اغلب اندیشمندان و طلاب حوزه و دانشگاه یادشان رفته که حوزه و دانشگاه وسیله است نه هدف

مهر نوشت: همایش بزرگداشت شهید آیت الله محمدباقر صدر، عصر روز گذشته یکشنبه سوم اردیبهشت ماه، در موسسه فرهنگی شهدای هفتم تیرماه (سرچشمه) برگزار شد.

حسن رحیم پور ازغدی یکی از سخنرانان این همایش، در ابتدای سخنانش با اشاره به اینکه منزلت شهید محمدباقر صدر در دهه چهارم انقلاب اسلامی و در محافل علمی هنوز به درستی شناخته نشده است، گفت: متاسفانه در طول این سال ها اهمیت نواندیشی شهید صدر از بین رفته است، در حالی که اگر قرار باشد ۱۰ متفکر بزرگ اسلامی معرفی کنیم که مواضع آنان در تکوین جمهوری اسلامی نقش داشته حتما یکی از آنها محمدباقر صدر خواهد بود. فردی که با وجود سن کمش در حوزه نجف وارد عرصه های مختلفی شد و نظریه پردازی کرد. وی در حوزه های فقهی و حقوقی، روابط بین الملل، مدیریت کشور، معارف اسلامی و شیعی فعال و با استناد به متود حوزوی با زبان آکادمیک هم آشنا شده بود.

وی افزود: بنده در دوران جوانی اسم ایشان را شنیده بودم در دوران طلبگی هم برخی از کتاب های ایشان را خواندم البته ترجمه های خوبی از آثار ایشان صورت نگرفته و این موضوع خود یکی از دلایل مغفول مانده شدن ایشان است. امیدواریم این موضوع سروسامان داده شود و ترجمه های خوبی از آثارشان صورت بگیرد. شهید صدر در بخشی از نوشته هایش اشاره می کند که اغلب اندیشمندان و طلاب در حوزه و دانشگاه یادشان رفته حوزه و دانشگاه وسیله هستند نه هدف و اینکه علوم، فقه و اصول بنا بوده علم نافع باشند نه علم غیر نافع. توجه کنید کسی این حرف را می زند که متخصص علوم حوزوی است و تاکید هم دارد که قصدش بی اهمیت جلوه دادن علوم حوزوی نیست. او ادامه می دهد که مسئله من نوع نگاه به علوم است و لازم است که به کل درس و بحث ها به معنای حرفی توجه کنیم نه اسمی. به عقیده ایشان اگر به علوم حوزوی به عنوان سلاح بیندیشیم یک گونه درس بیرون می آید و اگر به عنوان دیگری بیندیشم گونه دیگری درس بیرون می آید و خلط بین وسیله و هدف یک خلط بسیار رایج است.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: به گفته شهید صدر در حاشیه تاریخ نشستن و به خود نمره دادن هنر نیست. ما همین امروز هم نمی دانیم در مقابل دنیای پرزرق و برق چگونه هستیم، بنابراین معنویت و تقوا در اتاق بحث و منبر خیلی آسان است. همه ما آب ندیده هایی هستیم و اگر آب ببینیم شناگر ماهری هستیم. لذا باید از تقوایی حرف بزنیم که در صحنه است. بنابراین باید حواسمان باشد گول ظاهر را نخوریم. خیلی از ما فکر می کنیم تقوا داریم در حالی که اینطور نیست.

این نظریه پرداز انقلاب اسلامی اضافه کرد: شهید صدر در جای دیگری که از اسلام و مسلمین سخن گفته است می گوید؛ در قرآن هم اسلام به معنای لغوی و عام آن یعنی تسلیم شدن در برابر حق آمده و هم به معنای خاص یعنی عقاید، شریعت و رفتاری که حضرت محمد(ص) از طرف خدا آورده به کار رفته است. ما وقتی از جامعه اسلامی و تمدن اسلامی حرف می زنیم، منظورمان هم اسلام به معنای عام و هم اسلام به معنای خاص است.

رحیم پور ازغدی در ادامه سخنانش به نظر شهید صدر در خصوص غیبت امام زمان(عج) پرداخت و گفت: شهید صدر در خصوص این سوال که چرا امام زمان باید سال ها منتظر بلوغ انسان بماند ( غیبت کبری) و بعد ظهور کند، می گوید: این موضوع دو دلیل دارد؛ بلوغ بشر و رشد خود امام زمان. نکته جالب درباره دلیل دوم هم این است که درست است امام زمان معصوم است ولی معصوم بودنشان به معنای اینکه خدا هستند نیست چون خود عصمت هم یک مقوله نسبی است. درباره مسلمانان هم، آنها را به دو دسته تقسیم می کند؛ دسته اول بخشی از مسلمانان هستند که به حکومت مربوط می شوند یعنی معلوم نیست مسلمان واقعی اند یا غیرواقعی ولی خودشان را به حکومت، مسلمان معرفی کردند و حقوق و وظایف آنها با سایر مسلمانان یکی است و حکومت در برابر آنها مسئول است، ولی دسته دوم مسلمانان، مسلمان به معنای مومن و مسلمان واقعی هستند و این شرط کسانی است که می خواهند به حکومت وارد شوند. به عقیده شهید صدر اگر از هر دسته از این مسلمانان کسی مرتد شد، چه مرتد ملی و چه ذاتی و توبه کرد، حکومت باید توبه او را بپذیرد و قبول کند.

نویسنده «مدارا، نه از راه پلورالیزم» در ادامه سخنرانی خود به مباحث انواع حکومت از نظر شهید محمد باقر صدر پرداخت و گفت: شهید صدر حکومت ها را سه دسته می کند؛ دسته اول حکومت های ضد اسلامی مثل حکومت های کمونیستی، مارکسیستی و یا حتی لیبرالیستی. مبنای فکری این حکومت ها ضد اسلام است و وظیفه واجب مسلمانان براندازی این حکومت ها در حد توانشان است، البته باید مراقب باشیم خود اسلام به خطر نیفتد. همکاری و تقویت آنها هم حرام است. دسته دوم حکومت هایی هستند که مبنای فکری مشخصی ندارند و نوکر هستند. این دسته از حکومت ها مکتب و ایدئولوژی ندارند و مشروع نیستند مثل حکومت زمان شاه ایران. مسلمان ها باید این گونه حکومت ها را سرنگون و جای آن حکومت اسلامی بیاورند.

وی در پایان افزود: دسته سوم حکومت اسلامی است و مراد حکومتی است که معصوم نیست ولی اعلام کرده که می خواهد حکومت اسلامی باشد و سعی هم می کند تا اسلامی باشد. حالا این نوع حکومت، خود سه دسته می شود؛ یا صد در صد معصوم است مثل حکومت زمان حضرت امیر(ع) و پیامبر(ص) یا حکومت اسلامی است که بعضی قوانین آن اسلامی نیست ولی می گوید می خواهد اسلامی شود و اسلامی نبودن قوانین آن هم به خاطر این است که اطلاعی از آن ندارد و یا حکومت اسلامی است که مافیا و دزدها سرکار می آیند و در چنین حکومتی باید حاکمان را عزل کرد و مقابلشان ایستاد. نکته مهم این است که به هیچ کدام از این سه گونه حکومت اسلامی نه می توانیم بگوئیم حکومت صد در صد اسلامی نه می توانیم بگوئیم حکومت غیر اسلامی چرا که درصد اسلام در آنها فرق دارد.

/6262