امیراحمدیان: چابهار، بندر اقیانوسی‌مان را توانمند سازیم

زهره نوروزپور: سانچی بالاخره پس از یک هفته که در آتش سوخت غرق شد و داغی دیگر بر دل ایرانی ها گذاشت. عکس پروفایل ها پست های اینستاگرام، فیسبوک و توئیتر و ... از واژه و تصاویر سانچی پر شده است. برداشت ها و تحلیل های متفاوت حول این موضوع شدت گرفته است، در این میان برخی تحلیلگران بین الملل معتقدند که ما به چین باخته ایم، چرا باخته ایم و چه شد که به سادگی این فاجعه غم انگیز را پذیرفتیم؟ آیا کم کاری از مقامات مسول ما بود؟ آیا از مقامات چینی بود؟ آیا پای سیاست و منافع در میان بود؟ و در نهایت چرا سانچی غرق شد انهم با ۳۲ قربانی؟ دکتر بهرام امیراحمدیان کارشناس ارشد اوراسیا و پژوهشگر کشورهای شمال آسیا، در اینباه با خبرآنلاین گفتگو کرده است که از نظر می گذرانید:

 تحلیل شما از این حادثه دلخراش به چه صورت است؟آیا واقعا چینی ها مقصر هستند؟ یا کم کاری کرده اند؟ برخی معتقدند که سهل انگاری آنها از قصد بوده است.
به هر حال با اندوه فراوان این حادثه را نیز پذیرفتیم. دانستیم که جهان ناتوان از مدیریت بحران است. حمله های تروریستی در قلب اروپا و شهرهای آمریکا امنیت جوامع را به چالش کشیده است. هنوز هواپیمای مسافری مفقود شده مالزی پیدا نشده است. از یک سو خبر از ارسال سفینه به مریخ می رسد و از دیگر سو در روی زمین و در صحنه دریا ناتوان از نجات سرنشینان یک کشتی حاوی میعانات گازی(کشتی ایرانی سانچی) هستیم. چین که ادعای ابر قدرتی دارد و می خواهد جهانخواری جدید در پدیده ای به نام «ابتکار یک کمربند یک جاده» باشد، و بیش از ۶۰ کشور را بخود مشغول داشته، توانایی مدیریت بحران برخورد یک کشتی باری چینی به کشتی تانکر میعانات گاز  ایران را نداشته است. حادثه ای که در آن کشتی چینی خود مسبب اصلی حادثه و آنهم در نزدیکی و دسترسی چین بوده است. در حالی که چین توانسته است کشتی حادثه دیده متعلق به خود را بدون تلفات از صحنه خارج و به ساحل برساند، چرا کشتی ایران را به حال خود رها کرده است.

چین شریک نخست تجاری ایران است و بیش از یک چهارم تجارت خارجی ما با این کشور است. با نگاهی به صادرات ایران به چین معلوم می شود که بیشترین سهم را نفت خام و مشتقات نفتی و مواد خام و اولیه تشکیل می دهد و در عوض کالاهای متنوع از چین وارد می کنیم از مهر و تسبیح و سجاده تا اسباب بازی و خودرو ماشین آلات صنعتی. این یکی از نقاط آسیب پذیر کشور ما در عرصه تجارت خارجی است.

این یک هشدار به مسئولین کشور است که یک شریک تجاری کشور یک چهارم تجارت خارجی را بخود اختصاص دهد. به قولی همه تخم مرغهایمان را در سبد چین یا روسیه گذاشته ایم. دل بستن به این ابرقدرتهای شرقی درد ما را درمان نخواهد کرد. در بازارهای کالاهای مصرفی به وضوح می توان غلبه کالاهای چینی را بر کالاهای ایرانی مشاهده کرد. در چین می گویند اگر کالایی درجه یک تولید کنیم آمریکا و اروپا خریدار آن خواهند بود. اگر کالاهای متوسط تولید کنیم در شرق آسیا و جنوب آسیا خریدار خواهد داشت و اگر کالایی تولید کنیم که در هیچ بازاری بفروش نرسد در ایران خریدار خواهد داشت. آسیبی که از واردات کالاهای چینی به اقتصاد ما بویژه صنایع سبک وارد شده بی شمار است که موجب تعطیلی صنایع تولیدی و بیکاری صنتعگران و تولید کنندگان شده است.بخش بزرگی از لشکر بیکاران از همین فرایند پدید آمده اند. مشاغل بسیاری به فراموشی سپرده شده است و شاغلان و صنعتگران به دلالی و دستفروشی روی آورده اند. کافی است در بازار تهران نگاهی به فروشگاههای مختلف انداخته شود و قبضه بازار توسط کالاهای چینی را به چشم دید. این فاجعه کالاهای بی کیفیت و ارزان قیمت وارداتی از چین، اقتصاد ما را به مخاطره  انداخته است باید فکری کرد. 

چین با ۱.۳ میلیارد نفر جمعیت بزرگترین کشور جهان از نظر جمعیت است. گفته می شود که بسیاری از استراتژیست های جهان با این کابوس بخواب می روند که در صورت فروپاشی چین، جهان با چه بحران عظیم اقتصادی-اجتماعی و سیاسی روبرور خواهد شد.

آیا شما جایگزین یا پیشنهادی برای چین دارید؟ به این معنی که خب ما چین را در حال حاضر می گذاریم کنار، پس از آن برنامه ما چه می تواند باشد؟ همانطور که اشاره کردید چین در حال ساخت یک کمربند به دور اسیا است، چه خوشمان بیاید یا نه پکن یک ابرقدرت اقتصادی است. به نظر شما باید به چه صورت با اژدهای زرد برخورد کنیم؟اگر چینی ها به دنبال انزوای ایران هستند، این طرح را چه گونه و در چه حالتی عملیاتی خواهند کرد؟آیا ما از شرق آسیا در خطر هستیم؟
چین دومین اقتصاد جهان بعد از ایالات متحده است و ما در ایران از این غول آسیایی هراسی نداریم ولی در نظر نمی گیریم که این شریک اول تجاری ما در تمام قطعنامه های شورای امنیت علیه ما رای مثبت داده است. نباید خوشبینانه با چین تجارت کنیم. باید تجارت خارجی خود را تنوع ببخشیم. از سالها پیش شعار می دهیم که به امید روزی که در چاههای نفتی خود را ببندیم و کشورمان را با اقتصاد بدون نفت اداره کنیم. روزانه چند میلیون بشکه نفت صادر می کنیم؟ به یاد دارید که در دوره تحریم ها که نفت ایران کمتر صادر می شد چه میزان نگران بودیم؟ در حالی که باید خوشحال می شدیم، نگران شده بودیم که مبادا نفت ما بدون خریدار بماند. اگر سرانه تولید ناخالص داخلی کشور ها در نظر گرفته شود، چین با سرانه تولید ناخالص داخلی ۸۵۰۰ دلار در ردیف ۷۴ جهان و ایالات متحده آمریکا با ۶۰ هزار دلار در ردیف هشتم جهان قرار دارند. بنابراین چین برای سیرکردن جمعیت ۱.۳میلیارد نفری خود بدنبال اخلاق و انسانیت نیست. این کشور در دوره کمونیستی در سال ۱۹۸۹ در میدان تین آن من با یورش به جمعیت تظاهر کننده با تانک و نیروی ارتش و پلیس حداقل ۱۰ هزار نفر از مردم خودش را به هلاکت رسانده است. مشاهدات آلن دونالد، سفیر وقت بریتانیا در چین خاطرنشان می‌کند که این افراد به دست نیروهای چینی کشته شدند. او در مشاهدات محرمانه خود به وزارت امور خارجه بریتانیا نوشته است نیروهای چینی با نفربرهای زره‌پوش به سوی مردم غیرنظامی که خواهان آزادی‌های بیشتری بودند، شلیک کردند. منبع سفیر وقت بریتانیا، دوست یک عضو شورای حکومتی چین بوده است. این شورا در واقع کابینه چین است و نخست‌وزیر آن را اداره می‌کند. پیش از این گفته می‌شد بین چندصد نفر تا هزار نفر در این اعتراض‌ها کشته شدند. بنابراین دولتی که به ملت خود این گونه می نگرد طبیعی است که نگاهش به کشورها و ملتهای دیگر منفعت طلبانه و استثمار گرانه خواهد بود.

آن ابتکار « یک کمربند یک جاده» که گفتید نیز یعنی به نفع ایران نیست؟
در ابتکار یک کمربند یک جاده نیز ما باید مراقب چین باشیم. چین با سرمایه گذاری بیش از ۵۰ میلیاردی در بندر گوادر پاکستان در ساحل دریای عرب، و کریدور اقتصادی چین-پاکستان، در واقع پاکستان را به مستعمره خود تبدیل خواهد کرد. چین در این بندر یک پایگاه نظامی تاسیس خواهد کرد و به یکه تازی و رویارویی نظامی و سیطره جویی خواهد پرداخت. نباید پیشنهاد پاکستان در اتصال ریلی و جاده ای بندر گوادر به بندر چابهار را بپذیریم. چین در رقابت با هند و در راستای تامین منافع خود و ناکارامد کردن سرمایه گذاری های هند در بندر چابهار قصد منزوی کردن هند و از بین بردن استقلال بندر چابهار را دارد. چین و پاکستان هرگز خواهان رونق چابهار و ادامه همکاری هند با ایران نیستند. باید هشیار بود. ما نباید در برابر حادثه کم کاری چین در ارائه کمک رسانی به حادثه کشتی که خودشان هم مقصر آن بوده اند مماشات می کردیم. نباید سکوت کنیم و به این دولت و ملت بی تفاوت باشیم. مطبوعات و رسانه ها باید انتقادات خود را متوجه این دولت بدون مسئولیت کنند. در حالی که ژاپن از فاصله صدها کیلومتر دورتر از چین، کشتی ها و تجهیزات کمک رسان به منطقه اعزام کرده است ولی چین کمتر احساس مسئولیت کرده است. پرسش این است اگر یک کشتی دیگر وابسته به کشورهای اروپایی و آمریکایی دچار این حادثه می شد، چین چگونه برخورد می کرد و در برابر ناکارآمدی چین در این حوداث عکس العمل جامعه جهانی چگونه می بود؟ نباید ساکت نشست. باید چین را تقبیح کرد.

این کشور از لحاظ داخلی در چه حالی است؟
بر خلاف تصور بیرونی از چین، چین از نظر مدیریت داخلی با دشواریهایی روبروست. این دومین ابرقدرت اقتصادی توانایی مدیریت این بحران در دریاهای پیرامونی خود را هم نداشته است. اخیرا کتابی نوشته یو هوآن نویسنده معروف چینی زیرعنوان «چین در 10 کلمه» از انگلیسی به فارسی ترجمه و در تهران منتشر شده است. لازم است سیاستمداران و فعالان اقتصادی ما این کتاب را به دقت بخوانند و چین را از درون بشناسند و از ناکارامدی های این کشور آگاهی یابند و از آن پند بگیرند.این اژدهای زرد بی رحم خوب می تواند با تقلب و دغل کاری بازارهای سنتی کشورهای جهان سوم را تسخیر و هزاران صاحبان حرفه و شغل و صنعتگران را به خاک سیاه بنشاند. دولتی که با پایین نگاهداشتن قیمت برابری یوآن در برابر ارزهای خارجی، ملت خود را استثمار می کند تا قیمت تمام شده کالا را کاهش داده و در بازارهای جهان رقابت کند. این کشور خود ۳۰ میلیون زاغه نشین و ۶۰ میلیون جمعیت زیر خط فقر دارد، این بار با سهل انگاری و مصلحت اندیشی در خاموش کردن آتش امکان سوختن محموله کشتی را فراهم آورد تا آسیب کمتری از آلودگی مواد میعانات گازی به دریای مجاور آن کشور وارد آید. چین خیلی علاقه مند بود تا بجای خاموش کردن و غرق شدن کشتی، همه محموله آن آتش گرفته و دود شود تا آب دریاهای مجاور چین آلوده نشود و منابع آبزیان مورد تغذیه کشورش به خطر نیافتد. 

49310