بارِ پیش، سربازان جوان را با هزار آرزو و امید کُشت و این بار، مسافرانی که از شیراز به کرمان میرفتند را دچار حادثه کرد. تا این لحظه که این گزارش در حال تنظیم است، گفته شده که یک نفر از سرنشینان اتوبوس که دختری دانشجو بود جان باخته و 21 تن زخمی شدهاند. مرگ پشتِ مرگ، زخم پشتِ زخم. جادههای فارس اما با این حوادث غریبه نیستند.
مرگ در جادههای فارس
تیرماه، میان گردنههای جاده کرمان به شیراز 20 آرزو بر باد رفت. 20 امید، 20 برنامه برای آینده، 20 جوان. وقتی سربازان از پادگان به خانه برمیگشتند. درست نزدیک همین نقطهای از شهرستان نی ریز که یکشنبه اتوبوسی دیگر واژگون شد و 21 کشته و زخمی به جا گذاشت. تیرماه، یکی دو روز پس از حادثه جان باختن سربازان، اتوبوس دیگری در جاده سروستان به شیراز سرنشینانش را به کام مرگ فرستاد. حادثه پشتِ حادثه. همین چند هفته پیش اتوبوسی دیگر که از استان یزد به استانهای باختری کشور میرفت در اقلید دچار حادثه شد و آنجا هم چندین مادر داغدار فرزند شدند و چندین فرزند در عزای عضوی از خانواده نشستند. در یک کلام، مرگ در جادههای فارس سایه انداخته و قربانی میگیرد. وقتی سالانه نزدیک به یک هزار و 500 نفر در جادههای این استان جان میبازند؛ 10 درصد مجموع کسانی که سالانه در جادههای کشور میمیرند.
نقش جادهها البته در این مرگها پررنگ است؛ وقتی که به گفته تقی حیدری، عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات سلامت فارس 200 نقطه حادثهخیز در جادههای استان وجود دارد. نقاطی که البته اصلاح آنها بودجه بسیاری میخواهد که انگار با وجود جان باختن پیاپی شهروندان ایرانی در این جادهها، کسی در اندیشه تامین اعتبارات و رفع این نواقص نیست.
اما تنها جادهها نیستند که در فارس مرگ میآفرینند. در کشتارهای جاده ای 3 عامل همیشگی دخالت دارند؛ یک، جادههای بدون استاندارد کافی، دوم خودروهای بیکیفیت و سرانجام و شاید مهمتر از همه، عامل انسانی. به عبارت دیگر نوع رانندگی و برخی دخالتهای انسانی در وضع خودروها. چه اینکه، آن طور که محمد صادق رفیعی، دادستان شهرستان نی ریز به گزارشگر «خبرجنوب» میگوید، در حادثه روز یک شنبه، اتوبوس جایی واژگون شده که از گردنههای خطرناک جاده کرمان به نیریز گذشته بود: «در این حادثه، اتوبوس از شیراز به سمت کرمان در حرکت بوده و از پیچهای قطرویه که اتوبوس سربازان آنجا واژگون شد گذشته بود به همین خاطر جاده در این حادثه نقش نداشته است. گزارش اولیهای که به دست ما رسیده اما نشان میدهد که گویا مقداری گازوئیل در جاده ریخته بوده که احتمال باعث میشود راننده مهار خودرو را از دست بدهد».
آن طور که دادستان نیریز میگوید، راننده به قدر کافی مهارت داشته که میتواند سرعت اتوبوس را کم کند.
که اگر این مهارت را نداشت اتوبوس در سرعت بالا دچار حادثه میشد و خسارت جانی بیشتری به بار میآمد. اینک پرسش اینجاست که آن گازوئیل از کجا به جاده ریخته بود؟ آیا باک خودرویی که قبلا از آنجا گذشته سوراخ بوده یا اینکه عامل دیگری دخالت دارد؟ رفیعی می گوید: «هنوز مشخص نیست این گازوئیل متعلق به چه خودرویی بوده است؛ میدانید که این جاده کرمان و زاهدان را به مرکز کشور متصل میکند و مشکلی که ما اینجا داریم، این است که پس از سانحه میبینیم خودروی سانحه دیده 2 باک داشته است؛ برای همین این فرضیه را میتوان برای تصادف اخیر هم متصور بود».
خودروهای سنگینی که 2 باک دارند، اغلب برای قاچاق گازوئیل اقدام به نصب باک دوم میکنند. کاری که زیانش به مسافران بیگناهی میرسد که بیخبر از «طمع» برخی رانندگان بلیت تهیه کرده و کوله بار سفر میبندند. این است که به باور دادستان شهرستان نیریز، باید نظارتها، به ویژه نظارت شرکتهای تعاونی مسافرتی و نظارتهای فنی بیشتر شود. نظارت فنی که اگر وجود داشت شاید سربازان جوانی که چند ماه پیش دچار حادثه شدند و آن دختر دانشجویی که در حادثه اخیر جان باخت، اکنون زیر خرواری از خاک نخوابیده بودند. و اینک این احتمال وجود دارد که چه بسا گازوئیلی که به جاده ریخته بود، گازوئیلی باشد که از باک دوم همین اتوبوس نشت کرده است؛ البته این
تا اینجای کار تنها یک گمانه است و نیاز به بررسی بیشتر دارد.
مصرف موادمخدر و الکل در میان برخی رانندگان
در میان عوامل انسانی که در جادههای فارس حادثه میآفریند، تازگی عامل جدیدی هم افزوده شده است؛ مصرف مواد مخدر و الکل در میان برخی رانندگان. چه اینکه
سیدتقی حیدری، پژوهشگر، عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شیراز و دبیر علمی سمینار حوادث ترافیکی به گزارشگر «خبرجنوب» میگوید که در حادثهای که چندی پیش برای اتوبوسها در فارس پیش آمد، آزمایش موادمخدر راننده، مثبت شد. این طور که به نظر میرسد، داستان از این هم بسیار پیچیده تر است؛ به پیچیدگی «تارهای عنکبوت». رانندگان البته به قدری حرفهای شدهاند که میدانند چه کار کنند که آزمایش اعتیاد و مصرف الکل آنان مثبت نشود. وضع به گونهای است که دانشگاه علوم پزشکی شیراز برای توصیف این وضع عبارت «کلک تار عنکبوت» را به کار میبرد. حیدری میگوید: «افراد حتی میدانند چه زمانی و چگونه آزمایش بدهند که آزمایش اعتیاد و الکل آنها مثبت نشود. اما این همه ماجرا نیست بلکه عوامل متعددی در آن دخالت دارند». او ادامه میدهد: «در بحث مصرف مواد مخدر در میان برخی رانندگان در دانشگاه علوم پزشکی سخت گیری میکنیم. به ویژه اینکه در چند مورد گذشته که تصادف رخ داد، آزمایش مواد مخدر رانندگان مثبت بود».حیدری هم به عوامل 3 گانه اشاره میکند؛ اینکه جادهها از استاندارد کافی برخوردار نیستند، خودروها ایمنی ندارند و مردم به درستی رانندگی نمیکنند. چه اینکه راهنمایی و رانندگی فارس دلیل حادثه اخیر را سرعت بالای اتوبوس دانسته است. اینک، به باور دبیر علمی سمینار حوادث ترافیکی برخی عوامل از فارس فراتر رفته و ریشه در وضع کشوری دارند. برای نمونه کیفیت پایین خودروهای تولیدی کشور. حیدری میگوید: «خودروهای ما خودرو نیستند. خودروسازی در کشور ما به یک مافیا تبدیل شده که هیچ کس زورش به آنها نمیرسد و حتی نمیتوان به آنها گفت بالای چشمتان ابرو. آنها تنها به دنبال کمترین هزینه و بیشترین سود هستند؛ شرکت تعاونیهای اتوبوسرانی هم تنها به دنبال پول بیشتر هستند». اینکه 200 نقطه حادثه خیز در فارس وجود دارد و بسیاری از جاده های فارس از داشتن گاردریل استاندارد محروم هستند هم که دیگر به کنار. اما آسیب این تصادفات تنها متوجه آنها که به خاطر تصادف جان میبازند یا برای سراسر عمر آسیب میبینند نمیشود. این تصادفات، برای هر فردِ زخمی - طبق برآورد دانشگاه شهید بهشتی- 700 میلیون تومان هزینه به بار میآورد که اگر میشد برای کاهش این تصادفات کاری کرد، ثروت کشور هم کمتر بر باد میرفت.
به هر روی، با توجه به اینکه ایران چهارمین کشور پرحادثه از نظر حوادث ترافیکی است، تا زمانی که این جایگاه از آن ما باشد، کشورمان را دست کم از نظر این شاخص، جزو کشورهای عقب مانده جهان دسته بندی می کنند.
۴۶
نظر شما