هلیل‌رود که از کوه‌های شمال استان کرمان (بهرآسمان و...) سرچشمه می‌گیرد، امروزه نه تنها آب اضافه‌ای برای انتقال ندارد، بلکه به علت مدیریت نادرست منابع آب و همچنین به خاطر کم شدن بارش‌ها و تغییر اقلیم، نمی‌تواند نقش تاریخی خود را برای دشت‌های جیرفت و کهنوج و تالاب جازموریان بازی کند. دشت جیرفت به خاطر خاک عالی و هوای گرم و وجود رود زندگانی‌بخش هلیل، از دیرباز در برگیرنده‌ی شماری از بهترین مراتع، جنگل‌های کناررودخانه‌ای و تالابی، زمین‌های کشاورزی، و باغ‌ها بوده است. به دلیل همین ویژگی‌ها، این منطقه را گاه «هندوستان ایران» و گاه «کالیفرنیای ایران» خوانده اند. این دشت گرمسیری، حدود چهار درصد کل تولید کشاورزی کشور را فراهم می‌کند و در چند نوع محصول، در کشور شاخص است.
از حدود ده سال پیش، کشاورزی و دامپروری دشت جیرفت و کهنوج به علت کم‌آبی رو به پسرفت گذاشته و در پاره‌ای نقاط تعطیل شده است. جریان آب هلیل‌رود به خاطر برداشت‌های غیرمتعارف و غیراصولی در بالادست، ساختن حدود بیست سد و بند در بالادست سد جیرفت، و تغییر اقلیم کاهش یافته، به‌گونه‌ای که در چند نوبت، حجم آب سد جیرفت چنان کم شده که توربین‌های تولید برق آن از کار افتاده است. بهبود نیافتن شیوه‌های آبیاری و افزایش جمعیت و تقاضا نیز بر بحران دامن زده و در مجموع کار به جایی رسیده که هلیل‌رود نه می‌تواند سفره‌های آب زیرزمینی منطقه را تغذیه کند و نه به تالاب جازموریان برسد. نتیجه این که این تالاب مهم جنوب شرق کشور خشک و بدل به یک کانون بزرگ ریزگرد شده و زندگی مردم و تولید کشاورزی و حیات وحش سخت به خطر افتاده است.
در چنین شرایط، سد صفارود (شهیدان امیرتیموری) بر سرشاخه‌های هلیل‌رود در دست ساخت است تا از طریق یک تونل که قرار است به «سومین تونل بزرگ جهان» بدل شود، به شهرهای شمال استان (کرمان، رابر، ...) هفتصد میلیون مترمکعب آب برساند! مدتی است که اهالی جیرفت ودیگر شهرهای جنوب استان کرمان و نمایندگان آنان، اعتراض خود را به شکل‌های گوناگون به این اقدام‌ها اعلام کرده و از جمله شروع به امضای تومار در مخالفت با طرح انتقال آب کرده اند. جا دارد که دولت به این موضوع مهم توجه کند و به جای منحرف کردن آب از مسیر خدادادی، محروم ساختن بهره‌برداران تاریخی، و صرف چند هزار میلیارد تومان پول، به فکر کاهش مصرف، ارتقای شیوه‌های آبیاری، و توسعه در چارچوب توان طبیعی هر منطقه باشد.
نظر شما