با اين اوصاف، در ميان چرخه پژوهش‌هاي درون کشوري يا حتي بين المللي، به نظر مي‌رسد درباره اين نوع آثار تراثي مشترک، تاکنون فعاليت‌ها اندکي صورت گرفته است و با اين پيش فرض، برمجامع علمي دو کشور، ضروري است، به اين منابع مهمّ تراثي و کهن، بيش از پيش توجّه نمايند. ترديدي نيست با تلاش‌هاي علمي و با نگاه منشوري به زواياي مختلفِ اين متون گرانسنگ، مي‌توان بسياري از حلقه‌ها و نقاط تاريک و مبهمِ روابط تاريخي ميان دو کشور و تعاملات فرهنگي دو ملّت ايران و روسيه را روشن مي‌گردد.
در اين نوشتار کوتاه، فهرستواره‌اي از اين دستنويس‌هاي ارزشمند، موجود در گنجينه‌هاي تراثي ايران اسلامي، ارائه گرديده است؛ آثاري که نقطه تلاقي تعاملاتِ علمي ـ فرهنگي دو ملتِ ايران و روسيه محسوب مي‌گردند.
آلبوم عكس ابنيه تاريخي روسيه تزاري (عکس)
ـ تهران ـ کتابخانه مجلس، ش: ۱۱۷۷۱.
آلبوم عكس خانواده سلطنتي تزار روسيه (عکس)
ـ تهران ـ کتابخانه مجلس، ش: ۱۳۸۸۵.
آيينه سكندري (تاريخ روسيه)
از: محمدحسن خان اعتماد السلطنه.
ـ مشهد ـکتابخانه رضوي، ش: ۴۰۷۶.
اتفاق مثلث روس و آلمان و اطريش (سياست)
ـ تبريز ـکتابخانه ملّي، ش: ۳.
اخبار ايران و روس و افغانستان (اسناد)
ـ تهران ـکتابخانه وزارت امور خارجه، ش: ۱.
اخبار روزنامه سن پطرزبورغ (روزنامه)
از: عليقلي بن محمد باقر، كاشاني.
ـ تهران ـکتابخانه ملّي، ش: ۲.
ترجمه اخبار روزنامه هاي ژورنال دو سن پطرزبورغ و تان (روزنامه)
ـ تهران ـکتابخانه مجلس، ش: ۸۵۵۹ .
ترجمه اخبار روزنامه هاي مختلف لاتيوركي و ژورنال دوسن پطرزبورغ و روزنامه گرافيك (روزنامه)
از: ماردروس.
ـ تهران ـکتابخانه ملّي، ش: ۸۴.
اخبار روزنامه هاي هند: ترجمه اخباري از روزنامه كوه نور لاهور مبني بر اجاره مشهد به وسيله روسها و ... (روزنامه)
از: حسين بن رضا، حائري صدرالمعالي.
ـ تهران ـکتابخانه ملّي، ش: ۱۷۹۲.
اخبار روسيه (روزنامه)
از: ماردروس .
ـ قم ـکتابخانه معصوميه، ش: ۲.
ترجمه اخبار عالم از 1874 سن پطرز بورغ ... (روزنامه)
از: ماردروس.
ـ تهران ـکتابخانه ملي، ش: ۱۸۶۴.
از عقاب تزار به بيرق سرخ (تاريخ انقلاب روسيه)
از: يتراسکنف
ـ قم ـکتابخانه مسجد اعظم، ش: ۲.
استقراض روس از بانك هاي فرنگستان (اقتصاد)
ـ تهران ـکتابخانه مجلس، ش: ۳۴.
اسناد / اسناد درباره روسيه، انگلستان و ... (اسناد)
ـ تهران ـکتابخانه دانشگاه، ش: ۸۴۳۳ .
اعلان بانك اسقراضي روسي (اسناد)
ـ تهران ـکتابخانه مجلس، ش: ۱۰۱.
اقدامات روسيه درآسياي مركزي (تاريخ روسيه)
ـ تهران ـکتابخانه دانشکده حقوق، ش: ۱۸۶/ج.
پولتيك روس در ايران (سياست)
از: ملکم خان.
ـ تهران ـ مجلس، ش: ۱۵.
پولتيك روس و انگليس (سياست)
از: ملکم خان.
ـ تهران ـ مجلس، ش: ۱۳۶۰۴.
پوليتيك ايران درباره سياست دولتين روس و انگليس (سياست)
ـ تبريز ـ ملي، ش: ۲۶۴۳ و رشت ـ جمعيت نشر فرهنگ، ش: ۴.
پيمان بازرگاني درباره ورشكستگي اتباع ايران و روس (اسناد)
ـ تهران ـ دانشگاه ش: 4-۳۷۸۷.
پيمان بازرگاني ميان ايران و روس در ۵ شعبان ۱۲۴۳ (اسناد)
ـ تهران ـ دانشگاه ش: 2-۳۷۸۷.
پيمان بازرگاني ميان ايران و روسيه (اسناد)
ـ تهران ـ ملك، ش: ۳۹- ۳۷۸۵.
پيمان تركمانچاي (اسناد)
ـ تهران ـ دانشگاه ش: ۱-۳۷۸۷؛ تهران ـ ملك، ش: 2-۳۷۸۵.
پيمان تشريفات سفيران ايران و روس در تركمانچاي در ۵ شوال ۱۲۴۳ (اسناد)
ـ تهران ـ دانشگاه ش: ۳-۳۷۸۷.
پيمان گلستان (اسناد)
ـ تهران ـ ملك، ش: ۲۶-۳۶۸۱.
پيمان نامه درباره الحاق طالش به روسيه و مسائل مربوط به آذربايجان (اسناد)
ـ تهران ـ ملك، ش: ۹-۳۷۸۵.
پيمان نامه درباره تشريفات و سفيران ميان ايران و روس (اسناد)
ـ تهران ـ ملك، ش: ۸-۳۷۸۵.
پيمان نامه مهاجرت تبعه ايران و روس (اسناد)
ـ تهران ـ ملك، ش: 7-۳۷۸۵.
تاريخ اروپا و روسيه (تاريخ)
ـ قم ـ مسجد اعظم، ش: ۱۲۴۱.
تاريخ الكساندر اول امپراطور روس (تاريخ روسيه)
از: ماردروس
ـ تهران ـ مليّ ش: ۴۷۴.
تاريخ ايران ـ جنگ هاي ايران و روس (تاريخ ايران و روسيه)
ـ قم ـ مسجد اعظم، ش: ۱۱.
تاريخ بخارا (ترجمه از روسي) (تاريخ)
ـ قم ـ مسجد اعظم، ش: ۱-۴۰۷۹.
تاريخ پطر كبير(تاريخ روسيه)
از: ولتر
ـ تهران ـ مليّ ش: ۴۷۶؛ قم ـ گلپايگاني ش: ۱؛ تهران ـ مجلس، ش: ۴۰۷۱.
تاريخ پطر كبير (تاريخ روسيه)
ـ قم ـ مسجد اعظم، ش: ۱۰-۲۴۸۳.
تاريخ جنگ روس و عثماني (تاريخ روسيه و عثماني)
از: محمدكاظم بن احمد، محلاتي.
ـ تهران ـ مجلس، ش: ۵۶۰۱.
تاريخ جنگ روس و عثماني (تاريخ روسيه و عثماني)
ـ تهران ـ مجلس، ش: ۲۲۷۵ و 2276.
تاريخ جنگ مشرق زمين (جنگ روسها و ترکها (تاريخ روسيه و عثماني)
از: محمدكاظم بن احمد، محلاتي
ـ تهران ـ ملّي، ش: 654 و ۱۵۴۴.
تاريخ جنگهاي ايران و روس (تاريخ ايران و روسيه (به تركي و فارسي)
ـ تهران ـ ملّي، ش: ۱۵۹۲۴.
تاريخ روسيه (تاريخ)
از: اسكندر بن يعقوب، ابكاريوس.
ـ تهران ـ ملي، ش: ۱۴۶.
تاريخ روسيه (تاريخ)
از: ولاديمير سرگئيويچ سالاويوف.
ـ تهران ـ ملي، ش: ۱۷۱۶.
تاريخ روسيه (تاريخ به تركي)
ـ تهران ـ اصغر مهدوي ش: ۵۱۶.
تاريخ روسيه (تاريخ)
از: ناشناخته
ـ تهران ـ ملك، ش: ۴۳۴۰.
تاريخ مختصري از روسيه (تاريخ)
ـ قم ـ مرعشي، ش: ۲-۷۳۴۰.
تاريخ روسيه (تاريخ)
ـ قم ـ مسجد اعظم، ش: ۱۵۹۷.
تاريخ روسيه براي اطفال دبستان (تاريخ)
از: ولاديمير سرگئيويچ، سالاويوف.
ترجمه: محمود ميرزا بن بهمن ميرزا.
ـ اصفهان ـ صارم الدوله، ش: ۹۴۶؛ ش: ۹۴۷؛ ش: ۹۴۸؛ ش: ۸۹۲؛ ش: ۸۹۵ ؛ ش: ۸۹۸؛ کتابخانه عمومي اصفهان، ش: ۱۱۴۲۰؛ ش: ۱۱۴۲۲؛ ش: ۱۱۴۲۳؛ ش: ۱۱۴۲۵.
تاريخ روسيه (ترجمه از فرانسه) (تاريخ)
ـ تهران ـ مجلس، ش: ۱۱۲۱۹.
تاريخ روسيه (كاترين دوم) (تاريخ به تركي)
ـ تهران ـ مجلس، ش: ۳۵ ـ فيروز
تاريخ روسيه و احوال كاترين دوم (تاريخ)
از: سليمان بن حسينقلي خان، دنبلي.
ـ تهران ـ ملك ش: 3961.
تاريخ سلاطين روسيه (تاريخ)
از: محمود ...
ـ تهران ـ ملي، ش: ۲۹۵.
تاريخ محاربه دولت ايران و روسيه (تاريخ)
ـ تهران ـ مجلس، ش: ۲۵۰.
عهدنامه هاي منعقده ميان روس و ايران (اسناد)
ـ تهران ـ ملك ش: ۱-۴۳۱۸.
تاريخ محاربه روس و روم (تاريخ روسيه و عثماني)
از: محمدكاظم بن احمد، محلاتي.
ـ يزد ـ كاظميني، ش: ۴۸۵.
تاريخ مختصر پطر کبير و روسيه (تاريخ روسيه)
از: ميرزا اكبر
ـ تهران ـ ملّي، ش: ۶۱۴
تبيين عهدنامه دولتين ايران و روس (اسناد)
ـ تهران ـ ملك، ش: ۲۹.
تعليم تاريخ روسي (تاريخ روسيه)
از: ولاديمير سرگئيويچ، سالاويوف.
ترجمه: محمود ميرزا بن بهمن ميرزا.
ـ اصفهان ـ صارم الدوله، ش: 906 و کتابخانه عمومي اصفهان، ش: ۱۱۳۸۱.
تلگراف ها مربوط به پيمان دو دولت روس تزاري و ايران (اسناد)
ـ تهران ـ سپهسالار، ش: ۲۸۴۷.
توپخانه و گلوله آن (ترجمه از زبان روسي) (فنون نظامي)
از :نجفقلي خان نايب آجودان حضور و پطرس خان سرهنگ
ـ تهران ـ ملي، ش: ۱۸۲۳.
نامه معذرت از جانب عباس ميرزا به امپراتور روس (اسناد)
ـ تهران ـ مجلس، (رک ف مختصر مجلس، ص ۲۴۳).
پيمان نامه‌ها و عهدنامه‌هاي سياسي بين ايران و روسيه (اسناد)
ـ تهران ـ حقوق، ش: ۵۹ب؛ تهران ـ دانشگاه، ش: ۲۲۱۴ف.
مکتوبي در جواب ايلچي دولت روسيه توسط کنيارد دولغريکي که به وليعهد ايران عباس ميرزا نوشته است (اسناد)
ـ تهران ـ ملي، ش: ۱۴.
جنگ روس و ژاپن (تاريخ)
از: كاراپت
ـ تهران ـ مجلس، ش: ۷۹۴۸.
جنگ روس و ژاپون (تاريخ)
از: عليمحمد، مجير شيباني.
ـ تهران ـ ملي، ش: ۱۷۲۹
جنگ روس و عثماني (تاريخ)
از: فرج الله تفرشي
ـ تهران ـ ملي، ش: ۸۴۶ .
جنگ روس و عثماني (تاريخ)
محمدكاظم بن احمد، محلاتي.
ـ قم ـ مركز احياي ميراث اسلامي، ش: ۳۰۸ .
جنگ روس و عثماني (تاريخ).
از: علي تفرشي.
ـ تهران ـ ملي، ش: ۲۴۷۱.
جنگ روس و عثماني (تاريخ).
ـ تهران ـ ملك، ش: ۳۷۲۱ و ۴۳۷۲
جنگ روسيه و فتح تركمان (تاريخ روسيه)
از: امان الله ميرزا بن شكرالله ميرزا جهانباني.
ـ اصفهان ـ صارم الدوله ش: ۸۹۷.
جنگ فرانسه و پروس (تاريخ)
از: عيسي گروسي.
ـ تهران ـ ملي، ش: ۱۵۳۶
جنگ فرانسه و روسيه (تاريخ)
از: ماردروس.
ـ تهران ـ ملي، ش: ۴۶۸.
جنگ هاي ايران و روس ـ نامه ها (اسناد)
ـ تهران ـ مجلس، ش: ۱۳۶۵۷.
حبسخانه هاي روسيه (تاريخ روسيه)
از: علي بن محمد اسماعيل.
ـ تهران ـ کتابخانه حسين مفتاح، ش: ۱۱۴۴؛ قم ـ مرعشي، ش: ۱۱۱۷.
خط راه آهن ماوراء بحر خزر (تاريخ ايران و روسيه).
از: ماردروس.
ـ قم ـ مركز احياي ميراث اسلامي، ش: ۶-۱۰۰۴.
خيالات و احتياجات و رقابت روس و انگليس در افغانستان (تاريخ).
ـ تهران ـ مجلس ش: ۱۲-۱۸۸۵م.
دفتر اخبار سياسي و رياضي و جغرافيايي ترجمه از روزنامه‌هاي روسي (تاريخ روسيه)
ـ تهران ـ دانشگاه، ش: ۱۰۰۳۳.
ديباجه عهدنامه ايران و روس (اسناد)
ـ تهران ـ مجلس، ش: ۵۵-۹۴۵۲.
ديپلوماسي روس و انگليس (اسناد)
ـ تهران ـ مجلس، ش: ۷۶۲ .
سفر ناصرالدين شاه به روسيه (سفرنامه)
ـ تهران ـ انجمن آثارملي، ش: ۲۲.
سفرنامه ايران = شرح سياحت مسيو چيريكف روسي (سفرنامه)
از: آبكار مسيحي
ـ تهران ـ دانشگاه، ش: 1633 و ۴۰۸۵ (فيلم)؛ تهران ـ وزارت امور خارجه، ش: ۶۲۹۱؛
سفرنامه حشمت الدوله به تفليس براي مقالات امپراتور روس (سفرنامه)
ـ تهران ـ انجمن آثارملي، ش: ۷۷.
سفرنامه روسيه = سفر نامه سن پطرزبورغ (سفرنامه)
از: مصطفي بن نصرالله، افشار.
ـ تهران ـ ملي، ش: ۱۲۳۵؛ تهران ـ مجلس، ش: ۱۵۲۱۰؛ 9910 و 1-۹۹۲۵؛ تهران ـ دانشگاه، ش: ۱۶۹۱ (فيلم).
سفرنامه روسيه (سفرنامه)
از: دوملي.
ـ تهران ـ ملي، ش: ۱۷۲۳.
سفرنامه روسيه (سفرنامه)
از: محمدتقي بن محمدهاشم، كاشاني.
ـ تهران ـ مجلس، ش: ۹۹۰۳.
سفرنامه روسيه (سفرنامه)
از: مصطفي قلي، ميرپنجه.
ـ تهران ـ ملي، ش: ۸۶۴؛ تهران ـ دانشگاه، ش: ۱۷۰۴ (فيلم).
سفرنامه روسيه (سفرنامه)
ـ تهران ـ ملي، ش: ۷۳۳ .
سفرنامه شاهزاده سالتيكوف (سفرنامه).
از: آلكسي دميتريويچ سالتيکف.
از: سيّد عبدالله بن علي اكبر مقني باشي.
ـ تهران ـ سلطنتي (گلستان)، ش: ۹۳۲؛ تهران ـ ملي، ش: ۱۷۳۲ .
سفرنامه سن پطرزبورغ = تشخيص منازل (سفرنامه)
از: حبيب الله خان افشار قزويني.
ـ تهران ـ ملي، ش: ۲۸۸؛ تهران ـ دانشگاه، ش: ۱۶۸۷ (فيلم).
سفرنامه ميرزا مسعود مستوفي به پطرزبورغ (سفرنامه)
از: مسعود بن عبدالرحيم، انصاري.
تهران ـ مجلس، ش: ۳۶۷۴.
سفرنامه مير فتاح تبريزي = شبنامه = چهارفصل = سياحتنامه = سفرنامه آجودان باشي به پطرزبوغ (سفرنامه)
از: عبدالفتاح بن نجفعلي، گرمرودي.
ـ مشهد ـ رضوي، ش: ۴۲۴۴؛ تهران ـ سپهسالار ش: ۱-1558؛ تهران ـ ملك، ش: ۱۱۳۱؛ تهران ـ دائرة المعارف، ش: 1-307 و ۵۱۳؛ تهران ـ مجلس ش: 2314؛ ۳۲۲۱؛ 9907 و 9912؛ تهران ـ دانشگاه ش: ۵۶۶۳؛ تهران ـ دانشگاه ش: ۳۵۶۹ (فيلم)؛ اراك ـ عبدالحسين بيات، ش: ۲۵؛ تهران ـ انجمن آثارملي ش: ۱۲ و ۷۰؛ تبريز – تربيت، ش: ۱۵۶؛ تهران ـ ملك، ش: ۳۸۲۱؛ قم ـ مركز احياي ميراث اسلامي، ش: 1042؛ تهران ـ مجلس سنا، ش: ۵۵ و تهران ـ دانشگاه، ش: ۱۷۷۹ (فيلم).
سياست روس و انگلستان (سياست)
ـ قم ـ مسجد اعظم ش: ۱-۱۲۶۲؛ تهران ـ حسین مفتاح، ش: ۱۰۲۶.
سياست روسيه در ايران و عثماني (سياست به ترکي)
ـ تهران ـ مجلس، ش: ۸۵۷۳ .
شهرهاي روسيه از مزدوك مسكو تا پطربورق (جغرافياي روسيه)
ـ تهران ـ ملك، ش: ۲-۱۶۷۲.
صلح نامه ميان روس و عثماني (اسناد)
ـ تهران ـ ملك، ش: ۲۰-۶۲۹۲.
صورت تشخيص سرحد ميان ايران و روس (اسناد)
ـ تهران ـ ملك، ش: ۱۴-۶۲۹۲.
صورت تشخيص ولايات سرحد ايران و روس (اسناد)
ـ تهران ـ ملك، ش: ۱۵-۶۲۹۲.
صورت تشريفات بين دولت ايران و روسيه (اسناد)
ـ تهران ـ ملك، ش: ۱۴-۴۳۲۶.
طرح جنرال خووليف فرمانده روسي در بخارا (سياست)
ـ تهران ـ ملي، ش: ۲۲۰۵.
عريضه ها و گزارش ها از مأموريت ميرزا اسدخان جنرال گنسول دولت ايران در روسيه (1287-1299ق) (اسناد)
ـ تهران ـ سلطنتي، ش: ۹۵۸ .
عمارات سلطنتي دولت فخيمه روس (تاريخ روسيه)
از: محمدعارف منشي.
ـ اصفهان ـ كتابخانه فرهنگ اصفهان، ش: 950 و 951.
عهدنامه ايران و روس درباره تخليه سرحدات و .. (اسناد)
ـ تهران ـ ملك، ش: ۳۸۲۹.
فرمان فتحعلي شاه در جنگ ايران و روس نسبت وفاداران پادشاه ... (اسناد)
ـ تهران ـ مجلس، ش: ۱۲۵.
فرمان فتحنامه كه در يكي از غزوات روسيه صادر شده (تاريخ ايران و روسيه)
ـ تهران ـ ملك، ش: ۵۰-۴۳۱۸.
قانون نظام روس (فنون نظامي)
از: زين العابدين بن كلبعلي، منشي.
ـ تهران ـ سلطنتي، ش: ۱۹۷۹.
قرارداد ايران و روس در باب رفع اغتشاش سرحدات (اسناد)
ـ تهران ـ مجلس، ش: ۶۱-۹۴۵۲.
قرارداد بين ايران و روس (اسناد)
ـ تهران ـ مجلس، ش: ۶۵-۹۴۵۲.
قرارنامه افلاس بين وكلاي ايران و روس (اسناد)
ـ تهران ـ مجلس، ش: ۶۰-۹۴۵۲.
قرارنامه تجارتي ايران و روس (اسناد)
ـ تهران ـ مجلس، ش: ۴-۱۴۱۸۰؛ تهران ـ ملك، ش: ۷-۴۳۲۶؛ تهران ـ مجلس، ش: ۵۸-۹۴۵۲.
كتابچه ثبت مراسلات و نوشتجات پليتيكي با وزارت خارجه روس (اسناد)
ـ تهران ـ دانشگاه ش: ۵۷۵۷.
كرم نامه = داستان منظوم در شرح جنگها و شجاعتهاي كرم خان بن اسكندر بن زال با نيروهاي روس در مرند (داستان به ترکي و فارسي)
ـ قم ـ کتابخانه حرم فاطمه معصومه (س)، ش: ۷۴۷.
گزارش ايلچي روس به فرانسه (تاريخ روسيه و فرانسه به تركي)
ـ تهران ـ دانشکده ادبيات، ش: ۱۹۳ج.
گزارش نامه سفير ايران در کشور روس و ملاقات با امپراطور روس (اسناد)
ـ تهران ـ دانشگاه، ش: ۳۵۸۷ (فيلم).
گزارش وقايع سرحدات ايران و روسيه (اسناد)
ـ قم ـ مرعشي، ش: ۱۳۱۸۵
مأموريت در روسيه = اوضاع قفقاز و روسيه (اسناد)
از: محمدمهدي همداني.
ـ تهران ـ مجلس، ش: ۹۹۰۹.
معاهده بين دولت روس و ايران در باب ماوراء خزر (اسناد)
ـ تهران ـ مجلس ش: ۴۲-۹۴۵۲.
معاهده روس و عثماني (اسناد)
ـ تهران ـ مجلس ش: ۲-۸۷۵۴.
مهاجرت نامه ميان دولت روس و ايران (اسناد)
ـ تهران ـ ملك ش: ۶-۴۳۲۶
يادداشت هاي كينياز دالگورگي (تاريخ بابيت و بهائيت)
از: كنياز دالگوروكي.
ـ قم ـ مركز احياي ميراث اسلامي، ش: ۶۷۸ (خطي) و ۲۷۰۱ (عکسي)؛ مشهد ـ رضوي، ش: ۶۴۵۲ ؛ قم ـ مرعشي، ش: ۱۰۴۴۸.
نظر شما