بحران ارز و سال جهاد اقتصادی

ارزش پول ملي هر كشوري ارتباط نزديكي با توان اقتصادي، رشد مستمر و پايدار توليد كالاهاي فيزيكي در هر كشور دارد و هرچه پايداري توليد ادامه داشته باشد، شاخص قيمتها ثابت‌تر مي شود.
مدتی است اعتماد عمومی به ارزش پول ملی از کم رنگ و «ریال» اعتبار سابق خود را از دست داده است. این امر را شاید افرادی که به کشورهای دیگر سفر کرده اند بیشتر لمس می کنند، به طور مثال در کشور عراق ارزش ریال در مقابل دینار در مقایسه با گذشته به نصف کاهش یافته است. این در حالی است که تا چند ماه گذشته اعتبار ریال ایران در این کشور بیشتر از دینار بوده و معاملات با ریال به راحتی صورت می گرفته است.
کاهش ارزش پول ملی یا افزایش نرخ ارز آثار و تبعات سنگینی را برای اقتصاد کشور به دنبال خواهد داشت که مهمترین آثار آن در بخش تولید، واردات و صادرات خود را نمایان می سازد. شرایط این روزها در بازار ارز را می توان به بحران ارزی تعبیر نمودکه نابسامانی آن به شدت برای کشور زیان بار است.
تولید، واردات و صادرات با این نوسانات قیمت ارز متوقف شده است و این آسیب فراوانی به اقتصاد می زند. در ادوار گذشته نیز چنین اتفاقی افتاد که شرایط ذخایر ارزی ما به صفر رسید اما مدیریت شد و لذا توانستیم شرایط بحران را پشت سر بگذاریم.
مسأله اساسی «افزایش هزینه تولید» از ناحیه افزایش قیمت کالاهای وارداتی -که آثار مخربی بر تولید دارد- یا «عدم افزایش نرخ ارز به طور متناسب با تورم» نیست، بلکه مسأله اساسی این است که در طول دو دهه گذشته شاخص قیمت ها 28 برابر شده است. به بیان دیگر، آثار مخرب افزایش هزینه های تولید یا عدم افزایش نرخ ارز به هیچ وجه با 28 برابر شدن قیمت ها قابل مقایسه نیست و باید پرسش را این طور مطرح کرد: چگونه می توان جلوی افزایش قیمت های داخلی را گرفت تا آثار مخرب آن بر بازار ارز و رقابت پذیری بازار داخلی کاهش یابد؟
بنابراین راه حل اساسی در این زمینه در خارج از بازار ارز قرار دارد.
امروز پس از سال ها تنش زدایی میان ایران و آمریکا جنگ اقتصادی آغاز شده است و در این جبهه نبرد سربازان سپاه کفر خود را به پیشرفته ترین ابزار تجهیز کرده اند و از تمامی توان و انرژی خود استفاده نموده اند تا شاید بتوانند در این جبهه موفق شوند. این امر را سکاندار جبهه ایمان به درستی تشخیص داده و به خوبی آن ها را رصد نموده است. مقام معظم رهبری سال جاری را به عنوان «سال جهاد اقتصادی» نام نهاده اند که این نشان دهنده هوشیاری و آینده نگری دقیق ایشان از شرایط پیش روست و این مهم را نیز به درستی به همه مسئولین گوشزد کرده اند که ما در شرایط مبارزه و جهاد با دشمن در زمینه اقتصاد هستیم وبایستی تمام توان و تلاش خویش را در این عرصه به کار ببندیم.

مقام معظم رهبری در دیداری که با مردم غیور و ولایتمدار قم در 19دی امسال داشتند در مورد شرایط کشور در این برهه حساس فرمودند:
یک روز در صدر اسلام، دشمنان به نظرشان رسید که با شِعب ابى‌طالب و محاصره‌ى اقتصادى مسلمان ها، آن ها را از پا بیندازند؛ اما نتوانستند. این روسیاه‌هاى بدمحاسبه‌گر خیال می کنند ما امروز در شرائط شِعب ابى‌طالبیم. اینجور نیست. ما امروز در شرائط شِعب ابى‌طالب نیستیم؛ ما در شرائط بدر و خیبریم. ما در شرائطى هستیم که ملت ما نشانه‌هاى پیروزى را به چشم دیده است؛ به آن ها نزدیک شده است؛ به بسیارى از مراحل پیروزى، با سرافرازى دست پیدا کرده است. امروز مردم ما را از محاصره‌ى اقتصادى می ترسانند؟ با این حرف ها، با این ترفندها می خواهند مردم را از صحنه بیرون کنند؟ مگر چنین چیزى ممکن است؟ امروز میخواهند در اراده‌ى مسئولین اختلال ایجاد کنند؟ «قل هذه سبیلى ادعوا الى الله على بصیره انا و من اتّبعنى» این راهى است که با بصیرت انتخاب شده است، این راهى است که با مجاهدت باز شده است، این راهى است که با خون عزیزترین ها هموار شده است. ما از این راه رفتیم، به قله‌هائى هم دست پیدا کردیم. ما متوقف نمی شویم، ان‌شاءالله پیش می رویم؛ ولى تا امروز هم به قله‌هاى بسیارى دست پیدا کرده‌ایم.
نگاه بلند و عالمانه مقام معظم رهبری در تحلیل شرایط روز کشور و نگاه امید وارانه به آینده و استفاده از روحیه جهادی ملت غیور ایران که همیشه در مقابل تحریم ها و مشکلات ایستادگی نموده اند برای مقابله در عرصه جهاد اقتصادی لازمه پیشرفت و حل مشکلات است.
در این راستا سایر مسولین نیز باید به درستی به وظایف خود عمل نمایند. اما متاسفانه باید گفت که در ماه های اخیر و در موضوع بازار ارز و طلا دولت اقدام مناسب را برای مهار بحران صورت نداده است. منفعت ناشی از افزایش قیمت ارز، سود اندکی در برابر خسارتی است که از این ناحیه به دولت وارد می شود. بنابراین دولت بایستی تمامی توان خویش را برای جلوگیری از افزایش نرخ ارز صورت می داد و به درستی این بازار را کنترل می کرد و مانع از حضور دلال ها به بازار ارز می شد.
وقتی نگاهی به عملکرد و سخنان دولتمردان در چند ماهه اخیر می اندازیم در می یابیم که این موضوع اهمیت چندانی برای آن ها نداشته واین مسأله را جدی نگرفته اند و در مواجهه با بحران نوعی انفعال در آن ها مشاهده می شود. به عنوان نمونه ریس کل بانک مرکزی به عنوان بالاترین مقام پولی کشور چند ماه قبل در مورد تحریم بانک مرکزی خیلی صریح می گوید:
«هر چند ما اعتقادی به این تحریم ها نداریم وآن ها را غیر اصولی می دانیم؛ اما اگر بانک مرکزی را تحریم کنند، به مثابه این است که ما چند سال در شعب ابیطالب ماندگار شدیم»
باید گفت لازمه پیروزی در این عرصه، مشارکت مردم در صحنه است و تا جنگ اقتصادی «مردمی» نشود، مشکلات کشور در آینده مرتفع نمی شود. لازمه این کار، یک جهاد اقتصادی و بازگشت به روحیه کار جهادی و خدمت صادقانه به جای ریاست طلبی است.
ارز که به مثابه سرباز جبهه دشمن در عرصه جهاد اقتصادی تاثیرات فراوانی بر اقتصاد کشور ما می گذارد بایستی به درستی کنترل و مهار شود تا نگذاریم اهداف طراحی شده از سوی آنان عملیاتی شود و با اجرای راهکارهای کوتاه مدت و بلند مدت این بحران را مدیریت نماییم. رها کردن بازار ارز و عدم کنترل و مدیریت صحیح و علمی آن موجب امیدواری سربازان اقتصادی برای پیشروی بیشتر به سوی اردوگاه اقتصادی جمهوری اسلامی می شود و این امر در تضاد آشکار با منافع ملی و راهبردهای مقام معظم رهبری در سال جهاد اقتصادی است.
* نماینده مردم شریف قم