معمولا خرده فرهنگ های مختلفی برخاسته از فعالیت ها و سبک زندگی جوانی است. در این بین، مطالعه خرده فرهنگ « جوانان عشقِ ماشین» یا « جوانان عشقِ سرعت» مورد توجه خاص محققان شاخه های مختلف علوم انسانی بوده است. به دلیل گسترش قابل توجه این پدیده در شهرهای بزرگ کشورمان، با یکی از دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد جامعه شناسی(متین پور جعفری) به مطالعه این خرده فرهنگ پرداختیم. بخش هایی از یافته های این مطالعه جالب و قابل تأمل بود. در این یادداشت تلاش نداریم تا به تحلیل یافته ها بپردازیم. هدف آن است که نشان دهیم پدیده های اجتماعی دارای لایه های آشکار و پنهانی هستند که شناخت بهتر آنها می تواند به حل مناسب ترشان کمک کند.
مطالعات ما نشان داد که دلیل گرایش جوانان به این خرده فرهنگ به ترتیب اهمیت؛ ابراز وجود کردن، جلب توجه دیگران و فقدان تفریحات مهیج در زندگی آنان است. برای ورود به این خرده فرهنگ باید از چند ویژگی برخوردار بود: مهمترین آن داشتن ماشین است، به علاوه مهارت رانندگی حرفه ای، طرز فکر مشابه و در نهایت تابعیت از مدهای حاکم بر گروه نیز از سایر ویژگی هاست. کسانی که وارد این گروههای می شوند می توانند جایگاه خود را در گروه به تدریج ارتقاء دهند و منزلت قابل احترامی را کسب کنند. سازوکار ارتقاء جایگاه در گروه عبارت است از: اول داشتن ماشین مدل بالاتر و البته گران تر، نوع اسپرت کردن ماشین که باید مایه جلب توجه دیگران و خیره کننده باشد. مهارت های خاص رانندگی که در گروه تعریف شده و اعضای گروه آنرا می دانند. مثلا " تیز و بزی یا خفن لایی کشیدن" یکی از آنهاست. در نهایت داشتن تصادف، تعداد دستگیری و سنگین بودن پرونده به دلیل رفتارهای وابسته به ماشین می تواند جایگاه فرد را در گروه ارتقاء دهد.
مهمترین منابع الگوپذیری و اخذ ایده برای سبک اسپرت کردن ماشین عبارت است از: دیدن ماشین های دیگران، مغازه های اسپرت ماشین، مجلات ماشین و در نهایت برنامه های خاص شبکه های ماهواره ای. یکی از بحث هایی که با اعضای این خرده فرهنگ ها داشتیم دلایل حضور کمتر دختران در مقایسه با پسران در این خرده فرهنگ بود. بیشتر آنان عقیده داشتند که این خرده فرهنگ نیازمند رفتارهای خطر پذیر و اعتماد به نفس بالاست که -از نظر اینان-در دختران کمتر وجود دارد. دوم آنکه پسرها معمولا هیجان بیشتری دارند و دنبال تخلیه هیجانات هستند.
در نهایت آنکه جامعه ایران زیاد به دختران اجازه نمی دهد تا در این عرصه یعنی "ماشین بازی" هیجانات خود را بروز دهند. یکی از موضوعات مد نظر این مطالعه، امکان شکل گیری روابط تدریجی با جنس مخالف از طریق رفتارهای مرتبط با این خرده فرهنگ بود. نتایج مطالعه نشان می دهد که همه پسران از طریق کورس گذاری با جنس مخالف آشنا شده و دوستانی یافته اند. در این مطالعه کنجکاو بودیم تا بدانیم که معمولا اعضای این خرده فرهنگ با چه کسانی" کل کل" می کنند. طرف های " کل کل" اعضای گروه به ترتیب عبارت بود از : دوستان داخل گروه، هر کس که " پا بدهد"، و در نهایت جنس مخالف. نحوه تعامل گروه و اطلاع رسانی اعضا معمولا از طریق پیامک و شبکه های اجتماعی انجام می شود. واکنش خانواده به رفتارهای اعضاء این خرده فرهنگ نیز مطالعه شد. نتایج نشان می دهد که دو نوع واکنش در خانواده ها وجود دارد.
در درجه نخست بیشتر خانواده ها به دلیل نگرانی از مرگ، تصادف، رفیق بازی، اعتیاد، ارتباط با جنس مخالف، فرزندانشان را سرزنش می کنند و نگاه مثبتی به رفتارهای آنان ندارند. واکنش گروه دوم از خانواده ها کنار آمدن با این رفتارهاست. توجیه این گروه از خانواده ها آن است که اگر فرزندشان در خیابان و مقابل چشم باشد بهتر است تا به پارتی هایی برود که معلوم نیست در آنها چه خواهد گذشت.
از اعضای این گروه پرسیدیم که گهگاه پلیس تلاش می کند تا محدودیت هایی برای آنها و نظم دهی به امور ایجاد کند. معمولا واکنش آنان به این اقدامات چیست؟ واکنش آنان به ترتیب عبارت بود از: پنهان شدن در کوچه ها و انتظار برای رفتن پلیس، دریافت جریمه و کنار آمدن با آن، مصادره به مطلوب کردن موانع ایجاد شده توسط پلیس، مثلا تبادل شماره تلفن و خوش و بش با جنس مخالف قبل از سرعت گیرها یا موانع فیزیکی ایجاد شده توسط پلیس، و در نهایت شناسایی خیابان های جدید برای کورس گذاری توسط اعضا و اعلام آن از طریق پیامک.
در این مطالعه کنجکاو بودیم بدانیم که آیا اساسا افزایش قیمت بنزین تأثیری در کاهش کورس گذاری داشته است؟ اکثر آنان معتقد بودند که آنقدر « عشق ماشین» هستند که از هزینه های دیگرشان می زنند تا بنزین تهیه کنند، سازوکار دیگر تهیه بنزین به شکل دونگی و توسط دوستان " هم رکاب" بود. در پایان از اعضای خرده فرهنگ سوال شد که انتظارشان از مدیریت شهری چیست؟ گفتند: رونق بخشیدن به فعالیت های پیست اتومبیلرانی و افزایش امکانات آن، کارتینگ، ایجاد مکان های تفریحی بیشتر در شهر.
نظر شما