یک کارشناس روابط بین الملل تصمیم ایالات متحده آمریکا درباره برجام را تحلیل و بررسی کرده است و معتقد است که آمریکا از برجام خارج نمی شود.

زهره نوروزپور: تایید تعلیق تحریم های هسته ای برای بار سوم باید از سوی دونالد ترامپ رئیس جمهوری ایالات متحده امضا شود، اما این بار جنس این تایید فرق می کند. ترامپ وعده داده است که برجام را لغو می کند، با بهانه اینکه ایران به روح برجام پایبند نبوده است. برای بررسی آینده برجام با امیرعلی ابوالفتح کارشناس روابط بین الملل گفتگو کرده ایم که از نظر می گذرانید:

دونالد ترامپ چه می خواهد و به دنبال چیست؟

مواضع ترامپ درباره برجام بحث امروز و دیروز نیست، از دورانی که وارد رقابت های انتخاباتی شد نسبت به برجام دیدگاه منفی داشت، دیگر جمهوری خواهان هم نسبت به این توافق اعتراض داشتند و معترض بودند که منافع ایالات متحده را تامین نمی کند.

با این حال هنوز اتفاق خاصی نیفتاده است تا الان آقای ترامپ علیرغم حملات لفظی خود درباره برجام به پایبندی ایران اذعان کرده است،  این موضوع دوبار تا به حال از زیر دست ترامپ خارج شده است.

در حال حاضر خبرها حاکی از آن است که ترامپ یک تغییر رویکرد در مساله برجام داشته باشد. اما کسی نمی داند چه سناریویی هایی قرار است محقق شود تنها در حد گمان است. انچه که مسلم است مسیر گذشته قرار نیست ادامه داشته باشد، اما اینکه مسیر پیش رو چه خواهد بود هنوز مشخص نیست که قرار است اقای ترامپ در 12 اکتبر چه مواضعی با چه ادبیاتی را بیان کند.


 برخی معتقدند که پرونده موشکی ایران و تحولات و بحران های غرب آسیا کما اینکه شرق آسیا هم درگیر است، ارتباطی به مواضع سختگیرانه ایالات متحده درباره برجام دارد. نظر شما چیست، ایا مساله پرونده موشکی ماست یا بحران منطقه به این معنی که برجام بهانه است.

اهداف متعددی را دنبال می کند. بخشی از ان ایفای نقش ایران در منطقه خاورمیانه است. موارد دیگری را هم در بر می گیرد کما اینکه آقای ترامپ با اصل توافق برجام مشکل دارد.

به نظرم امریکا چاره ای ندارد جز اینکه برجام را حفظ کند. اما اینکه در خطوط مباحث غیر برجامی، توانمندی دفاعی ایران مطرح است و در کنار آن اتهاماتی مانند همکاری با تروریسم، همه این موارد از دید آمریکایی ها محل مذاکره دارد. فشارهایی که بر طرف ایرانی، طرف اروپایی و دیگر بازیگران این عرصه وارد می کنند، نشان می دهد که آنها امیدوار هستند که در این کشمکش زمینه را برای مذاکره اماده کنند. اما اینکه به نتیجه برسند یا نه باید تعریفی دارد که باید با مصداق تحلیل کرد.

ارزیابی شما از مواضع رهبران اروپا خصوصا اعضای 1+5 چیست؟ خانم موگرینی و مرکل تاکید بر حفظ پایبندی برجام دارند، خانم می نیز مواضعی محتاط گرفته است اما معتقد است که باید برجام حفظ شود، چین و روسیه هم مشخص است. فرانسه در این میان موضعی متفاوت دارد، به قولی گاهی به نعل میزند و گاهی به میخ، نظر شما نسبت به این واکنش ها چیست؟ در نهایت ممکن است که اروپا درقبال مواضع ایالات متحده عقب نشینی کند؟

رئیس جمهور فرانسه تفاوت دیدگاهش با امریکا زیاد است، اقای مکرون می گوید باید در برجام ماند، نواقض برجام را رفع کرد و برای موضوعات غیر برجام از ظرفیت برجام یا از تجربه برجام استفاده کرد.  ترامپ این طور فکر نمی کند،  خواهان خروج از برجام است و معتقد است که باعث شرمساری ایالات متحده است و در نهایت خواستار مذاکره مجدد هسته ای و غیر هسته ای است.  پس نمی توانیم بگوییم که دیدگاه اقای مکرون با اقای ترامپ نزدیک است.

کشورهای اروپایی نسبت به موضوعات غیر برجامی مواضع انتقادی و لحن تندی را علیه ایران دارند. آنها به توانمندی موشکی ایران، فعالیت های منطقه ای کشورمان و مسائل حقوق بشری، معترض و منتقد هستند و برای حل این مسائل معتقدند که باید برجام را حفظ کرد در صورتی که اقای ترامپ می گوید برجام را باید کنار گذاشت.

تجربه نشان داده است که بیش از اینکه امریکا دست به یک اقدام یک جانبه و تکروی در صحنه بین المللی بزند، مقاومت هایی از طرف متحدانش انجام شده است. اما زمانی که تکروی تحقق پیدا می کند و تصمیم اجرا می شود، عموما اروپا خیلی توانمند مقابله با این تکروی نیست. معمولا سعی می کنند همراه شوند و چاره ای هم ندارند که همراهی نکنند نمونه ان را در جنگ عراق مشاهده کردیم. فرانسه و المان مخالف بودند اما وقتی جنگ اغاز شد به این واقعیت موجود تن دادند.

در مورد پرونده هسته ای ایران سال 1383 و 84 بعد از توافق پاریس هم همین اتفاق افتاد، تا بیش از اینکه امریکایی ها با توافق سعداباد مخالفت کنند، اروپایی ها خیلی موافق این توافق بودند.  اما زمانی که مشخص شد که امریکا تایید نمیکند هم پای امریکا وارد تحریم علیه ایران شدند حتی شدیدترین تحریم ها از سوی اروپا اعمال شد.
خیلی قابل انتظار نیست که اگر امریکا از برجام خارج شود، اروپایی ها بتوانند مقاومت کنند.

علت ناتوانی اروپا چیست؟

تحت مناسبات سیاسی، اقتصادی و استراتژیک دوسویه آتلانتیک به طرزی عمیق است که هیچ دولتمردی در اروپا توصیه نمیکند که به خاطر ایران مناسبات دیرینه خودشان را به خطر بیندازد. بنابراین اگر آمریکایی ها به جمعبندی و یا خروج از برجام برسند، در آن موقع نمی شود روی حمایت اروپایی ها حساب باز کرد، اما تا بیش از ان لابی ها، فشارها، اظهار نظرها و هشدارها درباره حفظ برجام شنیده می شود.

در نهایت سرنوشت برجام چه می شود؟ پیش بینی شما از آینده برجام چیست؟

نظر شخصی من این است که امریکا خارج نخواهد شد. آقای ترامپ حداکثر عدم پایبندی ایران به برجام را اعلام می کند که ارتباطی به برجام ندارد. در متن برجام برای هیچ کشوری حق اعلام پایبندی ایران نسبت به تعهداتش پیش بینی نشده است، تنها نهادی که وظیفه و مسئولیت دارد که پایبندی ایران را به برجام تایید کند آژانس بین المللی انرژی اتمی است. به این معنا که هیچ کشوری حق ندارد پایبندی ایران را تایید یا رد کند. کمااینکه آژانس هم از بعد از توافق برجام در هردوره پایبندی ایران را اعلام و تائید کرده است.

قانون موسوم به «بررسی توافق هسته‌ای ایران» (یا قانون کورکر-کوردین) که قرار است عدم پایبندی ایران را به توافق هسته ای اعلام کند، اگر هم اعلام کند دلیل بر این نیست که برجام را نقض کرده است، یک اعلام نظر از سوی یکی از کشورهای مذاکره کننده است. اگر معتقد باشد که ایران به تعهداتش عمل نکرده است، حداکثر طی یک نامه رسمی به کمیسیون مشترک برجام نظرات خود را اعلام می کند و درخواست رسیدگی می کند. کمیسیون مشترک، هشت عضو دارد که در سطح کارشناسی بررسی می کنند. روال کار به این صورت است که کشور مدعی در این کمیسیون ادعای خودش را مطرح کند اسناد و مدارک لازمه را ارائه دهد و کمسیون هشت عضوه جمع بندی و رأی گیر کند که اگر اکثریت آرا به ادعای آمریکا رای دادند، تازه در آن مرحله می توان گفت که ادعای آمریکا مورد پذیرش قرار گرفته است. در غیر این صورت اعلام عدم پایبندی ایران یک موضوع داخلی است و ارتباطی به این ندارد به اینکه ایالات متحده بخواهد مواضع را اعلام کند، اتفاق خاصی نمی افتاد مگر اینکه اعلام احتمالی عدم پایبندی ایران به برجام، ممکن است که کنگره آمریکا تعلیق های تحریم های هسته ای را لغو کند و دوباره تحریم ها را مجددا اعمال کند که در این صورت نقض برجام محسوب می شود و ایالات متحده امریکا به عنوان ناقض برجام شناخته می شود.


مواضع متناقض کاخ سفید را چه طور ارزیابی می کنید؟

باید صبر کرد نظر نهایی اعلام شود، جناح ها و دیدگاه های مختلفی وجود دارد. تیم امنیتی ترامپ، خواهان عدم پایبندی ایران هستند اما در عین حال لابی می کنند که کنگره رأی به برگشت تحریم ها ندهد. در کنار آن می بینیم که همین تیم امنیتی به ترامپ توصیه کرده است که که عدم پایبندی ایران را اعلام نکند چراکه ایالات متحده در انزوا قرار می گیرد.

فعلا هم معلوم نیست که سرانجام این کشمکش چه می شود؟ در نهایت در دو مورد قبلی که ترامپ پایبندی و تعلیق تحریم ها را امضا کرد، تیم امنیتی اعم از تیلرسون، مستر و متیس توانستند حرف خودشان را به کرسی بنشانند که ترامپ را وادار کنند که پایبندی ایران را اعلام کند، به همین دلیل این بار به نظر می رسد که ترامپ برای حیثیت خودش علیه برجام مقاومت می کند. و برای حیثیت خودش را تلطیف کند.

من باب اینکه از یک طرف علیه برجام و از طرف دیگر نمی توانند همین برجام را نادیده بگیرد و با شرمساری برای دفعه سوم آن را تایید کند. شاید یک نوع مصالحه ای صورت بگیرد که با لابی کنگره عدم پایبندی اعلام شود و ترامپ از زیر بار فشار سنگین این موضوع خارج شود. به نظرم این محتمل ترین اتفاق خواهد بود که به موازات آن فشارهای غیر برجامی علیه ایران محتمل خواهد بود. برنامه دفاعی ایران، فعالیت های سپاه  و نقش ایران در منطقه غرب آسیا، ممکن است که تحریم های شدیدی علیه کشورمان اعمال شود.  اما اینکه برجام را ترامپ تا 15 اکتبر کنار بگذارد و امریکا به عنوان نابودی برجام شناخته شود، احتمالش بسیار ضعیف است.

52310

برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل‌ رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید.
کد خبر 715428

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
2 + 14 =