هدفمندی یارانه ها، ده ها سال است که همیشه گوشه ای از بحث های اقتصادی را به خود اختصاص داده است.

اولین یارانه به شکل امروزی در دوران جدید به 105 سال قبل بر می گردد که شاه قاجار برای پایین نگه داشتن قیمت نان مقرر کرد روزانه 1200 تومان به نانوایان تهران بپردازند تا قیمت نان افزایش نیابد. در دوران رژیم سابق به خصوص از سال 52 با افزایش قیمت نفت، یارانه به صورت جدی در بودجه قرار گرفت و دخالت دولت نیز در اقتصاد گسترش یافت.
این روند در سالهای پس از پیروزی انقلاب ادامه داشت. در سال 89 وقبل از هدفمندی یارانه ها میزان یارانه نان به حدود روزانه 12 میلیارد تومان و سالانه حدود چهار هزار میلیارد تومان رسید البته در مورد سوخت و برق و موارد دیگر ارقام بسیار بالاتر بود وتوزیع آنها نیز ناعادلانه تر بود، هزینه هنگفت یارانه ها و پیامدهای ناشی از آن، دولت را وادار کرد که این تصمیم بزرگ را بگیرد.
هدفمندی یارانه ها، ده ها سال است که همیشه گوشه ای از بحث های اقتصادی را به خود اختصاص داده است، و دولت های پیش و پس از انقلاب همواره گوشه چشمی به آن داشته اند اما این مهم تا دوران اخیر هیچ گاه محقق نشد؛ با روی کا آمدن دولت نهم عزمی در این باره شکل گرفت و ابتدا با کارتی کردن توزیع سوخت گام اول برداشته شد، سپس با اعلام رئیس جمهور همه حامل های انرژی ونیز نان به قیمت های بازار نزدیک و یارانه ما به ازای همه آنها با رقم 45 هزار و 500 تومان به حساب سرپرستان خانوارها واریز شد.
امروز با گذشت بیش از یک سال از اجرای قانون هدفمندی یارانه ها، دستاوردها وتبعات آن خود را نمایان ساخته و می توان در مورد پیامد های مثبت ومنفی این طرح بحث نمود.از جمله نکات مثبت همراهی و همدلی خوب جامعه و تولید کنندگان با دولت در ابتدای اجرای طرح بود، با همراهی و هماهنگی، زمینه ای فراهم شد تا قیمت بسیاری از کالاها در بازار ثابت بماند و تورم انتظاری که همگان پیش بینی می کردند رخ ندهد.
بخش تولید که با سیاستهای دستوری دولت، تثبیت قیمتها را اعمال نمود با مشکلات جدی مواجه شد واین امر نیز توسط قانون گذاران پیش بینی شده بود، و راهکاری که برای رفع این مشکل در نظر گرفته شده بود پرداخت یارانه به بخش تولید از محل درآمد های حاصل از افزایش قیمت حامل های انرژی  بود، که متاسفانه صورت نگرفت، صدای اعتراض تولید کنندگان همه جا به گوش  می رسید اما پاسخ قانع کننده ای از سوی دولت دریافت نمی شد.
آرام آرام اثرات اجرای نادرست قانون هدفمندی یارانه خود را نشان دادو مهم ترین اثر آن افزایش تورم، به ویژه در سبد مصرفی خانوار بود. به عنوان نمونه قیمت تخم مرغ نسبت به قبل از هدفمندی 135درصد  و قیمت برنج 55 درصد رشد داشته اند.
افزایش تورم به عنوان یکی از مهم ترین شاخص های اقتصادی، تعادل را در بازار به هم زد و مردم که با تورم بالای 20 درصد مواجه شده بودند و این در شرایطی رخ داد که سود پرداختی بانکها بسیار کمتر از میزان تورم بود، آنها را وادار کرد تا پولهای خود را از بانکها خارج نموده، به سمت بازار طلا و ارز سوق روانه شوند، تعادل در این بازار ها نیز از بین رفت و به تعبیر روشن تر بحران در جامعه به وجود آمد.
البته تمامی مشکلاتی که ذکر شد صرفا ناشی از اجرای قانون هدفمندی یارانه ها نبوده بلکه دلایل فراوانی دارد که در بدنه اقتصاد بیمار ما ریشه دوانده اند و هر از چند گاهی مانند دمل چرگین سر بر می آورند، حال که ما در چنین بستر اقتصادی قرار داریم بایستی دقت کافی و کارشناسی لازم را در اجرای سیاستهای اقتصادی داشته باشیم، تا گرفتار تبعات منفی آن نشده و زحمات و هزینه های انجام گرفته نابود نگردد.
طرح هدفمندی یارانه ها که به عنوان بزرگترین جراحی اقتصادی از آن نام برده می شود و در صدد درمان اقتصاد بیمار کشور است، درصورت عدم اجرای صحیح قانون در عمل به این بیماری دامن خواهد زد و اوضاع اقتصادی کشور را نا آرام خواهد نمود، که خود هزینه  مضاعفی برای کشور به بار می آورد.

امروز بعد از گذشت بیش از یکسال از اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها، رصد بازتاب‌های اجتماعی حاکی از همراهی مردم در حقیقی‌سازی قیمت‌هاست مشروط بر اینکه سازوکارهای لازم برای پیشگیری از رانت‌خواری، نظارت بر اجرای دقیق و صحیح قانون هدفمندی یارانه‌ها، اجرای گام به گام این قانون مطابق با تمهیدات حمایتی و هدایتی انجام شده، معادل‌سازی یارانه پرداختی با هزینه‌های تحمیلی ناشی از اجرای قانون، پرداخت به دیگر سازوکارهای حمایتی از مردم، کمک به افزایش بهره‌وری در واحدهای تولیدی، بهبود شبکه حمل و نقل، بازتعریف سیستمی جامع برای حقیقی‌سازی اطلاعات خانوارها و تفکیک درست اطلاعات و مسائلی از این دست مجدد مورد بررسی و بعد از کار کارشناسی و اعمال اصلاحات لازم بر ادامه کار تأکید شود.

با بررسی تبعات ناشی از اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها و آثار آن بر قیمت مسکن، نرخ روزافزون تورم، حاکی از آن است که اجرای قانون هدفمندی یارانه در عین فرصت می‌تواند تبدیل به تهدیدی شود که هم دولت و هم جامعه را در بر بگیرد ولذا به روز رسانی تحولات ناشی از اجرای این قانون پیش از ورود به فاز دوم قانون هدفمندی یارانه‌ها موضوعی است که مسئولان باید نسبت به آن حساس و با دقت نظر بیشتری در این باره تصمیم‌گیری کنند ضمن آنکه در شرایط فعلی با توجه به رشد روز افزون و بی‌قاعده و قانون قیمت‌ کالا و خدمات، دلالت بر عدم امکان حذف یارانه‌ یا عدم امکان تبدیل شیوه پرداخت یارانه نقدی به غیرنقدی دارد.

بنابراین؛ فعال‌سازی سازوکارها و تمهیدات اجرایی منتج به تبدیل دانش به ثروت، توزیع عادلانه فرصت‌های اقتصادی، هم‌گون‌سازی سیاست‌های حمایتی و تأکید بر تحقق این سیاست‌ها، تلاش در جهت بهره‌وری حداکثری از ظرفیت‌ بنگاه‌های تولیدی و اقتصادی و استفاده از تمام ابزارهای سرمایه‌ای و اجرایی برای بهبود فضای اشتغال باید در اولویت تمامی اهداف و برنامه‌های دولت در زمان اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها قرار گیرد.

 
 

برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل‌ رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید.
کد خبر 198914

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
1 + 16 =