مجیدی: پیروزی مکرون بیانگر سرخوردگی فرانسوی‌ها بود

محمد اکبری: امانوئل مکرون، نامزد مستقل ریاست جمهوری فرانسه با کسب65.1 درصد آرا در مقابل 'مارین لوپن' نامزد جبهه ملی در این انتخابات پیروز شد. مردم فرانسه با این انتخاب به جای انتخاب پوپولیسم به نامزدی مستقل از هر جناح رای دادند تا مکرون کلیددار جدید کاخ الیزه شود. مکرون که از سال2006 تا 2009 عضو حزب سوسیالیست بود در سال 2014 در کابینه فرانسوا اولاند رئیس جمهوری فرانسه به عنوان وزیر اقتصاد منصوب شد. در شرایطی که فضای بین المللی با حضور ترامپ در امریکا و موضوع خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا مترصد تغییر و تحول است، مکرون جوان در فرانسه اکثریت آرا را کسب کرد. آیا او می تواند مسائل پیش روی فرانسه را مدیریت کند و بر بحران هایی که می تواند در اتحادیه اروپا دامن فرانسه را بگیرد فائق آید؟ در این باره با محمد رضا مجیدی مدرس مطالعات اروپا در گروه مطالعات منطقه ای دانشگاه تهران و سفیر پیشین ایران در یونسکو گفتگو کردیم که در ادامه می‌خوانید:

گفته می شود مکرون مستقل وارد انتخابات شد، چرا این بار مردم به نامزدی رأی دادند که نه چپ است و نه راستگرا؟

هشتمين انتخابات ریاست جمهوری در جمهوری پنجم فرانسه انتخابات خاصی هست که باید در بستر تحولات سیاسی و حزبی فرانسه تحلیل شود و باید گفت که پدیده ای به نام مکرون که برنده این انتخابات بود و حتی رأي بالاي خانم لوپن بصورت اتفاقی نبوده و یک شبه سر بر نیاوردند.

نکته ای که در ارتباط با اقاي مکرون به عنوان پدیده انتخابات وجود دارد این است که این پیروزی به نوعی نا کارآمدی نظام حزبی فرانسه و سرخوردگی مردم فرانسه از احزاب سنتی را نشان می دهد و برای اولین بار است که در جمهوری پنجم فرانسه هیچ کدام از احزاب اصلی در دور دوم حضور پیدا نکردند، نه آقای فیون که تجربیات بسیار زیادی در دوره نخست وزیری پنج ساله بین سال‌های 2007 تا 2012 داشته است و با توجه به افشاگری هایی که در مورد خود و خانواده اش اتفاق افتاد در انظار عمومی فرانسه جایگاه خود را از دست داد و چه حزب سوسیالیست که حزب حاکم فرانسه بود، آقای بنوا آمون حتی نتوانست ده درصد آرا را هم بدست آورد.

مطرح شدن آقای مکرون را از طرفی می توان به یک سال و اندی تجربه وي در دولت آقای فرانسوا اولاند مربوط دانست که تجربه وزارت پيدا كرد و توانست از این بستر برای برنامه های خود استفاده کند و جنبش موسوم به «ان مارش» یا فرانسه رو به جلو را در آوریل 2016 شکل داد و توانست در عرض یک سال در شهرهای مختلف فرانسه موج عظیمی از طرفداران راه بیندازد و احزاب سنتی فرانسه را پشت سر بگذارد و حامیان زیادی را فراهم کند و پیام جامعه فرانسه را تا حد زیادی ترجمه کند که آن سرخوردگی از نظام حاکم سیاسی و حزبی فرانسه است. ضمن اینکه آقای مکرون با اینکه این نوع مطالبات را نمایندگی می کند اما صرفا یک کاندیدای ضد دولت حاکم نبود. بر خلاف خانم لوپن که به عنوان کاندیدایی ضد سیستم مطرح بود و نظام حاکم فرانسه را چه در اداره داخلی چه در عرصه بین المللی بویژه برای عضویت در اتحادیه اروپا به چالش جدی کشید.

به نظرتان آقای مکرون با تمام این مسائل چه مشکلاتی را پیش رو خواهد داشت؟ او می تواند مسائل پیش روی فرانسه را مدیریت کند؟

نکته جدی که وجود دارد و باید به آن توجه کرد این است که در یک ماه آینده باید انتخابات مجلس فرانسه برگزار مي شود. اگر برای آقای مکرون اتفاقی که در این انتخابات افتاد تکرار شود و ایشان که 65 درصد آرای جامعه فرانسه را به خود اختصاص داد، بتواند اکثریت آرای پارلمان را با خود همراه کند، می تواند گفت مشکلات او در آینده کمتر خواهد بود. البته باید تاکید کرد که یک مقایسه ای باید بین انتخابات سالهای 2017 و 2002 شکل بگیرد و آن مقایسه آرای پدر خانم لوپن یعنی ژان ماری لوپن در مقابل ژاک شیراک است که بیست درصد رای آورد و اکنون آرای خانم لوپن رشد چشم گیری پیدا کرده است که حدود 35 درصد است، همچنان که خانم لوپن این رای بالا را پیروزی عظیمی برای جبهه ملی به عنوان سردمدار جریان راست افراطی دانست.

اگر آقای مکرون در این فاصله اندک بتواند یک اکثریتی را در پارلمان فرانسه شکل دهد می تواند امیدوار باشد که برنامه هایی که اعلام کرده و شعارهای انتخاباتی خود را محقق کند و گرنه او با چالش جدی روبرو خواهد شد. در این میان البته افرادی هم از جریان چپ و هم جریان میانه با آقای مکرون همکاری کرده اند. اینها اگر بتوانند اکثریت را در پارلمان فرانسه شکل دهند در آن صورت می توان گفت که آقای مکرون کار جدیدی را در جامعه فرانسه شکل خواهد داد و الا با مشکل جدی برای تشکیل کابینه روبرو خواهد بود و باید با سیستم همزیستی که در ادوار گذشته مورد استفاده قرار گرفت پیش بروند.

در دوره آقای فرانسوا میتران رئیس جمهور از جناح چپ انتخاب شده بود و نخست وزیر از جناح راست انتخاب شد و یا در دوران آقای شیراک که رئیس جمهور حزب راستگرا بود و نخست وزیر سوسیالیست بود. ولی با توجه به اینکه آقای مکرون با شعار نه چپ و نه راست بلکه هم چپ هم راست بر سرکار آمده یعنی فارغ از رويكرد حزبی و جناحی افراد کارامد بتوانند مطالبات مردم را پاسخ بدهند انتظار می رود بحرانهای فراوانی که جامعه فرانسه در مورد بحران بیکاری، بحران مهاجرت و بحران اتحادیه اروپا وجود دارد مدیریت گردد.

اگر این مسائل مدیریت نشوند و مشکلات را حل نكنند، جریان برگزیت هرچند با فرگزیت در فرانسه تکرار نشد اما پیامدهای انتخابات اتریش و اخیرا هلند و حتی رای 35 درصدی لوپن نشان می دهد که اگر این روند ادامه داشته باشد در یکی دو انتخابات آینده باید شاهد امواج ضد اروپایی در خود فرانسه باشیم. فرانسه به همراهی آلمان موتور محرکه و لوکوموتیو اتحادیه اروپا هستند و اگر اینها و همراهی این دو کشور نباشد طبیعتا کشورهای دیگر اروپا این توانایی را بویژه بعد از خروج بریتانیا نخواهند داشت.

بنابراین کار سنگینی پیش روی مکرون هست و آقای مکرون کاندیدا را با مکرون رئیس جمهور باید متفاوت دید. هر چند که خیلی از مسائلی که توسط جریانات افراطی مانند خانم لوپن مطرح می شد، مثل خروج از اتحادیه اروپا و یا برخورد شدید با مهاجران در برنامه آقای مکرون نبوده است ولی مطالبات مردم فرانسه بسیار زیاد است و باید دید که آقای مکرون چقدر می تواند مجلس را همراه خود داشته باشد و از طرف دیگر شرایط ملی، اروپایی و بین المللی به فرانسه آقای مکرون اجازه می دهد که به برنامه های اعلام شده در فرانسه بپردازد.

به نظر شما بر سر کار آمدن آقای مکرون می تواند بر روابط فعلی ایران و فرانسه تاثیری داشته باشد و به کاهش یا افزایش این روابط منجر شود؟

باید گفت در روند تغییرات روسای جمهور و پارلمان در فرانسه خط سیر کلی سیاستهای فرانسه تغییر چندانی در 4 دهه گذشته ایجاد نشده است. در میان کاندیداهای موجود هم آقای مکرون جزو افرادی بود که کمتر به این سطح از موضوعات پرداخته است.

آقای فیون در مورد مبارزه با تروریسم و داعش اشاراتی داشت و بر لزوم همکاری با روسیه و ایران برای مقابله با داعش اشاره کرد. ولی در موردآقای مکرون باید دید در روزهای آینده بویژه بعد از شکل دادن به کابینه که بعد از انتخابات مجلس در ژوئن خواهد بود خطوط کلان سیاست خارجی خود را چگونه اعلام خواهد کرد.

مهم این است که دستگاه دیپلماسی ما و حوزه سیاست خارجی ما در این زمینه فعال عمل کند و تصویر روشنی را به آقای مکرون که شخصا تجربه خاصی در حوزه سیاست خارجی ندارد و در این زمینه کار چندانی نکرده ارائه بدهد. باید منتظر تیم ایشان باشیم. در حوزه سیاست خارجی قطعا فرانسه منافعی در منطقه دارد و همراهی ایران برای آن مهم است. ضمن اینکه باید به یاد داشته باشم که فرانسوی ها سیاست خارجی ایرانی برای خود تعریف نکرده اند که از یک ثباتی در این زمینه برخوردار باشد و فارغ از جریانات سیاسی که در انتخابات ها جابجا می شوند این سیاست را ادامه دهند و تا حد زیادی متاثر از فضای بین الملی و فضای منطقه و تحولات سیاسی دو جانبه است. ولی در مجموع با توجه به اولویت هایی که در حوزه اقتصادی دارند قطعا بازار ایران و همکاری با ایران برای آنها مهم خواهد بود. اگر نگاه پراگماتیکی داشته باشند باید در حوزه سیاست خارجی به همکاری و همراهی با ایران و ارتقای روابط بیندیشند و تلاش کنند.

52312