«خبرجنوب» نوشت: عده ای با چهار تراکتور و آب مخازن فشارقوی در و دیوار آهکی مسجد سنگی داراب را درست و حسابی شستند.

با وجود هشدارهاي كارشناسان حوزه ميراث فرهنگي فارس درخصوص شست و شوي مسجد سنگي داراب با آب فشار قوي كه چندي قبل اتفاق افتاد، بازهم براي دومين بار عده اي با چهارتراكتور و آب فشارقوي براي شست و شوي اين مسجد دست به كار شدند كه اين اقدام انتقاد شديد بسياري از فعالين ميراث فرهنگي را برانگيخت.
ماجراي شست و شوي مسجد سنگي داراب با آب فشار قوي از آنجا شروع شد كه برخي از اهالي و دوستداران ميراث فرهنگي روستاي خيرآباد به همراه اعضاي شورا، دهياري و همچنين مديريت و پرسنل يكي از اقامتگاههاي بوم گردي منطقه تصميم به نظافت و شست و شوي مسجد سنگي ميگيرند. اين افراد به وسيله چهار عدد تراكتور و با فشار آب مخازن در و ديوار اين بناي تاريخي را مي شويند! هرچند به اعتقاد برخي از فعالين حوزه ميراث فرهنگي و گردشگري فارس اقدام اين افراد در جهت بهسازي و ساماندهي محوطه و اين اثر تاريخي بوده، اما به دليل آنكه ديوارهاي مسجد از جنس سنگ آهكي است چنين رفتارهايي تخريب اثر را در پي دارد.
در اين رابطه محمدباقر مهاجر يكي از فعالين و دوستداران ميراث فرهنگي شهرستان داراب با بيان اينكه متاسفانه شست و شوي ديوارهاي مسجد با آب فشار قوي براي دومين بار انجام شد، گفت: بناي مسجد سنگي در معرض خطر قرار دارد و مي طلبد مسئولين مربوطه نسبت به نوع برخوردها و رفتارها در اين اثر تاريخي بيشتر دقت كنند.
وي بابيان اينكه جنس سنگ هاي ديوارها آهكي و در حال حاضر نيز آسيب هاي فراواني ديده است ،افزود: شست و شوي اين سنگ ها كه در حال پوسته شدن هستند با آب فشار قوي اشتباه است، چرا كه تخريب كامل قسمت هاي آسيب ديده را به همراه دارد.
مهاجر در ادامه گفت:مسجد سنگي داراب يكي از بناهاي ارزشمند و ملي شهرستان محسوب مي شود و بايد نوع رفتار ما با اين اثر در شأن جايگاه آن باشد، اما متاسفانه بدون درنظر گرفتن قدمت اين اثر، آسيبهاي وارده بر بنا و حتي قرار گرفتن آن در فهرست ملي رفتارهايي رخ مي دهد كه در درازمدت تخريب كامل بنا را در پي دارد.
اين استاد دانشگاه بر لزوم حفاظت اصولي از اين بناي تاريخي تاكيد كرد و افزود: متاسفانه به رغم انتقادها و هشدارهايي كه سال گذشته درخصوص شست و شوي بنا با آب فشار قوي به مسئولين ميراث فرهنگي داده شد، اما امسال نيز شاهد چنين اتفاقي بوديم.
مهاجر همچنين در ادامه اضافه كرد تا چندي قبل قرار بود جاده اي از كنار اين مسجد تاريخي عبور كند كه به دليل لرزش هاي احتمالي و در معرض خطر قرار گرفتن اثر اين اتفاق نيفتاد اما در حال حاضر با بي احتياطي ها و بدون كار كارشناسي سنگ هاي اين بناي تاريخي با آب فشار قوي شسته مي شود.
اين فعال حوزه ميراث فرهنگي شهرستان داراب خواستار پايان دادن اين گونه فعاليت هاي غيركارشناسي در آثار تاريخي شهرستان شد.
گفتنی است مسجد سنگی داراب یا آتشکده آذرخش، در جنوب کوه پهنا و در 6 کیلومتری شهرستان داراب واقع شده و به صورت کامل در دل صخره کوه، کنده شده است.
این اثر منسوب به عصر ساسانی و در نوع خود بی نظیر است.ساختمان اصلی در دل کوه ساخته شده و ستون های آن تماما سنگی است.بر اساس شواهد موجود این مکان در معبد مهرپرستان آریایی بوده و در دوره ساسانیان به آتشکده تبدیل می گردد و سپس در عصر اتابکان فارس به فرمان اتابک ابوبکربن سعد بن زنگی به سال 652 هجری قمری با ساختن محرابی در ضلع جنوبی آن به مسجد تبدیل و از آن زمان به مسجد سنگی مشهور می گردد.
قسمتي از سقف اين بنا باز است و در زير آن حوض كم عمقي قرار دارد و راهروهايي با سقف مدور پيرامون آن مشاهده مي شود.در بيرون بنا اتاق كوچكي در كوه كنده شده كه احتمالا محل اقامت نگهبان آتشكده بوده است . آتشكده از راهروها و ستون هاي متعددي تشكيل شده است. مهمترين خاصيت معماري اين بنا اين است كه ديوارها و سقف آن در سنگ يكپارچه كوه تراشيده شده وكل بنا يك تكه است.پشت بام آن با خورده سنگ و گچ مسطح شده است.
بنای مسجد، عبارت از محوطه صلیبی شکل که در اطراف آن، دورتادور، رواقی با جرز، ستون و دهانههای طاقدار قرار گرفته است.پوشش چهار بازوی محوطه صلیبی شکل، به صورت طاق گهوارهای ساخته شده اما پوشش بخش میانی به صورت مربع بریده و فضای روبازی در نظر گرفتهاند و در زیر آن و وسط تالار، حوض 4 گوش کم عمقی ساختهاند.
طولانیترین قسمت بنا، طول شرقی غربی است که از در ورودی شروع میشود. ورودیهای آن در سمت جنوب شرقی قرار دارد و فاصله آن از ابتدای درگاه ورودی تا انتهای شمال غربی تقریبا 20 متر است.طول دو سوی دیگر مسجد که یکی در راستای جنوب غربی و دیگری در امتداد شمال شرقی قرار دارد حدود 18 متر است. به نظر میرسد که کار احداث این بنا با کندن کوه از بالای نورگیر شروع شده و به صورت یک چاه با پلان مربع به پایین رفته است و سپس از 4 سمت دیوارههای چاه، ایوانهای مسجد کنده شدهاند که از نظر زمانی میتواند تاریخ اتمام آن را به یک چهارم کاهش دهد.
این مسجد با پلانی چهار سو (چلیپا)، بنایی اسلامی است، که در کوه پهنا قرار دارد و سیاحان مختلف دیده و تفسیرهای مختلفی درباره آن ارائه داده اند.
در قسمت ورودی، یک هشتی وجود دارد، که البته با انحرافی که در این قسمت بوده، ابعاد آن اندکی متغیر است. دورتادور مسجد را رواقی همراه با جرزهایی احاطه کرده است، که در سمت محراب مسدود می شوند.
سقفها و جرزها، به جز در راهروهای گردشی اطراف، همگی قوس بیضی شکل نزدیک به جناغی دارند و در واقع همانند طاق آهنگ هستند. اغلب منابع و متون ایرانی که قدمت آنها از دوران قاجار تجاوز نمی کند، مسجد را یک بنای مربوط به دوره ساسانی می دانند که به مسجد تبدیل شده است. داشتن محراب مقرنس کاری با خطوط کوفی، بویژه قطع شدن راهروها در دو طرف محراب و قرار گرفتن آن در سمت قبله و کتیبه های کوفی، دلایل اسلامی بودن بناست.کنار مسجد سنگی، یک اتاق با سقف طاقی شکل وجود دارد، که با 3 پلکان وارد کف آن میشود.
این مسجد در دو قسمت کتیبه دارد، یکی کتیبه محراب و دیگری کتیبهای است که در قسمت بالای ورودی داخلی جلوخان و ابتدای ایوان شرقی در بالای درگاه و جرزهای طرفین آن قرار دارند.
مسجد سنگی داراب با شماره 229 توسط سازمان میراث فرهنگی و گردشگری به ثبت تاریخی رسیده است.

46

برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل‌ رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید.
کد خبر 708025

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
8 + 6 =