۰ نفر
۵ شهریور ۱۳۹۶ - ۰۴:۲۹

شرق نوشت: پاکستان هنوز دبه می‌کند و حاضر به خرید گاز از ایران نیست. مشتری پروپاقرصی که ١٥ سال قبل ایران را به عنوان مهم‌ترین تأمین‌کننده گاز خود در نظر گرفته بود و اکنون با پاسخ‌های سربالا، قرارداد خود با ایران را نادیده می‌گیرد.

البته در این موضوع نباید نقش آمریکا، عربستان و هند را نیز نادیده گرفت. سه کشوری که با ترغیب ترکمنستان به عنوان یکی از شرکت‌های دارای منابع عظیم گاز، اين كشور را از واردات گاز از ایران منصرف کرده‌اند. با این حال، اکنون ایران قرارداد صادرات گاز به پاکستان را در مسیر حقوقی به جریان انداخته و همسایه شرقی یا باید از ایران گاز بخرد یا جریمه بدهد. چراکه بر اساس اعلام وزارت نفت، ایران تمامی زیرساخت‌های موردنیاز برای صادرات گاز به پاکستان را فراهم کرده و آماده است تا پاکستان نیز شرایط لازم را آماده کند.
این در حالی است که ٢٢ سال از انعقاد توافق اولیه صادرات گاز ایران به پاکستان می‌گذرد. برای انعقاد این قرارداد، ابتدا پاکستان پا پیش گذاشت و در سال ١٩٩٥ قرارداد اولیه منعقد شد؛ چهار سال بعد و در سال ١٩٩٩، هند نیز به این قرارداد پیوست و مذاکرات ادامه یافت تا اینکه پنج سال بعد، قرارداد مشترک انتقال گاز ایران به پاکستان و هند مورد بازبینی قرار گرفت و جزئیات آن مشخص شد. ولی این پایان کار نبود؛ هندی‌ها پنج سال بعد و در سال ٢٠٠٩ بهانه‌گیری را آغاز کردند و پا پس کشیدند.

آنها اصلی‌ترین دلایل خود برای کناره‌گیری را مباحث امنیتی و همچنین قیمت نامناسب اعلام می‌کردند اما موضوع چیز دیگری بود. در واقع، هندی‌ها به حمایت‌های عربستان و آمریکا به ترکمنستان چراغ سبز نشان داده بودند و این همسایه شمالی به دنبال صادرات گاز از طریق خاک افغانستان به هند بود. با این اتفاق، پاکستان هم از واردات گاز ایران دلسرد شد اما دلسردی خود را رو نمی‌کرد. پاکستانی‌ها تا سال ٢٠١٢ نیز بر لزوم واردات گاز از ایران تأکید می‌کردند و با آغاز عملیات اجرائی معاهده، رؤسای ‌جمهور وقت این دو کشور توافق کردند همکاری‌های لازم در این زمینه را ادامه دهند.

بر اساس این قرارداد که اکنون در وضعیت نامشخصی به سر می‌برد، ایران باید به مدت ٢٥ سال روزانه ١٤ میلیون مترمکعب گاز به پاکستان صادر کند. این میزان صادرات به صورت پلکانی افزایش می‌یابد و در دو فاز ابتدا به ٢١ و سپس به ٣٠ میلیون مترمکعب افزایش می‌یابد. همچنین قرار بود پاکستان در ٢٢ ماه خط لوله خود را تا مرز ایران برساند؛ ایران حتی تا پایان سال ٢٠١١ خط لوله خود را به مرز پاکستان رسانده بود و در دوره محمود احمدی‌نژاد، یک افتتاحیه نمایشی نیز برای صادرات گاز ایران به پاکستان برگزار شد. پس از آن قرار شد تا سال ٩٣، صادرات گاز ایران از طریق لوله به پاکستان آغاز شود اما هنوز این اتفاق نیفتاده و طرف پاکستانی هم سکوت کرده و پاسخ ایران را نمی‌دهد. این موضوع کار را به جایی رسانده که بیژن زنگنه، وزیر نفت با ارسال نامه‌ای به وزیر نفت پاکستان، خواستار ارائه پاسخی صریح از این کشور شود.

نامه‌ای که به گفته خود زنگنه به احتمال زیاد پاسخی دریافت نخواهد کرد:«طرف پاکستانی جواب درستی به ایران نمی‌دهد. یک تا دو روز پیش از برکناری آقای نوازشریف، نخست‌وزیر پیشین پاکستان، نامه رسمی از طریق مجاری دیپلماتیک به شاهد خاقان عباسی، وزیر نفت پیشین پاکستان، نوشتم و آمادگی ایران را برای صادرات گاز به پاکستان اعلام کردم؛ دو روز بعد خاقان عباسی پس از برکناری نوازشریف، نخست‌وزیر موقت پاکستان شدند، ازاین‌رو نتیجه و سرانجام نامه مشخص نشد».

به گفته زنگنه، از این پس مسیر حقوقی این قرارداد از سوی شرکت ملی نفت ایران پیگیری خواهد شد: «هم‌اکنون کار در مرز متوقف مانده و ما‌ میلیاردها دلار برای این خط لوله احداث‌شده هزینه کرده‌ایم؛ طرف پاکستانی در مقطعی اعلام کرد به دلیل تحریم‌ها قادر به احداث خط لوله در خاک پاکستان نیست، اما اکنون نزدیک دو سال است که تحریمی وجود ندارد، چنین رفتاری در عرف تجارت بین‌المللی قابل‌قبول نیست». با این شرایط باید منتظر گشایش پرونده دادخواهی ایران در دیوان داوری بین‌المللی بود، مگر اینکه تدبیر دولتمردان پاکستان علاج واقعه را قبل از وقوع کند. 

رد پای نوسان‌های سیاسی در صادرات گاز

در تمام سال‌هایی که ایران برای صادرات گاز خود به پاکستان تلاش کرده، رد پای نوسان‌های سیاسی در اراده پاکستان برای اجرای این طرح مشهود بوده است. به گونه‌ای که هرگاه جریان‌های موافق ایران در همسایه شرقی پا گرفته‌اند، این طرح سرعت گرفته و هرگاه مخالفان ایران روی کار آمده‌اند، خط لوله نیز به فراموشی سپرده شده. همین عامل نیز سبب شده صادرات گاز ایران به پاکستان هیچ‌گاه سرانجام خوبی پیدا نکند.

این، نکته‌ای است که سیدحمید حسینی، فعال عرصه پتروشیمی و عضو اتاق بازرگانی ایران به آن اشاره می‌کند. او در این ارتباط گفت: «ایده خط لوله پاکستان و هند که بعدها خط لوله صلح نامیده شد، در زمان مرحوم راجیو گاندی مطرح شد و به عنوان یک ایده مورد استقبال ایران و هند قرار گرفت؛ بعد هم پاکستان به اجرای این پروژه علاقه‌مند شد و در زمان خانم بی‌نظیر بوتو، پیگیری‌ها جدی‌تر شد».

حسینی با تأکید بر اینکه اجرای خط لوله صلح نسبت به گرایش‌های دولت‌های مختلف پاکستان فرازوفرودهای بسیاری داشته است، ادامه داد: «یکی از اصلی‌ترین دلایلی که هنوز این خط لوله به نتیجه نرسیده، قیمت نهایی فروش گاز به پاکستان است؛ ما هنوز موفق نشده‌ایم قیمت مدنظر را تثبیت کنیم و پاکستانی‌ها هم کمی دندان‌گردی می‌کنند».

به گفته این فعال عرصه پتروشیمی، خط لوله صادرات گاز ایران به پاکستان با مشکلات بسیار بزرگی دست به گریبان است: «مشکلاتی که اجرای خط لوله انتقال گاز ایران به پاکستان دارد، از سه ناحیه قابل بررسی است؛ در درجه نخست، برخی از این مشکلات سیاسی است که باعث شده پروژه به نتیجه نرسد؛ در درجه دوم، مشکلات اقتصادی سبب شده تا پروژه اجرا نشود چراکه پاکستان توان مالی اجرای این خط لوله را در اختیار ندارد و باید یک کنسرسیوم فاینانس خط لوله را بر عهده بگیرد و پاکستان نیز تعهدات خود را اجرائی کند؛ مورد سوم نیز این است که دولت نباید به‌تنهایی وارد مذاکره شود چراکه این پروژه بزرگ با منافع افراد بسیاری در پاکستان گره خورده و تا زمانی که منافع آنها تأمین نشود، رأی به اجرای خط لوله انتقال گاز ایران نخواهند داد».

3535

برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل‌ رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید.
کد خبر 701305

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
2 + 3 =

نظرات

  • نظرات منتشر شده: 7
  • نظرات در صف انتشار: 0
  • نظرات غیرقابل انتشار: 0
  • بی نام IR ۰۵:۳۴ - ۱۳۹۶/۰۶/۰۵
    19 0
    پاكستان حتي اگر خط لوله را هم بسازد باز هم هر روز درباره قيمت و بقيه چيزها دبه خواهد كرد پس بايد به هوش بود و قرارداد محكمي بست تا نتوانند بازي درآورند
  • بی نام US ۰۷:۰۳ - ۱۳۹۶/۰۶/۰۵
    14 0
    به پاکستان اصلا نباید اعتماد کرد. این کشور در عرصه بین الملل با حقه بازی، چاپلوسی، پر روئی و بازیهای سیاسی و کمکهای کشور های دیگر گذران میکند. اگر گاز هم وارد کنند سر انجام پولش را پرداخت نمیکنند، برای اینکه ذاتا ملتی مفت خور هستند.
  • بی نام A1 ۰۷:۱۳ - ۱۳۹۶/۰۶/۰۵
    6 0
    حتما قراردادی که بسته اند محکم نیست که به این راحتی دبه می کنند. در دولتهای پاکدستان زیاد خسارت به کشور خورد. اینم روش. من به پاکستان امیدوار نیستم.
  • پویا A1 ۰۸:۱۹ - ۱۳۹۶/۰۶/۰۵
    0 0
    پاکستان از لحاظ سیاسی و اقتصادی هیچگونه استقلال و اختیاری از خود ندارد و همانطور که کاربر محترم 11:33 عنوان کردند این کشور چشم به اتخاذ تدابیر آمریکا و بقیه دوخته و هیچگونه استقلال رأیی از خود ندارد . مضاف بر اینکه تصمیم قدرتهای محلی در پاکستان تصمیمات دولت را تحت تأثیر خود قرار می دهد ، پس این همسایه شرقی در طول تاریخش هیچگاه و بهیچ عنوان قابل اعتماد نبوده و نمی باشد.
  • سلمان A1 ۰۸:۳۰ - ۱۳۹۶/۰۶/۰۵
    6 0
    عربستان یک کشور ورشکسته سیاسی است.
  • بی نام A1 ۰۹:۰۲ - ۱۳۹۶/۰۶/۰۵
    0 0
    و همچنین پاکستان.
  • لرستانی A1 ۱۸:۳۸ - ۱۳۹۶/۰۶/۰۵
    0 0
    متاسفانه پاکستان مزدور عربستان هستند.بهترین راه این است از طریق شکایت وپیگیریهای حقوقی حق خودرا از این کشوربگیریم.