نماینده ویژه چهار امام معصوم(ع)

صفحات تاریخ ،بخوبی می نمایاند که علم، تقوا وفضیلت وی در روزگار خود شهرت فراوانی داشته وزبانزد خاص وعام بوده است.آوازه دانش وکمالات وی به اندازه ای طنین افکنده بود که از گوشه وکنار،مردم برای کسب علم ودانش وپرسش احکام ومسایل مورداختلاف خود به محضرش می شتافتند وپروانه وار،ازحضورش بهره های علمی می گرفتند، گفته های اورا حجت دانسته وفرمایشاتش را مورد قبول می پنداشتند.
این از آن جهت بود که ایشان از اصحاب (امام جواد ،امام هادی،امام حسن عسکری وامام زمان علیهم السلام)ومورد اعتماد ووکیل آنها بوده وهمچنین ارتباط صمیمانه ای بامعصومین داشت. جایگاه وی تا بدان اندازه بود که در زمان غیبت صغری نیز وکالت او ادامه یافت.

طبق برخی شواهد، احمد بن اسحاق در دوره نیابت عثمان بن سعید از قم به بغداد منتقل و به همراه دو تن دیگر، یعنی محمد بن احمد قطان قمی و حاجز بن یزید، به عنوان دستیار سفیر اول مشغول به کار شد.
جایگاه وی تا بدان حد صمیمی بود که زمان متولد شدن وجود مقدس امام عصر(عج)، امام حسن عسکری(علیه السلام)نامه ای برای احمد بن اسحاق نوشت وتولد آن مولود مبارک رابه ایشان بشارت داد ودرآن نامه اینگونه فرمودند:ای احمد دوست داشتم که این خبر را به تو بدهم تا به این سبب خداوند تورا خوشحال کند،آنگونه که مرا خوشحال نمود.

نام مبارک ایشان درمنابع احمد،ونام پدرش اسحاق وکنیه اش را ابوعلی گفته اند.ازخاندان مهم اشعریان بوده واز مبارزان علیه حکومت ظالم بنی عباس وحامی ائمه اطهار(علیهم السلام)بشمار می آمد.
گفتنی است اشعریان از عرب های یمنی وساکن کوفه بوده که در میان آنان ، شماری از صحابه رسول خدا ص وگروهی از عالمان ومحدثان شیعی قرن دوم وسوم هجری ، دیده می شود.
این طایفه ، در پی سختگیریهای حجاج ، از کوفه به قم مهاجرت کرده وقم را محل سکونت خویش ونیز مرکز ترویج تشیع در ایران ساختند بطوریکه نخستین کوره شیعی در ایران آن هنگام بشمار آمد.
شخصیت های برجسته ای از خاندان اشعریان در طول هزار سال درخشیده اند که منابع به ۱۳۰ نفر از آنان اشاره کرده است.
از خاندان اشعری در این هنگام ، تنها دو خانواده ( طاهری و انصاری ) باقی مانده اند ، که اولی از سلاله زکریا بن آدم وخاندان انصاری قمی ، منسوب به سعد بن عبد الله اشعری می باشند که در این دوران ستارگانی همچون شیخ مرتضی انصاری قمی از شاگردان حاج شیخ عبد الکریم حائری موسس حوزه علمیه قم را می توان نام برد ، که بیش از سی هزار حدیث از حفظ داشت و منبرهای وی هنوز زبانزد خاصً وعام است.
شیخ محمد علی انصاری که برای نخستین بار در تاریخ ، تمامی نهج البلاغه را به نظم شعر فارسی زیبا در آورد ودو برادر دیگر این سلاله ، اخوان همزاد انصاری ،شهید آیة الله احمد انصاری وآیة الله حاج شیخ محمود انصاری ، از مجتهدان حوزه علمیه نجف اشرف ،همه از تبار اشعریان این دوران بشمار می آیند.
احمد اشعری فرزند اسحاق بن عبدالله بن سعد بن مالک،از راویان مورد اعتماد ومحدثان عادل قم بود.اوبه محضر امام صادق وامام کاظم(علیهماالسلام) شرفیاب شده واز محفل الهی ایشان توشه ها برچیدند،بزرگان علم رجال از او به نیکی یاد کرده اند وبه عدالتش تصریح نموده اند.
تاریخ دقیق تولد احمد بن اسحاق معلوم نیست، اما بنابرشواهد گوناگون به نظر می رسد ولادتش در اواخر قرن دوم یا اوائل قرن سوم هجری باشد به این دلیل که با چهار تن از امامان شیعه (امام جواد ،امام هادی،امام حسن عسکری وامام زمان علیهم السلام) معاصر بوده اند.
آنچه از اخبار وروایات استفاده می شود ،محل زندگی احمد بن اسحاق در شهر قم ودر آنجا اقامت داشته است،اما هرچند گاه برای فراگیری علوم اهل بیت(علیهم السلام)به عراق مسافرت می کرده وبه خدمت ائمه معصوم می رسید واز حضور این بزرگواران بهره ها می برد.احمد بن اسحاق از مکتب دانشمندان عصرش،ازجمله عبدالله بن میمون ،زکریا بن آدم ،زکریابن محمد،یاسرخادم و... استفاده واز آنان حدیث نقل میکرد.
همچنین شخصیتهای بزرگی چون احمد بن ادریس قمی ،سرآمدفقها ومحدثان امین امامیه،احمدبن علی بن ابراهیم،ازراویان معتبر ومورد اعتماد،سعدبن عبدالله اشعری بزرگ فقهای شیعه و...ازمکتب ایشان فیضها بردند.

احمد بن اسحاق از شخصیتهای مورد اعتماد ائمه(علیهم السلام)ودر زمره وکلای امین آنان محسوب می شد،در شهر قم وظیفه ای الهی خویش را به خوبی ایفا می کرد وتبلیغات دامنه داری در دفاع از اهل بیت(علیهم السلام) انجام می داد.ایشان متولی اوقاف شهر قم بود ودر پی این مقصود،سفرهای بسیاری به سامراء ودیدار با امام هادی وامام حسن عسکری(علیهما السلام)انجام داد. مسائل فقهی واعتقادی مردم راپاسخ می داد،وجوهات آنها را جمع آوری می کرد وبه محضرامام حسن عسکری می رسانید. درمورد موقوفات ،اقدامات لازم را انجام می دادوبرای اینکه فعالیتهایش در کانونی متمرکز کند،به دستورامام حسن عسکری ع در قرن سوم ه.ق درشهرقم شروع به ساخت مسجد مهمی کرد که به مسجد امام حسن عسکری معروف است و امروزه یکی بناهای قدیمی بشمار می رود.
جایگاه احمد بن اسحاق اشعری آنچنان بود که در میان نخستین کسانی قرار گرفت که تولد امام زمان عج از سوی امام عسکری ع به وی اطلاع داده شد. جریان چنین بود که در اثر فشار سیاسی حکمرانان عباسی، موضوع جانشینی امام عسکری پنهان داشته می‌شد و غیر از دوستان مورد اعتماد و نزدیک امام، کسی از آن آگاه نبود. شیعیان قم در این‌باره از احمد بن اسحاق سؤالاتی کردند و او برای اینکه اطلاعات بیشتری کسب کند و جانشین حضرت را با چشم خود ببیند، به سامرا رفت و به محضر ایشان رسید. قبل از اینکه او سخنی بگوید، امام فرمود:
«احمد بن اسحاق! خداوند متعال از اوّل خلقت آدم تا امروز زمین را خالی از حجت قرار نداده است و تا قیامت هم خالی نخواهد گذاشت...»
احمد پرسید: حجت خدا بعد از شما کیست؟ حضرت به درون خانه رفت و لحظه‌ای بعد درحالی که کودکی سه ساله را در آغوش گرفته بود، بیرون آمد و فرمود:
«اگر نزد خدا و حجت‌های او مقامی والانداشتی، فرزندم را به تو نشان نمی‌دادم. این کودک هم‌نام و هم‌کنیه رسول خدا(ص) است و همین کودک است که زمین را بعد از آن‌که از ظلم پر شده، پر از عدل خواهد کرد.
پیش از این دیدار، امام عسکری در نامه‌ای به احمد بن اسحاق، تولد حضرت مهدی را به او خبر داده بود.  همچنین احمد بن اسحاق در زمان امامت حضرت ولی عصر(عج) بارها وبارها مورد عنایت ایشان قرارگرفتند.ابومحمد رازی می گوید :« به اتفاق احمدبن ابی عبدالله برقی در محله عسکر بودیم که پیک ویژه امام زمان(عج) از طرف ایشان آمد وبعداز اینکه چند نفر از یاران امام را نام برد،خطاب به ما گفت :حضرت می فرماید همه این افراد واحمد بن اسحاق مورد اعتماد ما هستند».همچنین در نامه ای که از ناحیه مقدسه حضرت قائم(عج) بعنوان احمد بن اسحاق صادر شد،عباراتی در تأیید وی به چشم می خورد، از جمله اینکه حضرت فرموده بودند :خدا نگهدار توباشد وتراپاینده بدارد.
ستاره تابناک قم بعد از یک عمر تلاش در راه احیاء ارزشهای اسلامی وترویج معارف ائمه اطهار(علیهم السلام) وانتقال فرهنگ مهدویت، هنگام بازگشت از سفر حج درسال ۲۵۰ه.ق یا کمی قبل از آن بنا به روایتی در حلوان یا سرپل ذهاب کنونی در گذشت.که البته ایشان خبر مرگ خود را بهمراه کفن از حضرت ولی عصر(عج) قبل از مشرف شدن به حج دریافت کرده بود.
حرم مطهر احمد بن اسحاق علیه السلام چون نگینی سبز در شهر سرپل ذهاب می درخشد وهرساله پذیرای زائرین زیادی می باشد. که امیدوارم در زلزله دلخراش اخیر این بارگاه آسیبی ندیده باشد وهمچنان رشحات معنوی روح این بزرگ مرد ، تمامی منطقه واین پهنه از سرزمین را در بر گیرد.