روایتی از یک تصمیم مهم رهبری و آیت‌الله هاشمی در اوایل انقلاب

بخش هایی از اظهارات روح الله حسینیان رییس مرکز اسناد انقلاب اسلامی را در زیر می خوانید؛

*یکی از دغدغه های حضرت امام قبل از پیروزی انقلاب اسلامی مسئله نگارش تاریخ انقلاب اسلامی بود که در پیامی که در سال 1357 در رابطه با شهادت مردم «جهرم» و «کرمان» صادر کردند، بر آن تأکید ورزیدند با این مضمون که «از هم اکنون باید کسانی باشند که حوادث تاریخ انقلاب اسلامی را با انگیزه های آن برای نسلهای آینده روشن کنند و چه بسا چیزهایی امروز برای شما واضح، روشن و آشکار است ولی بر اثر مرور زمان تغییر پیدا می کند.» من از مقام معظم رهبری شنیدم که می فرمودند: «این¬قدر نگارش تاریخ در اوایل انقلاب اسلامی برای ما اهمیت داشت که یک بار با آقای هاشمی تصمیم گرفتیم یکی از ما کارهای اجرایی را رها کند و به نگارش تاریخ انقلاب اسلامی و سر و سامان دادن به این موضوع بپردازد.»

*تجربه ای که ما از تاریخ داریم همین است که سهل انگاری در نگارش تاریخِ وقایع موجب شده است ماهیت حوادث اسلامی و انقلاب های اسلامی یعنی انقلاب هایی که اسلام در آن نقش برجسته ای دارد، به دلیل کم کاری دوستان و پرکاری مخالفین تقریباً به شکل مقوله ای منحرف شده به دست ما برسد.

*جریان تحریم تنباکو توسط مرجعی به نام «میرزای شیرازی» و مراجع محلی ایران مانند «میرزای آشتیانی» و بسیاری از علما در تبریز، شیراز، اصفهان و خراسان پیگیری شد و به ثمر نشست و موجب عقب نشینی دولت و استعمار انگلیس گردید، اما به دلیل کم کاری در نگارش تاریخ، روشنفکران شبهات بسیاری را مطرح می کنند و اتهامات فراوانی را می زنند و حتی در اصل اینکه جریان تنباکو توسط میرزای شیرازی رقم خورده است یا نه شبهه ایجاد می کنند.

*در نهضت ملی شدن صنعت نفت نقش اول را مذهبیون به رهبری آیت الله کاشانی ایفا نمودند و بسیاری از علمای بلاد مثل آیت‌الله خوانساری و آیت الله صدر از آن حمایت کردند و مصدق تقریباً آخرین نفری بود که به این نهضت پیوست. یعنی وی تا آذرماه سال 1329 جزو مخالفین ملی شدن صنعت نفت بود اما وقتی تبدیل به یک خواست عمومی و بسیج ملی شد، او هم خودش را به این موج پیوند داد.

*ما در تاریخ شفاهی خاطرات افراد غیرمعروف را نیز جمع آوری کرده ایم. مثلاً راوی یک فرد بازاری یا یک بقال است که در میدان «شهدا» یا «ژاله» سابق کار می کرده است؛ از طرف مرکز رفتیم و خاطرات او را گرفتیم و نقش او را مشخص کردیم. بسیاری از مردم عادی آمدند مصاحبه کردند و خاطراتشان را طرح نمودند. حتی در ضبط تاریخ شفاهی هم این سه عنصر رعایت می شود و این سه مؤلفه را در نظر می گیریم.

*کسی که جزو جبهه ملی است، تاریخ را برمبنای ملیت می نویسد و نقش محوری برای جریان های ملی گرا قائل می شود و آن کسی هم که مارکسیست است، اصلاً خودش را محور عالم فرض می کند و تاریخ را بر محور خود می نویسد. کسی که با انقلاب مخالف است، تاریخ را یک طور می نویسد و کسی که موافق است طور دیگر. یعنی واقعیت خارجی این دید را به ما می دهد که نمی توانیم فردی را بدون منظر بیابیم که جدا از تفکرات محیطی و شکل بسته قبلیِ خود قضاوت کرده باشد که البته این ایراد نیست.

29219