قوانین دست و پاگیر عامل فرار سرمایه‌گذاران/ مسایل زیست محیطی در اولویت شورای شهر تبریز قرار دارد

مهرداد خوشکار مقدم: به این بهانه با "غلامحسین مسعودی ریحان" رئیس کمسیون سرمایه گذاری و بهبود فضای کسب و کار شورای شهر تبریز به گفتگو نشستیم که حاصل این گفتگو را می خوانید:

جناب دکتر مسعودی ریحان، با توجه به سابقه شما در مجلس و مسئولیت های مختلف اجرایی، چرا مقوله سرمایه گذاری در کشور ما با مشکلات بسیاری روبروست؟

همانگونه که اشاره کردید، بحث سرمایه گذاری در کشور ما با موانع مختلفی مواجه بوده و علی رغم ادعاهای مختلف، تا به امروز نیز حل نشده است.

ریشه این مشکلات به ساختار اقتصادی و نیز نگرش مسئولان بازمی گردد. طی سالیان سال همه ی جوانب اقتصادی کشور در انحصار دولت بوده و از آنجاکه پول نفت، هزینه های جاری و حتی عمرانی را تامین می کرد، نیازی به اتخاذ سیاست های لازم برای جذب سرمایه گذار حس نمی شد!

از سوی دیگر برای مدت ها نگرش حاکم بر سرمایه گذاران در ایران نیز متفاوت بود. متاسفانه عده ای در سالهای قبل تفکرات شبهه کمونیستی در داخل رواج داده بودند بطوریکه سرمایه دار و سرمایه گذار را به چشم زالویی می دیدند که آمده تا خون مردم را بمکد!

با این شرایط معلوم است که سرمایه گذاری در کشور راه به جایی نمی برد و برای رفع معضلات موجود، تلاش مضاعفی لازم خواهد بود!

چه شد که نگرش حاکم بر مسئولان دولتی - حداقل در کلام - از سرمایه دار گریزی به سوی جذب سرمایه گذاران خصوصی و خارجی سوق یافت؟!

جواب شما در یک جمله نهفته است: قیمت نفت پایین آمده و دیگر از از آن درآمدهای کلان خبری نیست!

با شرایط حاکم بر بازار نفت، امروزه پول فروش نفت تنها می تواند هزینه های جاری کشور را تامین کند و دیگر پولی برای پرداختن به فعالیت های عمرانی و زیرساختی باقی نمی ماند.

در این شرایط است که دولتمردان به این نتیجه رسیده باید به بخش خصوصی و نیز سرمایه گذاران خارجی امکان حضور در اقتصاد فراهم شود.

پس چرا هنوز هم مشکلات بسیاری مانند بوروکراسی و سنگ اندازی و... در این زمینه وجود دارد؟!

واقعیت این است که برای رفع مشکلات موجود، باید پا را از مرحله‌ی حرف و سخن فراتر گذاشت و وارد فاز اقدام و عمل شد.

در این مسیر، تغییر ذهنیت دولتمردان نسبت به سرمایه گذاری اولین اصلی است که باید در عملکرد و کردار آنها تبلور یابد.

یکی از مشکلات اصلی ما این است که وقتی با یک سرمایه گذار طرف می شویم شروع می کیم به حساب و کتاب سود و منفعت وی و از اینکه فرد سرمایه گذار سود کند ناراحت می شویم! خب این چه منطقی است که نخواهیم سرمایه گذار سود کند؟!

دولتمردان باید قبول کنند و برای خود این آمادگی ذهنی را ایجاد کنند که سرمایه گذار برای سوددهی می آید وگرنه عاشق چشم و ابروی ما نیست. تازه سودی هم که می کند باید از سود بانکی بیشتر باشد که ترغیب شود سپرده هایش را از حسابش خارج کرده و در پروژه های عمرانی سرمایه گذاری کند.

بحث دوم هم لزوم شفافیت قوانین است. بسیاری از قوانین ما شفاف نیست و این راه را برای سنگ اندازی یک طرف و یا احیانا سوءاستفاده یا انحراف طرف دیگر هموار می کند که نمونه اش را در برخی پروژه های شهری مشاهده می کنیم.

از شفافیت قوانین و مقررات سخن گفتید و اینکه برخی موارد منجر به بروز مشکل و دردسر شده است. آیا برای این موارد مصداقهایی دارید؟

قراردادهای ما ایراد دارد. بسیاری از آنها به صورت علمی، قانونی و حقوقی اشکال داشته و مشکلات بسیاری پدید آورده اند. این درحالی است که در خصوص انعقاد قرارادادهای داخلی و خارجی در مشارکتهای مدنی، بی اوتی و باید افراد متخصص وارد کار شوند.

نتیجه‌ی مشکلات فوق این شده که هم اکنون اغلب پروژه های مشارکتی در شهرداری به مشکل خورده اند. از سال ۸۰ بالغ بر ۱۰۰ سرمایه گذاری در شهر تبریز انجام شده که تنها دو یا سه مورد به بهره برداری رسیده و پرونده مابقی بین امور حقوقی، بازرسی، دادگاه و ... در حال رفت و آمد است!

با این اوصاف، شورای پنجم و به ویژه کمیسیون سرمایه گذاری و بهبود فضای کسب و کار شورای شهر تبریز که ریاست آن با جنابعالی است در این مورد چه برنامه ای دارد؟

اولین و اصلی ترین وظیفه شورای شهر، تسهیل در امر سرمایه گذاری است. با اینحال، طی دوره های گذشته شیوه نامه ای تدوین شده که مانع جذب سرمایه گذاری شده یا بسیاری از آنان را با مشکل مواجه کرده است!

قرارداد ما باید گونه ای نوشته شود که در عین شفافیت، سرمایه گذار را فراری ندهد. لذا به همراه اصلاح شیوه های نادرست گذشته، درحال آماده سازی پکیج های سرمایه‌گذاری مختلفی هستیم که در سایتهای سرمایه گذاری تمام دنیا انتشار یابد تا سرمایه گذاری داخلی و خارجی وارد عرصه شوند.

از سوی دیگر، با واگذاری برخی تسهیلات و امکانات به سرمایه گذاران، سعی داریم شرایط حضور آنان را در پروژه های مختلف فراهم کنیم. به عنوان مثال، واگذاری زمین رایگان، بخشودگی عوارض، رفع موانع و تسریع کارهای اداری، همراهی با سرمایه گذاران هنگام بروز مشکل و سیاست های مختلف حمایتی می توان با حفظ کرامت و حرمت، زمینه حضور سرمایه گذاران را مهیا کرد.

در این مسیر، اولویت سرمایه گذاری از نظر شورای پنجم شامل چه مواردی است؟

پیش از هر چیز باید یادآوری کنم که شورای پنجم همینک در مرحله احصاء اموال و املاک شهرداری است تا ضمن شناسایی اراضی مغفول مانده، نسبت به امکان سنجی پروژه های مختلف اقدام شود.

با اینحال اما موارد ذیل به عنوان محورهای اصلی جذب سرمایه گذار و تعریف پروژه های مشارکتی در شهرداری تبریز خواهد بود:

محوریت مسائل زیست محیطی و توسعه پایدار در انجام پروژه های شهری
الگو برداری از تجربه کشورهایی چون سنگاپور، مالزی و... در راه اندازی و توسعه ی استارت آپ ها و نو آوریهایی که منجر به ایجاد اشتغال پایدار، توسعه و درآمدزایی شود
توسعه پارکها، هتلها، مراکز تفریحی و فرهنگی، ورزشگاهها و ... که در ایجاد نشاط اجتماعی به عنوان یکی از نیازهای اصلی جامعه موثر هستند
شناسایی، خرید و بازسازی خانه های قدیمی و بافت تاریخی که می تواند با جذب گردشگر، عامل اشتغال و کسب درآمدهای پایدار باشد. در این میان، ساماندهی بازار سرپوشیده تبریز در اولویت بوده و نیازهای اولیه گردشگران از جمله سرویس های بهداشتی و سایر امکانات مورد نیاز ایجاد خواهد شد

با مطالعه اظهارات مسئولان طی دهه گذشته، مطالبی مانند "لزوم رفع موانع اداری و برچیدن بوروکراسی" ترجیع بند قول و قرارهای آنان بوده اما نتیجه ی عملی در پی نداشته است. در این مورد نظر شما چیست؟

قطعا وضعیت کنونی نتیجه ی رسوب سیستم نادرست حاکم بر دستگاه های اجرایی ما بوده و اصلاح آن در مدت ۱۰ سال امکانپذیر نیست. برای رفع مشکلات موجود، نباید یکجانبه عمل کرد. یعنی معتقدم تغییر افراد به تنهایی چاره ساز نیست چراکه حتی منعطف ترین مدیران نیز در این سیستم معیوب به مشکل می خورند. از سوی دیگر حتی با اصلاح قوانین نیز به کار گیری مدیران ناهماهنگ دردی را دوا نمی کند.

لذا پس باید ترکیبی از اصلاح قوانین و به کارگیری مدیران متخصص، توانمند و تحول خواه در اصلاح امور تاثیرگذار خواهد بود.

جناب دکتر مسعودی ریحان، شما ریاست کمسیون سرمایه گذاری و بهبود فضای کسب و کار شورای را بر عهده دارید. نقش شورا و شهرداری در رونق کسب و کار چیست؟

همانگونه که کارشناسان اذعان دارند، صنعت ساختمان برای رونق اشتغال و اقتصاد، نقش حیاتی دارد بطوریکه وقتی ساخت و ساز رونق می یابد، در بقیه بخشهای جامعه نیز رونق ایجاد می کند زیرا صنعت مسکن دهها شغل زیرمجموعه ی خود را نیز تامین می کند.لذا رونق بخش مسکن از طریق برخی سیاستهای حمایتی می تواند به رونق کسب و کار مفید باشد.

در همین حال، بهره گیری از فناوریهای نو و راه اندازی شهرک مشاغل برای ساماندهی مشاغل مزاحم و دست فروشها می توان برای بیش از ۳ هزار نفر کسب و کار ایجاد کرد. ضمن اینکه راه اندازی شهرک های مشابه می تواند در کاهش ترافیک و آلودگی هوا موثر واقع گردد.

حناب آقای دکتر، یکی از کانون های توجه به عملکرد شورای پنجم، کمیسیون فرهنگی است که شما هم یکی از اعضای آن به شمار می آیید. همانگونه که مستحضر هستید، درحالیکه حوزه فرهنگ و هنر علاوه بر ارتقای فرهنگ شهروندی، در تلطیف فضای روحی و روانی جامعه نقش اساسی ایفا می کنند اما سهم این بخش در بودجه شهرداری بسیار ناچیز است. رویکرد کمیسیون فرهنگی در این خصوص چه خواهد بود؟

خوشبختانه هماهنگی بسیار کاملی در بین اعضای کمیسیون فرهنگی و حتی کل شورای محترم نسبت به حوزه فرهنگ و هنر وجود دارد. معتقدم با توجه به همت مردم و مسئولان، امروز در تبریز فضا برای فعالیت های فرهنگی و هنری بسیار آماده است. بدون شک در حوزه فرهنگی و هنری نمی توانیم بدون سرمایه گذاری و اختصاص اعتبارات مناسب، هنرمندان و متخصصان را به عرصه فعالیت بکشیم اما باید این نکته را مد نظر قرار داد که تنها بحث پول و بودجه مطرح نیست و باید برای اصلاح سیستم و ارتقای مدیریت در این حوزه توجه کرد.

یکی از انتقادات اساسی به شورای چهارم مبحث "هبه" بود. حال از شورای پنجم خبر می رسد که در خصوص این موضوع حساسیت ویژه ای وجود دارد. آیا برنامه خاصی برای هدفمند کردن موضوع هبه وجود دارد؟

همانگونه که می دانید، پرداخت "هبه" از حق و حقوق عمومی صورت می شود و باید نسبت به آن حساسیت ویژه ای وجود داشته باشد. بطور کلی تلاش می کنیم با بحث هبه در موارد مشابه گذشته مخالفت کنیم. اما از آنجاکه علاوه بر فعالیت های خدماتی و عمرانی، پرداختن به مسایل اجتماعی یکی از اصلی ترین اولویت های شهرداری است. در این میان، حمایت از درماندگان، کودکان محروم از تحصیل، کودکان کار، زنان سرپرست خانوار و موارد مشابه در اولویت شورای پنجم بوده و تلاش می شود موضوع هبه به سمت فعالیت های خیریه سوق یابد.

در تمام دنیا نیز شهرداری ها از کودکان کار و بی سرپرست حمایت می کنند که با توجه به ضریب هوشی و تلاش مضاعف بسیاری از آنان، می توانند به شخصیت های مفیدی برای جامعه بدل شوند.

اینکه برای حفظ پست و موقعیت خود از منافع شهر بگذریم و اموال عمومی را به حراج گذاریم خیانت است. پس شورای پنجم موضوع هبه را به فعالیت هایی اختصاص می دهد که موجب کرامت انسانی شده و نیازمندان را از فساد و تباهی نجات دهد.

46