جنس رابطه دولت اعتدال با روحانیت

رئیس دولت‌های یازدهم و دوازدهم، خود فرزند و تربیت یافته حوزه‌های علمیه است. او از روز نخست استقرار دولت یازدهم کوشیده است رابطه دولتش را با روحانیت و به ویژه مراجع معظم دینی برپایه‌ای از جنس احترام و اعتماد متقابل بنا نهد.

استقبال مراجع معظم از منتخب دوباره مردم این امید را تقویت می‌کند که رابطه دولت و مراجع دینی بر روال تعامل منطقی و فعال خود در سال‌های گذشته استمرار یابد. تلاش دولت اعتدال در چهارسال گذشته براین اساس بوده که روابط به‌گونه‌ای پویا و متقابل بتواند به دغدغه‌های حوزه‌های‌علمیه در گستره‌ امور اجرایی؛ به‌ویژه در بخش فرهنگ پاسخ دهد.

رئیس‌جمهور روحانی به تعامل فعال ‌با حوزه‌ها توجه داشته و تأکید دارد؛ نظرات بزرگان حوزه‌های علمیه در سیاست‌گزاری‌ها، همواره لحاظ شود. از همین‌رو در سال‌های گذشته هرگاه تصمیمی از سوی دولت با مخالفت یا انتقاد مراجع تقلید و فضلای حوزه‌ها روبرو شد،‌ به‌رغم تحفظ‌ها ترجیح آن بود که بزرگان حوزه خواستار آن بوده‌اند. از این رو برخی تصمیم‌ها و ملاحظات دولت یازدهم در حوزه‌های مختلف از جمله فرهنگ مربوط به توجهات و احترامی است که این دولت به نظرات حوزه‌های علمیه دارد.

رئیس‌جمهور روحانی در سفر گذشته خود به شهر مقدس قم بر این نکته‌ اشاره و تأکید کرد که نهاد روحانیت موظف است ضمن حفظ استقلال خود در همه عرصه‌های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی به کمک دولت آمده و در این‌باره تئوری‌سازی کند. انجام این‌کار به حل مشکلاتی یاری می‌کند که انجام آنها به همطرازی با الگوهای دینی محتاج است.

اما هم‌پوشی ملاک‌های ارزشی و عرفی در اداره امور گاه به بروز اختلاف‌ در نگرش‌ها و سلایقی می‌انجامد که به‌رغم انگیزه‌های مشترک در بانیان آن ـ خاصه در بخش فرهنگ ـ اصولا مناسبت لازم را ندارد. ‌به‌عبارت دیگر، این وضع ناشی از فقدان چارچوب‌های مدون نظری است که می‌تواند به‌رفع اختلاف‌سلایق کمک کند. برای‌مثال همانگونه که رئیس‌جمهور روحانی در دیدار با علما و فضلای قم در گذشته بیان کرده است، نهاد روحانیت به‌دلیل جایگاه و شأن برجسته‌اش در نظام جمهوری اسلامی لازم است در همه زمینه‌ها دارای نظرات مستقیم و کارشناسی بوده و طراز‌اسلامی را برای بخش‌های مختلف معرفی کند. این امر به‌ویژه در حوزه فرهنگ از دیگر حوزه‌ها برجسته‌تر می‌نماید.

بنابراین نیاز است روحانیت در‌باره موضوعات مختلف چالش‌زا دیدگاه‌های روشنی را بیان کند که از یکسو بازتاب نگرش دینی باشد و از سوی‌دیگر بتواند به نیازها‌ی واقعی عصر‌حاضر پاسخ دهد. بانکداری‌، سینما، تلویزیون، موسیقی، نقاشی، تئاتر و... از جمله مقولاتی است که عصر مدرن وارد زندگی اجتماعی مردم کرده است. همچنین است فناوری ارتباطات از جمله شبکه‌های مجازی و ماهواره‌ها که نادیده گرفتن آنها به ترتیبی پاک کردن صورت مساله است.

برای مثال نهاد حکومتی ضمن توجه به مبانی اعتقادی و ارزش‌های حاکم‌بر نظام‌سیاسی، نمی‌تواند به مختصات عرفی ‌عصر بی‌توجه بوده و متناسب با دوران مدرن نباشد. در اینجا بیش‌از هر چیز این نهاد روحانیت است که لازم است در چارچوب نظام دینی و در کمک به نهادعرفی دولت، شیوه‌های تعامل فعال و پویا را در این حوزه‌ها ارائه کند.

روابط صمیمی دولت اعتدال با حوزه‌های علمیه و مراجع معظم‌تقلید فرصتی است که بتوان در تعاملی مشترک و صمیمی برای برون‌رفت از بسیاری مشکلات چاره اندیشی کرد. رئیس‌جمهوری از نهاد روحانیت در این‌باره یاری خواسته است و مراجع اعظام نیز در استقبال صمیمی از منتخب ملت، چشم‌اندازی از همکاری صمیمانه را در ادامه کار دولت دوازدهم ترسیم کرده‌اند.