۰ نفر
۱۴ بهمن ۱۳۹۵ - ۱۶:۲۱

مرتضی ایمانی‌راد *

اخيرا اطلاعات مختصرى از توليد ناخالص داخلى در بخش هاى مختلف اقتصادى از طرف بانك مركزى و مركز آمار ايران به طور رسمى و غير رسمى انتشار يافته است كه نشان مي دهد كه آمار اين دو مركز تهيه آمارهاى ملى چقدر با هم تفاوت دارند. اين اختلاف آمار يكبار ديگر ضرورت توجه جدى به آمارهاى اقتصادى را گوشزد مي كند. براى يك مدير اقتصادى و يا كارشناس اقتصادى بسيار سخت است كه يك آمار ملى را نفى كند و از آمار ديگرى استفاده كند. در اين ميان شايد بيشتر مديران، كارشناسان و محققان اقتصادى راه حل را در بى توجهى به آمار بدانند و تلاش مي كنند بيشتر از منابع خارجى استفاده كنند.

فقدان آمارهاى مناسب و بهنگام موجب مى شود كه سطح آبژكتيويسم اقتصادى كاهش يابد و راه را براى نظريه پردازى، گمانه زنى، تخمين و اعمال نظر باز كند. چيزى كه به طور جدى مانع حل مسايل اقتصادى مى شود. اقتصاد ايران همانند خانواده اى مى شود كه حتى نمي داند تعداد اعضای خانواده اش چقدر است. درآمدشان چقدر است و آيا پس انداز دارند يا نه. وقتى هيچ كدام از اين اطلاعات وجود نداشته باشد، طبيعى است كه سرپرست خانواده با چشمان بسته بايد خانواده را مديريت كند، درست همانند دولت ايران كه چاره اى ندارد و مجبور است با سعى و خطا كارها را جلو ببرد. وقتى اين اطلاعات و آمار وجود نداشته باشد، چاره اى نيست بايد با تخمين شخصى (و آن هم نه تخمين سيستمى) سياستگذارى كنيم.

وقتى هنوز آمار بدهي هاى دولت به جامعه مشخص نيست، چگونه و با چه سياستى و با چه اندازه اى مي خواهيم اوراق بدهى چاپ كنيم؟ وقتى آمار توليدات صنعتى بين مركز آمار ايران شكافى باور نكردنى دارد و وقتى نرخ رشد محاسباتى بانك مركزى 7.4 درصد است و همين نرخ رشد را مركز آمار ايران 5.6 درصد برآورد كرده است، چگونه ما ميتوانيم آثار سياست هاى انجام شده را ارزيابى كنيم. ( حتى اگر اين تفاوت نرخ رشد ناشى از تفاوت سال پايه هم باشد باز مشكل سرجاى خودش است). براى همين است كه تا چشمان خود را باز نكنيم، حتى نمي دانيم كه به كدام سمت داريم مي رويم. براى حركت هوشمندانه بايد هوشمند باشيم و براى هوشمندى لازم است به آمار و اطلاعات به شرح زير مسلح باشيم:
- آمار ها بايد كافى باشند. خلاءهاى آمارى موجب خلاء سياستگذارى مى شود و راه را براى اظهار نظر و گمانى زنى و اعمال سليقه باز مي كند.
- آمارها بايد تناسب داشته باشند. تناسب يعنى همانى باشد كه عاملين اقتصادى نياز دارند. بنابراين بخش مهمى از آمارهاى متناسب بايد با سفارش عاملين اقتصادى و به خصوص بخش خصوصى باشد.
- آمارها بايد بهنگام باشند. وقتى آمار دير انتشار مى يابد، به درد هيچ كس نمي خورد. به محض انتشار بايد بايگانى شود. بنابراين انتشار آمار توليد سه ماهه اول سال جارى بعد از شش ماه به درد عاملين اقتصادى نمي خورد. تنها آنهايى از آن استفاده مي كنند كه دارند كارهاى تحقيقى زماندار مي كنند.
- آمارها بايد در سطح تجربه و توسط عاملين اقتصادى سوهان كارى شوند و به مرور زمان دقت آنها بيشتر شود. سازمان هاى مردم نهاد، سازمان هاى وابسته به بخش خصوصى، شركت هاى بزرگ نمونه هايى از سازمان هاى موجود در كشور براى ارزيابى صحت آمارها به شمار مى روند.
- اگر تهيه آمارهايى زمانبر باشد لازم است برآوردهايى از اين آمار تهيه و در اختيار جامعه قرار داده شود.
- هر آمارى بايد توسط يك سازمان تهيه شود و زمان انتشار و صحت آمار در حوزه وظايف آن سازمان قرار گيرد و جامعه بتواند اين سازمان ها را به نقد بكشد و از آنها تقاضاى ضرر و زيان بكند.
و نهايتا براى استقرار پيش شرط هاى توسعه، لازم است براى يكبار هم كه شده تقويم اقتصادى در ايران تهيه و جهت اطلاع عموم چاپ شود و در اين تقويم مشخص شود كه چه سازمانى در چه تاريخى چه آمارى را قرار است منتشر كند، يعنى همان كارى كه بسيارى از كشورهاى نظير، و حتى ضعيف تر از ما سال هاست كه دارند مي كنند.


3535

برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل‌ رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید.
کد خبر 631762

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
1 + 3 =