از زمستان سال ۹۲ پله (قصر) کوبورگ وین، محل رفت و آمدهای بلندپایه‌ترین دیپلمات‌های جهان شده تا بتوانند با مدیریت یک بحران به ابتکار دولت تدبیر و امید، روابط میان دو قدرت در جهان و خاورمیانه را «بازتعریف» کنند.
محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران و همکارانش در هفت روز اخیر سخت‌ترین روزهای کاری خود را در دستگاه دیپلماسی در این قصر تجربه کردند؛ قصری که در سال‌های ۱۸۴۰ تا ۱۸۴۵ میلادی برای خانواده پرنس فردیناند، امیر ساکس - کوبورگ و گوتا از ژنرال‌های ارتش اتریش و اقوام ملکه ویکتوریا انگلیس ساخته و در دهه ۱۹۷۰ فروخته و تبدیل به هتلی با بالاترین ضریب امنیتی شد.
ظریف که برای آخرین دور از مذاکرات جامع هسته‌ای تا مهلت تعیین شده ۲۴ نوامبر/ سوم آذر ماه جاری با «دستور العمل مذاکراتی مشخصی ۲۷ آبان وارد وین شد، روز جمعه (۳۰ آبان) برایش سخت‌ترین روز مذاکره بود چرا که به گفته منابع آگاه، مذاکرات حتی روی خط «تمدید» نبود.
تصمیم ظریف برای سفر به تهران جهت پاره‌ای مذاکرات و مشورت‌ها قطعی و البته طبیعی بود و حتی مقدمات سفرش نیز فراهم شده بود اما او بلافاصله متوجه سناریوی تبلیغاتی غرب شد.
دستگاه تبلیغاتی غرب برای توجیه اقدامات سردمدارانش و انداختن تقصیرها به گردن ایران در صورت شکست مذاکرات به دلیل زیاده‌خواهی‌هایش که در چهارمین روز مذاکرات به اوج خود رسیده بود، چنین وانمود می‌کرد که ظریف حامل طرح‌ها و پیشنهاداتی است که قصد مطرح کردن آن را در سفر به تهران با مقامات عالی رتبه و شخص رهبر معظم انقلاب اسلامی ایران دارد.
به گفته یک منبع آگاه، در این سناریوی ساختگی، غرب می‌خواست تقصیر شکست مذاکرات را به گردن مسوولان نظام به ویژه مقام معظم رهبری بیندازد تا چنانچه ظریف بازگردد و مذاکرات همچنان متوقف و یا به شکست بینجامد، مقصر رهبر نظام جمهوری اسلامی ایران قلمداد شود.
این در حالی بود که طرح و پیشنهاد مشخصی که ارزش انتقال به تهران را نیز داشته باشد، از سوی طرف مقابل مطرح نشده بود. از این رو، ظریف به رغم آن که طبیعی بود مقامات نظام را از مسیر امنی در جریان روند مذاکرات قرار دهد، این سفر را شخصا لغو کرد تا مانع اجرای سناریو ساختگی و مغرضانه طرف مقابل شده و اجازه ندهد آن‌ها حتی به ذره‌ای از نیاتشان دست یابند.
با بر هم خوردن سناریوی غرب، کری که قرار بود به پاریس برود و سپس برای پایان مذاکرات دوباره به وین بازگردد تا تنها وزیر از گروه ۱+۵ نباشد که در اتریش مانده، سفر به فرانسه را لغو کرد.
چرا تمدید؟
تیم مذاکره کننده هسته‌ای ایران گرچه برای رسیدن به توافق جامع به مذاکرات وین ۸ آمده بود و برای رسیدن به توافق نیز آمادگی داشت اما ظاهرا طرف‌های مقابل به رغم آنکه در پایان مذاکرات هفت روزه پیشرفت‌ها را «عالی و خوب» توصیف کرد اما این آمادگی را نداشت و نیاز به مشورت بیشتر با پایتخت‌های خود داشتند.
ظریف با اختیارات تام به وین آمده بود، اجازه تمدید مذاکرات را هم داشت و تیم مذاکره کننده هسته‌ای نیز مخالف تمدید نبود.
در واقع، تمدید هفت ماهه مذاکرات تا اول جولای ۲۰۱۵/ ۱۰ تیرماه ۱۳۹۴ فرصتی به غرب است تا صداقت خود را نشان دهد و تیم مذاکره کننده هسته‌ای نیز به دنبال سنجش عیار صداقت طرف مقابل است.
به گفته ظریف، بر اساس توافق وزیران خارجه ایران و ۱+۵ از مدت زمان ۷ ماهه مهلت تمدید مذاکرات، ۴ ماه آن یعنی تا ماه مارس ۲۰۱۵ برای رسیدن به توافق سیاسی یا همان توافق کلی در نظر گرفته شده است و سه ماه بعدی برای تدوین جزییات توافق.
وزیر امور خارجه ایران می‌گوید که ما مذاکرات را قطع نکرده‌ایم و پس از جشن شکرگزاری بلافاصله آن را از سر می‌گیریم.
به گفته ظریف، اگر اراده کافی وجود داشته باشد حتی ظرف چند روز می‌توان به تفاهم سیاسی یا همان توافق کلی دست یافت و چارچوب کلی را تعیین کرد و سپس جزییات را تدوین کرد.
همزمان با این مهلت دوباره مذاکراتی، توافق ژنو نیز تمدید شده و ماهانه مبلغ ۷۰۰ میلیون دلار از درآمدهای مسدود شده ایران آزاد می‌شود.
به گفته منابع آگاه، در این دوره از مذاکرات تمام هیات‌های مذاکره کننده حتی کشورهایی که این روزها نقش شان به پررنگی روابطشان با تهران و سودشان از شرایط موجود نیست، راه حل‌هایی ارائه کرده‌اند.
در واقع هیات‌ها به جای ارائه مواضع، راه حل ارائه کرده‌اند تا شاید راه حلی برای حل اختلافات میان طرفین موثر واقع افتد.
زمان، تحریمها و غنی‌سازی از اختلافات اساسی
میزان و مدت زمان غنی‌سازی اورانیوم ایران، نحوه برداشته شدن تحریمها و مدت زمان توافق جامع همچنان از عمده‌ترین اختلافات میان طرفین به ویژه ایران و آمریکا است.
تهران برای مدت زمان توافق و نیز مدت زمان رسیدن به مرحله ۱۹۰ هزار سو که نیاز صنعتی ایران به غنی‌سازی اورانیوم برای تامین سوخت نیروگاه بوشهر بوده و لغو تحریمها، مدت زمانی یک رقمی را پیشنهاد کرده و طرف مقابل همچنان بر زمان‌های دو رقمی تاکید دارد.
در این میان، با توجه به پیشنهادات منطقی و سازنده تهران به ویژه در مذاکرات مسقط که پیش از وین رخ داد، رسیدن به تفاهم بر سر میزان و جزییات غنی‌سازی اورانیوم ایران در مقایسه با لغو تحریمها آسان‌تر باشد اما هنوز میان طرفین اختلافات اساسی وجود دارد.
درباره برداشتن تحریمها که بر ۴ دسته تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل، اتحادیه اروپا و تحریم‌های رییس جمهوری و کنگره آمریکا تقسیم شده‌اند، برای تهران نحوه برداشتن آن و نیز زمان حائز اهمیت است چرا که بر اساس توافق ژنو گام‌ها باید متوازن باشد یعنی اقدامات برگشت‌پذیر در قبال اقدامات برگشت‌پذیر و اقدامات برگشت‌ناپذیر در قبال اقدامات برگشت‌ناپذیر.
با برداشته شدن تحریم‌های شورای امنیت و لغو ۶ قطعنامه تحریمی علیه برنامه صلح آمیز هسته‌ای کشورمان، جمهوری اسلامی ایران نخستین کشوری خواهد بود که از ذیل فصل هفتم منشور ملل متحد از طریق مذاکره خارج شده است.
در چنین شرایطی دیگر لابی‌های صهیونیستی آیپک و دیگر لابی‌های صهیونیستی از جمله در کنگره و سنای آمریکا نخواهند توانست به راحتی تحریم‌هایی را علیه کشورمان وضع کنند چرا که شرایط بین‌المللی مطلوب را برای وضع چنین تحریم‌هایی نخواهند داشت.
گروه‌های فشار و ناخرسندان از توافق
از این رو، گرچه همچنان که رییس هیات مذاکره کننده هسته‌ای ایران نیز بیان کرد دستیابی به توافق سیاسی در چند روز میسر است اما نباید از شیطنت‌ها و کارشکنی‌های گروه‌های فشار و برخی مخالفان دستیابی به توافق که این روزها خوشحال هم نیستند، غافل ماند.
نمونه بارز این رفتار علاوه بر دشمنی‌های دیرینه رژیم صهیونیستی، سفر داوطلبانه، بدون دعوت و استقبال سعود الفیصل وزیر خارجه عربستان سعودی به وین در میانه مذاکرات وین ۸ و دیدار وی با جان کری وزیر امور خارجه در هواپیمای شخصی‌اش در فرودگاه وین بود که نشانه‌ای از رفتارهای غیردیپلماتیک این کشور است.
اکنون ظریف و تیم مذاکره کننده هسته‌ای ایران و نیز سایر هیات‌های مذاکره کننده به پایتخت‌های خود بازگشته‌اند تا تجدید قوا کرده و پس از جشن شکرگزاری بلافاصله دور بعدی مذاکرات را در ماه دسامبر یعنی یکی دو هفته دیگر برگزار کنند.
باید دید با همت والای دیپلمات‌های ارشد جمهوری اسلامی ایران و حمایت‌های رهبر معظم انقلاب و رییس جمهوری و مردم، در کدامین روز توافق بزرگ به وقوع خواهد پیوست؟
45503
نظر شما