اردوغان چگونه می تواند از چالش ها عبور کند؟

امیر اکسی اوغلو

پيروزي اردوغان در رفراندوم ١٦ آوريل را نمي توان تنها موفقيت او يا دولتش ناميد، شواهد بسيار زيادي وجود دارد كه نشان مي دهد، اين اتفاق مي تواند آغازي باشد براي يك تركيه قوي تر. 

تركيه در سال ٢٠١٩ وارد يك چرخه جديد مي شود. سيستم سياسي جديد رياست جمهوري در تركيه كه از سوي حدود ٥١ درصد مردم اين كشور مورد پذيرش قرار گرفت، باعث شده نارضايتي و ناآرامي در ميان مخالفان پديد آورد. بعد از برگزاري اين رفراندوم جريان هاي مخالف دولت به رهبري حزب جمهوري خواه خلق، مشروعيت اين رفراندوم را زير سوال بردند و خواستار بازنگري شدند. 

اما جريان هاي مخالف هم مي دانستند اين درخواست آنها عملي نيست و تنها در حد يك رويا باقي مي ماند. رويايي كه البته اين روزها در رفتار حزب CHP نهادينه شده است. آنها تلاش دارند با اين اقدامات پوششي بر شكست ها و ناكامي هاي متعدد خود در چند انتخابات اخير بگذارند. اين روزها دعوت مردم به خيابان ها و تلاش براي ايجاد هرج و مرج براي آنها به يك تاكتيك سياسي تبديل شده است. 

بديهي است تغيير نظام سياسي آنهم در انتخاباتي كه آراي موافقان و مخالفان بسيار به هم نزديك بوده، ترديدهايي را در ميان مردم تركيه به همراه داشته است، اما ما بايد برخورد عقلاني با اين موضوع داشته باشيم و به بحث ها پيرامون اين رفراندوم پايان دهيم. 

نظام رياست جمهوري تركيه با آنچه در ايران وجود دارد متفاوت است. رئيس جمهور ايران در انتخاباتي كه هر ٤ سال يك بار برگزار مي شود به قدرت مي رسد و او دومين فرد قدرتمند در آن نظام سياسي است. اما رئيس جمهور در تركيه هر ٥ سال انتخاب مي شود و او تنها فرد حاضر در قدرت به شمار مي آيد. با تغييراتي كه ايجاد شده، پارلمان تركيه ٦٠٠ عضو خواهد داشت ( در حاليكه قبلا ٥٥٠ نماينده داشت) 

اردوغان بايد چه بكند؟

از زماني كه اردوغان در سال ٢٠٠٢ به عنوان نخست وزير به قدرت رسيد تا به امروز، او در هيچ انتخاباتي شكست نخورده است و چه به عنوان نخست وزير و چه در جايگاه رئيس جمهور همواره پيروز بوده است و او به همين دليل هم همواره بر لزوم توجه به آراي عمومي گفته است. اردوغان احتمالا در سال ٢٠١٩ نخستين رئيس جمهور تركيه در دوره جديد و قانون اساسي جديد خواهد بود. در حاليكه ٢ سال در سياست زمان زيادي است و هر اتفاقي ممكن است در آن روي دهد، اما بايد در نظر داشت رجب ظيب اردوغان به عنوان بزرگترين سياستمدار تركيه از زمان تاسيس اين جمهوري در زمان مصطفي كمال آتاترك. شناخته مي شود. همچنين با توجه به اینکه حزب ملي گراي MHP از اردوغان حمايت كرده، اردوغان رقيب جدي كه بتواند او را به چالش بكشد ندارد. 

چيزي كه بايد در دوره اردوغان از سوي همه مد نظر قرار گيرد اين است كه تركيه در اين دوران موفقيت های پررنگي در زمينه اقتصادي و همچنين نظامي داشته است. برخي از كشورها كه از اين پيشرفت ها نگران هستند، تمايل ندارند يك تركيه قوي را مشاهده كنند. به همين دليل اردوغان همواره از سوي اين كشورها و رسانه هاي آنها تحت فشار بوده است. كشورهايي چون هلند، آلمان و سوئيس كه خود را دموكراتيك مي خوانند، اجازه ندادند وزراي دولت اردوغان به اين كشورها بروند، در حاليكه آنها به اعضاي گروه هاي تروريستي چنين اجازه اي را مي دهند. همچنين رسانه هاي اين كشورها هم تلاش كردند، از اردوغان تصوير يك ديكتاتور را به نمايش بگذارند. بديهي است كه چنين روندي ادامه خواهد داشت. اردوغان بايد در مقابل اين تلاش ها و اقدامات تدابیری اتخاذ کند. اما براي اينكار بايد نيم ديگر كشور كه به او علاقه مند نيستند را هم جذب كند. براي اين امر ضرورياتي وجود دارد كه بايد مد نظر قرار گيرد. 

اردوغان با مخالفین چه باید بکند؟

١- تاكيد بيشتر بر اهميت جمهوري تركيه. ناسيوناليسم هوشمند در فلسفه سياسي آتاترك بايد به عنوان يك اصل مورد توجه قرار گيرد. 

٢- موضوع سوريه نبايد سرسري گرفته شود، برخي كشورها در حال بازي در زمين سوريه هستند و تركيه بايد تلاش كند، حق خود را در اين موضوع به دست آورد. به اعتقاد من، تركيه بايد در اين خصوص با ايران همكاري كند. 

٣- جامعه تركيه همانند ايران پر از طبقه جوان است و اكثريت اين جوانان ضد اردغان هستند. اردوغان بايد تلاش كند تا راهي بيابد كه به آنها منتقل کند، اينجا تنها موضوع سياست مطرح نيست و بحث كشور و مباحث كلان تر در میان است. 

٤- تبليغات زيادي در خصوص دستگيري روزنامه نگاران در تركيه انجام شود، اما بايد اين موضوع مشخص شود كه اين روزنامه نگاران به دليل حمايت از تروريسم به زندان افتاده اند. 

٥- مهمترين مولفه اي كه باعث افزايش عدم محبوبيت اردوغان شده، افراد غيرصادقي هستند كه دور او را فرا گرفته اند. واقعيت اين است آنها به دليل فوايد شخصي و نه براي شخص اردوغان يا تركيه مشکلات زیادی را برایش ایحاد کرده و باعث شده اند تصوير عمومي از رئيس جمهور وجهه منفي پیدا کند. اردوغان بايد فكري به حال اطرافيانش بكند. 

در پايان بايد اشاره کرد، رفراندوم يك پيروزي براي اردوغان به شمار مي رود اما موضوع مهمتر رويكرد آتي او بعد از اين پيروزي است. كودتاي ناكام ١٥ جولاي ٢٠١٦ نبايد فراموش شود, چرا كه اشتباهات گذشته باعث مي شود هزينه به مراتب سنگين تري به كشور وارد شود. يكي از دلايل تغيير نظام سياسي، پيشگيري از همين كودتاها بود. هرچند به نظر مي رسد، بسياري از اين بازي ها با محوريت خارجي و يا دست كم با تاثيرپذيري خارج از مرزهاي تركيه صورت مي گيرد، اما در مجموع به باور نگارنده، تركيه همچنان در مسير پيشرفت در يك رويكرد ملي گرايانه، عقل گرايانه و البته پراگماتيك حركت مي كند و مي تواند در ٢٠٢٣ به بسياري از دست آوردها كه انتظارش را مي كشيده دست يابد.

4950