گام های استوار دولت برای تحول اقتصادی سیستان و بلوچستان

 سیستان و بلوچستان با وجود گستردگی زیاد و داشتن ظرفیت های فراوان مرزی، معدنی، تجارت و بازرگانی، ترانزیت، کشاورزی، صنایع دستی، گردشگری و آثار باستانی و تاریخی و داشتن تنها بندر اقیانوسی کشور در سالهای گذشته به سبب محرومیت های تاریخی و نگاه صرف امنیتی از توسعه و ایجاد زیرساخت ها بازمانده بود. 

این استان همچنین نزدیکترین راه دسترسی کشورهای آسیای میانه به اقیانوس ها و کشورهای اروپایی است که تا پیش از روی کار آمدن دولت تدبیرو امید به عنوان استانی امنیتی تلقی شده و تمام ظرفیت های آن زیر سایه تاریک این نگاه مخفی شده بود اما دولت یازدهم توانست با کار و تلاش برنامه ریزی شده و بهره گیری از نیروهای بومی و سپردن امنیت به مردم و توجه به اقوام و طوایف مختلف و شکوفایی توانمندیها و ظرفیت های موجود، این استان را از نگاه صرف امنیتی خارج و در مسیر توسعه و پیشرفت قرار داد.
سفر فروردین سال 93 رئیس جمهوری و هیات دولت یازدهم به سیستان و بلوچستان سبب باز تعریف نقش و جایگاه استان در تقسیم کار ملی و ارتقای نقش این منطقه راهبردی کشور در همکاری های منطقه ای و بین المللی با توجه به دسترسی استان به آبهای آزاد بویژه در حوزه تجارت، بازرگانی و ترانزیت کالا شده است.
تقویت مناسبات اقتصادی فراملی با بهره گیری از موقعیت جغرافیایی، سیاسی و اقتصادی استان، تقویت پیوند و تعامل ساختارهای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی استان با سطح ملی، بکارگیری قابلیت ها و استعدادهای موجود و ایجاد مزیت های جدید در استان به منظور ارتقاء نقش و سهم استان در اقتصاد ملی و اصلاح ساختارها و تقویت بخش رسمی اقتصاد از جمله اهداف دولت در این استان بود.
به گفته کارشناسان دولت با وجود تمامی محدودیت ها اعم از تحریم ها، کاهش درآمدهای مالی به دلیل کاهش قابل ملاحظه قیمت جهانی نفت، با نگاه ویژه به مناطق کمتر توسعه یافته به ویژه استان سیستان و بلوچستان در این مدت کوتاه موفق شد چرخه اقتصادی و زیرساخت های استان را به گونه ای غیر قابل تصور و باور فعال کند.
در سفر فروردین 93 رئیس جمهوری به استان در مجموع 78 عنوان وعده و تفاهم شامل 55 تفاهمنامه و 23 وعده به تصویب رسید که تاکنون 97 درصد وعده ها و تفاهمنامه محقق شده یا به اتمام رسیده و یا در دست اقدام است که انتقال آب با لوله به 46 هزار هکتار از زمین های کشاورزی دشت سیستان، اجرای آبیاری تحت فشار در سطح 100 هزار هکتار از زمین های جنوب و مرکز استان، خط انتقال گاز از ایرانشهر به زاهدان، ساخت راه آهن چابهار-زاهدان، طرح توسعه بندر شهید بهشتی چابهار و ارتقا ظرفیت تخلیه و بارگیری آن از 2.5 میلیون به 8.5 میلیون تن، معدن مس چهل کوره و ساخت کارخانه کنسانتره مس و مطالعه 86 هزار کیلومتر مربع از عرصه های معدنی استان برای عملیات پی جویی و اکتشاف گسترده و سیستماتیک از مهمترین این طرح هاست.
*** مهمترین مصوبات سفر پیشین رئیس جمهوری و هیات دولت
تکمیل خط لوله گاز از ایرانشهر به زاهدان، مهار و تثبیت شن های روان، توسعه بندر شهید بهشتی چابهار، فعال شدن بازارچه های مرزی استان، تکمیل جاده چابهار - کنارک - جاسک - بندرعباس، آبرسانی به شهرهای چابهار و کنارک، انتقال آب با لوله به 46 هزار هکتار از اراضی دشت سیستان، اجرای آبیاری تحت فشار برای 100 هزار هکتار، تکمیل راه آهن چابهار-زاهدان، ساخت مجتمع فولاد و پتروشیمی در چابهار، آغاز اکتشاف معادن توسط هشت گروه در سطح استان، ساخت 2 نیروگاه 100 مگاواتی در زابل توسط بخش خصوصی و اختصاص تسهیلات برای استان با شرایط ویژه از صندوق توسعه ملی از جمله مصوبات این سفر بود.
همچنین ساخت بزرگراه های ایرانشهر - بمپور، بم - زاهدان - میرجاوه، باند دوم زاهدان - بیرجند، بزرگراه های زاهدان - زابل و زابل - دوست محمد، بهسازی راه اصلی زابل - نهبندان و راه زابل - میلک، ساخت بیمارستان سراوان، کمک به ساخت یا تکمیل پروژه های در دست اجرای هامون، سیب و سوران، قصرقند، مهرستان، دلگان و نیمروز، ساخت خط دوم انتقال آب به زاهدان، آبرسانی به شهر زابل و شهرهای مسیر، آبرسانی به شهر خاش، تکمیل طرح مجتمع آبرسانی از محل طرح تکمیل مجتمع های آبرسانی اولویت دار روستایی، ساخت و توسعه و اصلاح شبکه توزیع آب آشامیدنی زاهدان از محل ماده 10 قانون تنظیم مقررات مالی دولت و ماده 12 قانون مدیریت بحران از دیگر طرح های مصوب در سفر رئیس جمهوری است.
تامین آب آشامیدنی روستایی و عشایری تمام شهرستان های استان، تجهیز مرکز بهداشتی درمانی شبانه روزی 10 تختخوابی گلمورتی و بیمارستان 30 تختخوابی راسک، تکمیل ساختمان بیمارستان سوختگی علی ابن ابیطالب(ع) زاهدان، تجهیز بیمارستان 48 تختخوابی زهک، بیمارستان 64 تختخوابی نیکشهر، مرکز بهداشتی درمانی شبانه روزی 10 تختخوابی مهرستان و بیمارستان دوست محمد، تخصیص 100درصد مسکن متخصصان پزشکی استان و ساخت بیمارستان 35 تختخوابی میرجاوه از دیگر طرح های مصوب است.
سرسراهای ورزشی چابهار، ایرانشهر، گوهرکوه خاش، چاهوک مهرستان، کرباسک زابل، زاهدان، امیرنظام زهک، ده خمر هیرمند، ناهوک سراوان، دشتوک سراوان، بان سنت کنارک، پیپ نیکشهر و حسن خون زهک، طرح پرورش میگو، بهسازی بنادر، ساخت بنادر صیادی، مرکز جدید صدا و سیما، مطالعه و ساخت مرکز فرهنگی دفاع مقدس در زاهدان و تجهیز ناوگان خدماتی تمام شهرداری های استان به خودروی حمل زباله، آتش نشانی و آمبولانس از دیگر مصوبات بوده است.
ساخت سیل بند حفاظتی شهر اسپکه، بمپور، نصرت آباد، هیدوچ، سوران و مهرستان، هدایت آبهای سطحی مسیل حاشیه شهر زاهدان و آبهای شهر چابهار، تکمیل سایت مدیریت بحران شهرستان زاهدان، تکمیل و تجهیز انبارهای هلال احمر، تکمیل دیوار حفاظتی دانشگاه دریانوردی و علوم دریایی چابهار و بازسازی تاسیسات منابع آب یادمان شهدای تاسوکی از دیگر مصوبات است.
به گفته ماندانا زنگنه دبیرستاد پیگیری مصوبات سفر رئیس جمهوری در سیستان و بلوچستان در سفر فروردین 93 رئیس جمهوری به استان در مجموع 78 عنوان وعده و تفاهم نامه به تصویب رسید که تاکنون 97 درصد وعده ها و تفاهمنامه محقق شده یا به اتمام رسیده و یا در دست اقدام است.
وی تصریح کرد: در سالهای اخیر 27 وعده و تفاهمنامه نظیر مهار و ثبت شن های روان در هزار هکتار، انتقال خط لوله گاز از ایرانشهر به زاهدان، اکتشاف معادن، ساخت چندین سالن ورزشی، تکمیل ساختمان بیمارستان سوختگی در زاهدان، ساخت بیمارستان 35 تختی میرجاوه، تجهیز بیمارستان های مختلف و غیره در استان 100 درصد پیشرفت فیزیکی دارد.
وی خاطر نشان کرد: رئیس جمهوری در دولت یازدهم سه سفر و در این دولت نیز نخستین سفر استانی را به سیستان و بلوچستان اختصاص داده است به طوری که 11 و 12 آذرماه سفر 2 روز به این استان خواهد داشت که این سفر نشان از اهمیت رشد و توسعه استان برای مسئولان کشوری است.

مهمترین طرح های اقتصادی دولت در سیستان و بلوچستان:
*تکمیل راه آهن چابهار - زاهدان و اتصال به راه آهن سراسری است.
دبیرستاد پیگیری مصوبات سفر رئیس جمهوری در سیستان و بلوچستان گفت: این طرح از مصوبات سفر رئیس جمهوری به استان است که هم اینک از نظر زیرسازی 25 درصد و از نظر روسازی 16 درصد پیشرفت فیزیکی دارد.
زنگنه با بیان اینکه اعتبار مصوب طرح بیش از چهار هزار میلیارد ریال است افزود: تاکنون 3 هزار میلیارد ریال از محل سهام فولاد خوزستان و 2 هزار و 500 میلیارد ریال از محل اوراق مشارکت و 100 میلیارد ریال از محل اسناد خزانه به این طرح اعتبار تخصیص یافته است.
وی افزود: همچنین برای امسال نیز در قانون بودجه امسال 2 هزار و 300 میلیارد ریال مصوب شده است.
به گفته فرماندار چابهار از اهداف مهم طرح راه آهن چابهار - زاهدان اتصال بندر شهید بهشتی چابهار به عنوان تنها بندر اقیانوسی کشور به شبکه ریلی و جابجایی کالا است.
ایوب درویشی گفت: اتصال کشورهای آسیای میانه و افغانستان به آبهای اقیانوسی و کمک به توسعه سواحل مکران از دیگر اهداف این خط ریلی است.
وی ادامه داد: راه آهن چابهار- زاهدان یک خطه، به طول 610 کیلومتر و عرض هفت متر است که با احتساب خطوط ایستگاهها به 730 کیلومتر خواهد رسید.
وی تاکید کرد: چابهار با همت دولت به شبکه ریلی کشور متصل می شود و با این اقدام شبکه ریلی شرق کشور ایجاد خواهد شد.

** توسعه بندر شهید بهشتی
دبیرستاد پیگیری مصوبات سفر رئیس جمهوری در سیستان و بلوچستان گفت: این طرح نیز هم اینک 100 درصد پیشرفت فیزیکی دارد که طرح توسعه آن شامل اجرای موج شکن و دایک بیرونی، لایروبی حدود 15.8 میلیون متر مکعب، احیای حدود 203 هکتار، ساخت 2 پست اسکله کانتینری به طول 720 متر، سه پست اسکله چند منظوره به طول 684 متر با ظرفیت کشتی های 50 تا 100 هزار تن، ایجاد ترمینال های کانتینری و چند منظوره به وسعت حدود 64 هکتار و تامین 16 دستگاه جرثقیل کانتینری و محوطه ای بوده است.
زنگنه افزود: ظرفیت بندر شهید بهشتی چابهار پس از افتتاح فاز نخست آن توسط رئیس جمهوری در آذرماه جاری به هشت و نیم میلیون تن می رسد.
وی افزود: برای ساخت و تجهیز این طرح مهم بیش از هزار میلیون دلار اعتبار هزینه شده است.
به گفته مدیرکل بنادر و دریانوردی سیستان و بلوچستان دولت برای آماده سازی و افتتاح فاز نخست بندر شهید بهشتی چابهار حدود یک میلیارد دلار سرمایه گذاری انجام داده است.
بهروز آقایی اظهار داشت: بندر چابهار موقعیت مناسبی برای حمل و نقل، ترانزیت و ترانشیپ( حمل و نقل دریایی) کالا دارد و بهترین و کم هزینه ترین مسیر ترانزیت به کشورهای آسیای میانه و افغانستان است.
وی گفت: هزینه تخلیه کالا در بندر شهیدبهشتی هزار دلار به ازای هر کانتینر ارزانتر از بندر گوادر پاکستان و 1.5 میلیون تومان ارزان تر از بندر شهید رجایی است.
آقایی ادامه داد: 95 درصد نیازمندی های افغانستان از طریق واردات انجام می شود و بندر چابهار می تواند بهترین مسیر برای ترانزیت کالاهای افغانستان باشد.

** طرح 46 هزار هکتاری
سیستان از دیرباز مهد کشت و زایش و رونق در جنوب شرق ایران بوده به گونه ای که به دلیل آبادی و قوت زمین ها، این منطقه سالیان زیادی به انبار غله ایران معروف و مشهور بوده است.
این سرزمین که اینک با گذشت 2 دهه همچنان خشکیده و زمین های آن به سبب نبود آب کافی چون لبان مردم تشنه این دیار ترک برداشته، روزگاری از سرسبزی و طراوت میزبان انواع پرندگان و حیات وحش و تفرجگاه و تامین کننده نیازهای غذایی مردمان جنوب شرق ایران و بی نظیر بود و نه تنها مهاجر فرست نبوده بلکه از سایر نقاط ایران نیز برای کار و تجارت به این منطقه مهاجرت می کردند.
تصویب و اجرای طرح آبرسانی به 46 هزار هکتار از زمین های زراعی سیستان از طریق لوله، رونق نسبی به منطقه بحران زده ناشی از خشکسالی در شمال سیستان و بلوچستان بازگردانده است.
زنگنه گفت: طرح انتقال آب با لوله به 46 هزارهکتار از زمین های کشاورزی دشت سیستان بیش از 53 درصد پیشرفت فیزیکی دارد.
وی افزود: 500 میلیون دلار از صندوق توسعه ملی برای تکمیل این طرح اعتبار تخصیص پیدا کرده است.

** اجرای آبیاری تحت فشار برای 100 هکتار از زمین های کشاورزی مرکز و جنوب استان
دبیرستاد پیگیری مصوبات سفر رئیس جمهوری در سیستان و بلوچستان گفت: این طرح نیز با 20 درصد پیشرفت فیزیکی در حال اقدام است به طوری که 11 هزار هکتار از طرح اجرا شده و چهار هزار و 500 هکتار تحویل کشاورزان شده است و بقیه در مرحله تحویل موقت است.
وی افزود: اعتبار امسال این طرح نیز هزار و 130 میلیارد ریال است.

** احداث خط لوله انتقال گاز به زاهدان و دیگر نقاط سیستان و بلوچستان
استان وسیع سیستان و بلوچستان به عنوان آخرین استان بدون گاز کشور با عنایت دولت یازدهم در راستای تحقق اقتصاد مقاومتی و رفع محرومیت از چهره مناطق کمتر توسعه یافته از نعمت گاز برخوردار شد تا مردم آن از رنج حمل سیلندرهای بزرگ و کوچک گاز مایع آسوده شوند.
زنگنه گفت: خط انتقال گاز از ایرانشهر به زاهدان در سفر اسفند سال 95 رئیس جمهوری به سیستان و بلوچستان افتتاح شد.
وی افزود: همچنین خط انتقال گاز از ایرانشهر به چابهار با 15 درصد پیشرفت فیزیکی در دست اقدام است.
وی ادامه داد: خط انتقال گاز از زاهدان به زابل به دلیل تغییر سایز لوله خط انتقال در حال باز طراحی بوده و عملیات اجرایی آن تا پایان امسال آغاز می شود.
وی با اشاره به خط لوله انتقال گاز از ایرانشهر به خاش گفت: این خط به طول 130 کیلومتر در مرحله پیمان سپاری است.
مدیر عامل شرکت گاز سیستان و بلوچستان نیز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: گازرسانی به شرق کشور و سیستان و بلوچستان با اجرای طرح عظیم انتقال گاز از عسلویه به این استان به طول 907 کیلومتر و قطر 56 اینچ در شهریور سال 89 به بهره برداری رسید.
محمد حسن طهرانی اظهار داشت: در فروردین سال 93 طرح گازرسانی به 300 هزار خانوار شهری و روستایی در شهرستان های زاهدان، چابهار، زابل و کنارک و گازرسانی به صنایع موجود این استان با اعتبار یک میلیارد و 800 میلیون دلار و از محل بند ق تبصره 2 قانون بودجه سال 93 تصویب شد.
وی اظهار داشت: خط انتقال گاز از ایرانشهر به زاهدان به طول 262 کیلومتر با قطر 36 اینچ و با اعتبار هفت هزار و 500 میلیارد ریال از شهریور 92 آغاز شد که حجم عمده این طرح 70 درصد کار در سال 95 در مدت 10 ماه انجام شد.
طهرانی ادامه داد: در این مدت حدود پنج هزار و 450 تریلی لوله های این طرح را تامین کردند.
وی گفت: گاز رسانی به زاهدان با هدف گازرسانی به حدود 25 درصد جمعیت سیستان و بلوچستان، ظرفیت ویژه شهرهای شمالی در جذب سرمایه گذاری بخش خصوصی و به دنبال آن رونق اقتصادی و ایجاد اشتغال و کاهش مشکلات زیست محیطی ناشی از مصرف سوخت های فسیلی در حال انجام است.

** فعال شدن بازارچه های مرزی سیستان و بلوچستان
زنگنه گفت: فعال شدن بازارچه های مرزی از وعده های سفر رئیس جمهوری به استان بود که از 12 بازارچه مصوب هم اینک هفت بازارچه شامل میلک، گمشاد، میرجاوه، پیشین، کوهک، جالق و ریمدان چابهار فعال است.
وی افزود: همچنین پنج بازارچه چوتو زهک، روتک خاش، شمسر سراوان، ایرافشان مهرستان و پسابندر چابهار دارای مصوبه دولت است اما مکان یابی آنها به دلیل عدم توافق کشور مجاور هنوز انجام نشده است.

** ساخت مجتمع پتروشیمی چابهار(مکران)
زنگنه گفت: این طرح نیز از وعده های سفر نخست رئیس جمهوری به این استان بود که هم اینک 15 درصد پیشرفت فیزیکی دارد.
وی افزود: شهرک پتروشیمی توسعه نگین مکران به عنوان قطب سوم پتروشیمی پس از تصویب هیات دولت توسط بخش خصوصی با هدف جذب سرمایه گذاری خارجی و صادرات محصولات به منظور توسعه پایدار در منطقه درحال توسعه است.
وی ادامه داد: شهرک پتروشیمی مکران در زمینی به مساحت هزار و 230 هکتار در منطقه آزاد چابهار واقع در پیکره هشت صنایع سنگین واقع شده است.
وی گفت: محصولات این مجتمع حسب مجوزهای اخذ شده 6 واحد متانول به ظرفیت هشت و نیم تن محصول به همراه یوتیلیتی مرکزی متناسب است و خوراک آن نیز گاز متان است که از طریق خط لوله هفتم سراسری به میزان 34 میلیون متر مکعب در روز تامین می شود.

**توسعه سواحل مکران
زنگنه گفت: دولت یازدهم با نگاه ویژه رئیس جمهوری و تبعیت از دستورات رهبر معظم انقلاب اقدامات بسیار خوب و قابل ملاحظه ای در این خصوص انجام داده که از جمله آنها در اختیار قرارگرفتن اعتبارات در بخش کمک های فنی و اعتباری به پروژه های صنعتی که در کنارک و چابهار توسط سرمایه گذاران در حال ساخت است.
وی ادامه داد: نکته قابل توجه این که پرداخت این اعتبارات بر خلاف گذشته که پس از اتمام طرح اکثرا محقق نمی شد، همزمان با عملیاتی شدن طرح به صورت کامل در وجه بانک عامل پرداخت می شود.
وی ادامه داد: پرداخت تسهیلات کمک فنی و اعتباری برای ایجاد و توسعه مجتمع های تولیدی صادرات گرا در سواحل مکران برای نخستین بار به بخش خصوصی سیستان و بلوچستان تخصیص یافت که بابت این مهم در 2 سال پیش رو حدود هزار میلیارد ریال به صورت بلاعوض به طرح های معرفی شده استان پرداخت می شود و این ردیف تا پایان برنامه ششم 6 هزار میلیارد ریال خواهد بود.
به گزارش ایرنا، دکتر روحانی رئیس جمهوری اسلامی ایران روز شنبه یازدهم آذرماه جاری در راس هیاتی به استان سیستان و بلوچستان سفر می کند.
رئیس جمهوری سفر 2 روزه خود به این استان را با ورود به شهرستان زابل آغاز و پس از آن در نشست های مختلفی در زاهدان با حضور مسئولان، نخبگان و دانشجویان شرکت خواهد کرد.
حضور در مراسم افتتاح فاز نخست طرح توسعه بندرشهید بهشتی چابهار از دیگر برنامه های سفر رئیس جمهوری به سیستان و بلوچستان است.

46