محمود فاضلی
از اواخر سال گذشته و زمانی که نیروهای دست راستی و نیروهای مخالف دولت چپگرای ونزوئلا قدرت بیشتری گرفتند، این کشور صحنه اعتراضات و ناآرامی مستمری است. شرایط بد اقتصادی، کاهش شدید بهای نفت خام و ادامه تحریم‌‌های آمریکا در سال‌های اخیر، به بحران داخلی و گسترش نارضایتی ها دامن زده است. در انتخابات پارلمانی سال گذشته ونزوئلا، ائتلاف چپ های این کشور با عنوان قطب کبیر میهنی که «هوگو چاوز» رئیس جمهوری پیشین ونزوئلا بنیانگذار آن بود، برای نخستین بار پس از یک دهه اکثریت پارلمان را از دست داد و به حزب اقلیت تبدیل شد. طی این مدت عرصه سیاسی ونزوئلا صحنه کشمکش بر سر قدرت بود.
بدنبال تمدید 60 روزه وضعیت اضطراری در ونزوئلا از سوی نیکولاس مادورو رئیس جمهوری این کشور، دیوان عالی ونزوئلا حکم اخیر رئیس جمهور این کشور برای تمدید وضعیت اضطراری اقتصادی را به رغم آن که از سوی قانونگذاران پارلمان رد شده بود، مطابق با قانون اساسی دانست و آنرا تایید کرد. وضعیت اضطراری در این کشور برای اولین بار پس از کاهش شدید قیمت نفت به بشکه‌ای 24 دلار اعلام شد. این در حالی است که بالغ بر 96 درصد از بودجه ملی ونزوئلا وابسته به درآمدهای نفتی است.
با تایید حکم ریاست جمهوری از سوی دادگاه عالی ونزوئلا، مادورو اختیارات بیشتری خواهد داشت تا به بحران اقتصادی رسیدگی کند. از جمله این اختیارات، حق توزیع مواد غذایی خواهد بود. اما پارلمان ونزوئلا که تحت کنترل مخالفان مادورو است با رای خود این حکم وی را رد کرد. رییس‌جمهور در واکنش به تصمیم مجلس ملی معتقد است این مجلس اعتبار سیاسی ندارد و پیش‌بینی می‌شود که به زودی از ساختار سیاسی کنار برود. مادورو همواره رقبای خود را به فاشیست بودن متهم کرده و تاکید دارد، اعضای اپوزیسیون تلاش دارند تا تحت تاثیر دولت آمریکا و رسانه‌های مخالف علیه دولت وی دست به اقدام بزنند. دیوان عالی ونزوئلا اعلام داشته است این اقدام بر اساس اعلام نظر همه قضات اتاق قانون اساسی در دیوان عالی ونزوئلا صورت گرفته و به موجب آن وضعیت اضطراری با توجه به شرایط فوق العاده اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، اعمال می‌گردد.
مادورو تاکید کرده است از تصمیم اخیر خود برای اعلام وضع اضطراری در کشور عقب نشینی نخواهد کرد. وی، پارلمان تحت کنترل اپوزیسیون این کشور را به تلاش برای برکناری اش متهم کرد و معتقد است مجلس می‌خواهد با برکناری من دستم را ببندد؛ خودشان می‌دانند چرا. آنها مرا دست بسته می‌خواهند تا نتوانم وضع اضطراری اعلام کنم و ما نتوانیم حتی یک تصمیم سازنده بگیریم. برای نمونه مجوز ساخت 300 هزار خانه برای نیازمندان کشور، افزایش دستمزد و حقوق بازنشستگی، حل مشکلات بودجه و راه اندازی کارخانه‌ها؛ چون همه چیز را مجلس باید تأیید کند و آنها این کار را نخواهند کرد تا اوضاع خرابتر بشود و به وضع اقتصادی کشور بیشتر لطمه بخورد.
مادرو در جلسه اخیر خود با اعضا و مديران حزب سوسياليست متحد ونزوئلا نیز خواستار بسيج فرماندهی مرکزی اين حزب برای حضور در خيابان ها به منظور مقابله با کودتای مخالفان شد. رئيس جمهور ونزوئلا همچنين از اين حزب خواست تا جلسات فوری با حضور اعضا و مديران به منظور ارايه پيشنهادات و نقطه نظرات در خصوص يافتن راهکار برای مقابله با جنگ اقتصادی دشمنان برگزار کنند.
به اعتقاد معاون اجرايی رئيس جمهور ونزوئلا راستگرايان با اقدامات خشونت آميز قصد دارند با حمايت مطبوعات بين‌المللی و راستگرايان بين‌المللی بار ديگر در ونزوئلا به قدرت برسند. اکنون مخالفان مدعی هستند که می خواهند مادورو را با برگزاری همه پرسی سلب صلاحيت رئيس جمهور برکنار کنند. همه پرسی در سال 2004 برگزار شد چون چاوز اين را می خواست. مادورو هرگز در برابر خواسته های گروه‌های راستگرا که به دنبال تقديم کشور ما برای بار ديگر به بيگانگان هستند تا منابع غنی و ثروت ما را چپاول کنند، تسليم نخواهد شد.
به دنبال تهدیدات اخیر علیه این کشور، وزیر دفاع ونزوئلا از مردم خواسته است تا به تمرینات نظامی تحت عنوان استقلال 2016 بپیوندند. به گفته او در این تمرينات نظامی، اعضای 7 منطقه دفاع همه جانبه، شرکت خواهند کرد و يکی از اهداف اصلی اين تمرینات نظامی، شبه نظامیان خواهند بود. اين مانورها در ارتباط با مقابله با تهدیدات، نه تنها در ونزوئلا بلکه در تمام جهان برای تقويت اجرايی سیستم دفاعی کشورها برگزار میشوند.
مادورو، فرمانده کل قوا دستور العمل‌هایی را برای انجام این تمرینات صادر کرده که در نقشه‌های فرماندهی استراتژیک عملیاتی نیروهای مسلح، برنامه ریزی شده است. این امر، نیروهای مسلح بولیواری را برای ادامه آموزش برای کسب آمادگی عملیاتی در آماده باش قرار داده است. هدف این تهدیدها چیز دیگری جز نابودی انقلاب بولیواری و از بين بردن اتحادهای استراتژیک نیست.
ونزوئلا از نظر استراتژیک، یک کشور دفاعی است اما برای حفظ استقلال و حاکمیت ملی از تهاجمی بودن صرف نظر نمی کنیم. وزیر دفاع همچنین در برابر تلاشها برای ايجاد بی ثباتی و بر هم زدن نظم عمومی از سوی راستگرايان داخلی و خارجی، خواستار حفظ صلح و آرامش از سوی مردم شد.
همزمان با افزایش تنش‌ها در ونزوئلا هنریک کاپریلس رهبر اپوزیسیون این کشور صراحتا از ارتش ونزوئلا خواسته است تا بین قانون و رییس‌جمهور یکی را انتخاب کند و خطاب به ارتش کشورش هشدار داده است به تمام نیروهای مسلح می‌گویم زمان این حقیقت فرا رسیده تا بین قانون و مادورو یک کدام را انتخاب کنند. برای اعمال حالت فوق العاده در کشور بهتر است تانک‌های جنگی و جنگنده‌ها اعزام شوند. برهمین اساس من به نیروهای مسلح کشور می‌گویم اکنون زمان اعتمادسازی است، ارتش باید تصمیم بگیرد که آیا کنار قانون اساسی خواهند بود یا در جبهه مادورو باقی خواهند ماند. مخالفان خواستار کودتای نظامی در کشور نیستند اما به دنبال یک راه قانونی از طریق برگزاری همه پرسی برای برکناری مادور هستند. معترضین به سیاست های مادورو در اعتراض به سکوت شورای ملی انتخابات برای فعال سازی همه پرسی سلب صلاحيت مادورو همه روزه راهپيمايی می کنند.
کشورهای آمریکای لاتین هریک مواضع متفاوتی در قابل سیاست های ونزوئلا اتخاذ می‌کنند. شیلی، آرژانتین و اروگوئه خواستار گفت وگوی سیاسی موثر و تفاهم مدنی واقعی در میان همه احزاب و بخش‌های اجتماعی در ونروئلا هستند. اخیرا سخنان اخیر خوزه موخیکا رهبر سابق اروگوئه مادورو را «دیوانه» خطاب کرده بود جنجال‌های جدیدی به همراه داشت. مادورو به ادعای وی چنین پاسخ داد چنین چیزی درست است چرا که او دیوانه کشور و انقلاب ونزوئلاست. من دیوانه ونزوئلا، انقلاب بولیواری و هوگو چاوز هستم. وزير امور خارجه اروگوئه نیز اعتقاد دارد ونزوئلا به خاطر مدل اقتصادی کنترل شده از سوی دولت در شرايط بحرانی به سر می‌برد و تنها راه حل اين بحران، برگزاری همه پرسی سلب صلاحيت رئيس جمهور است. مدل اقتصادی موجود در ونزوئلا محکوم به شکست است و اين کشور با اين مدل اقتصادی نمی تواند با اين بحران مقابله کند.
اتحاديه کشورهای آلبا اظهارات اخیر دبير کل سازمان کشورهاي آمريکايی عليه ونزوئلا را رد کرد. در بيانيه کشورهاي عضو آلبا ضمن ابراز همبستگی با رئيس جمهور و دولت ونزوئلا آمده است «اظهارات دبير کل سازمان کشورهای آمريکايی عليه رئيس جمهور ونزوئلا و دولت اين کشور توهين به همه کشورهای آزاد و مستقل است». اما در این میان دبير کل سازمان کشورهای آمريکايی از دیگر منتقدان جدی رئیس جمهوری ونزوئلا است. وی بارها از مادورو خواسته است قدرت مشروع پارلمان که نماينده مردم هست را به نمايندگان پارلمان بازگرداند و اگر امسال اجازه ندهی مردم طبق قانون اساسی درباره آينده حضور تو در رياست جمهوری تصميم بگيرند و بر خلاف قانون اساسی کشورت عمل کنی تبديل به يک ديکتاتور خواهی شد.
آمریکا نیز به عنوان اصلی ترین مخالف رئیس جمهوری ونزوئلا در امور داخلی این کشور دخالت مستمری دارد. اخیرا سخنگوی وزارت امور خارجه آمريکا اعلام کرده است زمان آن فرا رسيده که مقامات ونزوئلا به حرف مردم اين کشور گوش فرا دهند و تصميمات منطقی و مدبرانه اتخاذ کنند. ما نسبت به استفاده بی رويه از زور عليه مخالفان دولت و به ويژه استفاده از گاز اشک آور و بروز خشونت در راهپيمايی مخالفان نگران هستيم. ما واقعا نگران شرايطی هستيم که مردم ونزوئلا در آن به سر می‌برند. راه حل بحران موجود در اين کشور حضور همه بازيگران سياسی در گفتگو برای چاره انديشی بحران است.
در یکسال گذشته مردم ونزوئلا با کمبود کالا و کاهش شدید ارزش پول‌شان مواجه هستند. بانک جهانی پول پیش‌بینی کرده است تورم این کشور طی سال 2016 به 720 درصد افزایش یابد. بسیاری معتقدند برنامه‌های سیاسی و اجتماعی اشتباه شخص مادورو و کاهش شدید قیمت نفت از عوامل فروپاشی اقتصادی ونزوئلا است. آخرین نظرسنجی‌های داخلی نیز نشان می‌دهد نزدیک به 70 درصد مردم ونزوئلا خواستار برکناری نیکلاس مادورو از ریاست جمهوری تا پایان سال جاری میلادی هستند.
نظر شما