اوکراین و درگیری‌های داخلی آن همچنان از خبرهای مهم بین‌الملل است. در ارزیابی فضای این کشور باید به این نکته توجه داشته باشیم که فضای فعلی اوکراین دو جنبه دارد: 1- جنبه داخلی درگیری‌ها؛ این درگیری به برخورد نیروهای دولتی با جدایی‌طلبان که اکثرا روس‌تبار هستند منتهی شده است و این برخوردها در داخل اوکراین از زمان برکناری یانوکوویچ شروع شده است و همچنان ادامه یافته است. روزبه‌روز به خشونت این درگیری‌ها نیز اضافه می‌شود و در زمان فعلی جنگ داخلی بر این اساس شکل گرفته است. 2- جنبه بین‌المللی درگیری‌ها؛ در این کشور جنگی نیابتی از جانب آمریکا و روسیه نیز در حال وقوع است. برای توضیح این موضوع باید به این نکته اشاره کرد که در فضای داخلی اوکراین، نمی‌توان نقش آمریکا و روسیه را نادیده گرفت. از سویی آمریکا در تحولات گوناگون به‌ویژه در حملات ارتش اوکراین به منطقه جنوب و شرق این کشور نقش‌آفرینی کرده است و از سوی دیگر روس‌ها از روس‌تباران و جدایی‌طلبان این کشور حمایت کرده‌اند. بر همین اساس است که می‌توان گفت جنگ داخلی اوکراین، جنگ نیابتی است و آینده اوکراین نیز به این بستگی دارد که قدرت‌های بزرگ چگونه می‌توانند در این زمینه مصالحه کنند؟
در شرایط فعلی هیچ‌کدام از طرفین خواهان رویارویی مستقیم نظامی نیستند اما از تمامی ابزار‌های خود برای نفوذ به داخل اوکراین و برای پیشبرد اهداف خود استفاده می‌کنند و به همین دلیل هم باید منتظر بمانیم تا ببینیم آیا در روزهای آینده توافقی میان روسیه و آمریکا اتفاق می‌افتد یا خیر؟ و قطعا تا آن زمان این تنش‌ها، تضادها و درگیری‌ها در این کشور ادامه پیدا می‌کند و حتی امکان خشونت‌آمیزتر شدن این درگیری‌ها نیز وجود دارد به همان نحوی که در چند روز گذشته شاهد آن بوده‌ایم. علاوه‌بر این، امکان اینکه این درگیری‌ها به شهرها و سایر مناطق اوکراین نیز سرایت کند نیز وجود دارد. البته یکی از پیش‌بینی‌هایی که درباره شرایط اوکراین شده است و بارها مطرح می‌شود تجزیه این کشور است؛ چشم‌اندازی که جدایی‌طلبان در اوکراین برای اعتراضات خود ترسیم کرده‌اند. اما واقعیت این است آنها به تنهایی قادر به چنین کاری نیستند و باید ببینیم روس‌ها تا چه حد از چنین ایده‌ای حمایت می‌کنند و تا چه میزان خواهان این اتفاق هستند. بنابر شواهد فعلی روس‌ها بی‌میل نیستند که این بخش‌ها به خاک روسیه ضمیمه شود؛ اما از سوی دیگر نگران واکنش بیرونی به‌ویژه کشورهای اروپایی و آمریکا هستند چراکه در چنین شرایطی روسیه متهم به توسعه‌طلبی ارضی می‌شود که چنین روندی چندان برای روسیه خوشایند نیست، چون طبیعتا این اتفاق پیامدهایی از جمله افزایش شدت تحریم‌ها علیه روسیه و تغییر آرایش نظامی غرب در مرزهای روسیه خواهد داشت. بر این اساس شرایط اوکراین موجب صف‌بندی‌ها و بلوک‌بندی‌های نظامی و امنیتی در جهان خواهد شد و روس‌ها چنین شرایطی را نمی‌خواهند. آنچه روس‌ها بر آن تاکید و پافشاری می‌کنند؛ فدرالیزه شدن اوکراین است که عملا چنین اتفاقی برای کشور اوکراین در درازمدت به معنای جدایی مناطق جنوبی و شرقی اوکراین و پیوستن به روسیه است. در طرحی که جدایی‌طلبان و روس‌ها به دنبال آن هستند قرار بر این است مناطق مذکور به سطحی از خودمختاری برسند که هم در انتخاب سیاست خارجی خود آزاد باشند و هم واحدهای ارتش محلی داشته باشند. در چنین شرایطی دولت مرکزی اوکراین هیچ تسلطی برآنها نخواهد داشت و آنها به سطحی از خودمختاری دست می‌یابند که در آینده در شرایط بهتر اعلام جدایی از اوکراین و پیوستن به روسیه را کنند.
منبع: روزنامه فرهیختگان
برای مشاهده صفحه شخصی شعیب بهمن اینجا را کلیک کنید
نظر شما