط بخشی از عوامل موثر در جایزه های سینمایی هستن. همیشه و در همه جای دنیا عوامل متعددی مثل نفوذ تهیه کننده یا پخش کننده، جنبش های اجتماعی مد روز،سیاست و دهها عامل دیگه در جوایز موثرند. خوشبختانه آقای فرهادی دوبار جفت شش آوردند و تمام عوامل دیگه در کنار هنر و فن ایشون کمک کردن تا اسکار بگیرن.
  • بی نام IR ۱۴:۳۹ - ۱۳۹۵/۱۲/۰۹
    9 58
    امیدوارم به جای گول زدن خودمون با جملات به ظاهر عاقلانه نویسنده، کمی دقیقتر به مسئله نگاه کنیم. جدا از نظر آقا مجید که به نحو دیگری در جملات این خبر تشکیک کردند بنده دوست دارم از آقای نویسنده سوال کنم که با کدام عقل فرض کردند که سیاسی بودن به معنی این است که هزاران عضو آکادمی از سوی دولتی به کاری توصیه شده باشند؟ این نگاه بسیار سطحی و به دور از واقعیت است. دشمن شیعه از طریق رسانه کار خود را سالها پیش کرده که یکی از نتایج آن اقبال اعضای این آکادمی به فیلمی است که اسلام و مصداق آن ایران را غرب ستیز را جایی مملو از دروغ و خیانت معرفی میکند. آقای نویسنده، اگر فیلمی با این همین کیفیت فنی ولی در دفاع از محور مقاوت در منطقه ساخته میشد بازهم از سوی اعضای آکادمی مورد اقبال قرار میگرفت؟
    • بی نام A1 ۰۹:۴۷ - ۱۳۹۵/۱۲/۱۱
      4 0
      به فرض که حرف شما درست باشد، فراموش نکنیم که فروشنده پرفروش ترین فیلم تاریخ سینمای ایران بعد از انقلاب شد و حتی رکورد فروش فیلم محمد رسول الله را رد کرد. با این توصیف میشه گفت که این فیلم مقبولیت بیشتری در جامعه ایران دارد تا فیلم های حامی مقاومت
  • بی نام A1 ۱۴:۴۳ - ۱۳۹۵/۱۲/۰۹
    33 6
    خداروشکر همه منتظرن یکی موفق بشه تا بزنن لهش کنن
  • رضا A1 ۲۱:۰۱ - ۱۳۹۵/۱۲/۰۹
    5 3
    حالا چیکار کنیم؟جایزه را پس بدیم؟ چرا دوست دارین از یه اتفاق شیرین یه توهم توطئه بسازین؟؟؟ به قول سرهنگ علیفر کجا میری برادر؟ برگرد. برگردین و واقعیت ها را ببینین، با این جوایز نام ایران با فرهنگ و هنز گره میخوره چیزی که سالهاست به دنبالش هستیم / از جهل و تعصب دست بردارین و یه کم مهربانتر به دنیای اطرافتون نگاه کنین، به خدا اصغر فرهادی دشمن ما نیست
  • اصغر A1 ۰۵:۱۳ - ۱۳۹۵/۱۲/۱۰
    3 1
    درود بر شهرام جعفری‌نژاد عزیز که بسیار خوب تحلیل کردن، مخصوصا این قسمت: خرد، معرفت و اخلاق حکم مي‌کند که از موفقيت قانونيِ هر هم‌وطن در هر گوشه جهان به هر دليل خوشحال باشيم واقعا همینطوره، حالا این که بعضی ها ناراحتند اصلا قابل درک نیست
  • سجاد A1 ۰۶:۳۵ - ۱۳۹۵/۱۲/۱۰
    7 4
    من به شدت هوادار فرهادی ام و از نظر من در حد ایناریتو کارش درسته. اما اینقدر اصرار نکنید که اون ده درصد دلواپسم با خودمون همراه کنیم. اصلا همین تضارب ارا بدک هم نیست. ما همیشه میخوایم به نسبت تمام سلایق تریبون دست همه باشه اما نباید در گذر از جهل به دموکراسی حق این اقلیت ده درصدی رو نادیده بگیریم. منفی بده دلواپس جان منفی بده عزیزم. راحت باش. اذیتشون نکنید. گناه دارن.
  • ونداد.ا IR ۰۵:۰۴ - ۱۳۹۵/۱۲/۱۹
    2 0
    یادداشت خیلی خوبی بود. برای من واقعا عجیبه که برخی از ایرانی ها، سعی دارن طوری وانمود کنن که جایزه، حق این فیلم نبوده. مگه وقتی تیم ملی ما توی یه بازی که کاملا ضعیف تر از طرف مقابل بود مثلا بازی با استرالیا در سال 1997 می بره، ما میام میگیم حقمون نبود؟ فیلم اصغر فرهادی، نام ایران رو، در سطح جهان مطرح کرد و تحسین دنیا را واداشت. همین کافی نیست؟ آیا همه اونهایی که میگن اسکار حق فروشنده نبود، فیلمهای رقیب این فیلم رو دیده اند؟ مطمئنم، برخی شون حتی خود فروشنده رو هم ندیده اند. آیا این رفتارها ریشه در حسادت دارد؟