سردبیر روزنامه رای الیوم که از لندن به روز می شود در پایگاه اینترنتی این روزنامه نوشت: بحران کشورهای خلیج فارس پس از مدتی آرامش که برخی آن را آرامش پیش از طوفان می دانند، بار دیگر در تحرکات سیاسی عربی و بین المللی جایگاه ویژه ای پیدا کرده است. رکس تیلرسون وزیر امور خارجه آمریکا با سفر روز جمعه خود به ریاض و سفر بعدی به دوحه، دومین بار است که بخت و اقبال خود را در یافتن راه حل هایی برای این بحران می آزماید؛ مانند شیخ صباح الاحمد امیر کویت که روز دوشنبه گذشته با همین هدف به پایتخت عربستان سعودی رفته بود.
چهار کشور تحریم کننده قطر تمایل چندانی به تیلرسون ندارند، به میانجیگری او اعتماد نمی کنند و او را طرفدار دشمن خود یعنی قطر می دانند؛ به ویژه پس از آنکه تیلرسون دو ماه پیش در سفر نخست خود به قطر یک توافقنامه در زمینه مبارزه با تروریسم با این کشور امضا کرد و این موضوع، تبرئه قطر از برخی اتهام های وارد شده در این زمینه (تروریسم) قلمداد شد. به طور قطع اظهارات دیروز تیلرسون که از این چهار کشور انتقادهای تند و آنها را به سبب ادامه بحران سرزنش کرد باعث خواهد شد بی اعتمادی به تیلرسون و نارضایتی از ماموریت جدید او افزایش یابد.
در برنامه سفر کنونی تیلرسون که شامل پاکستان و هند هم بود، سفر به ریاض و دوحه مطرح نبود و این سفر در لحظه آخر به برنامه افزوده شد به این معنا که یک مسئله اضطراری باعث اضافه شدن این دو سفر شد.
بعید نیست کویت به سبب اطلاع امیر این کشور از وضع خطرناک در تغییر برنامه این سفر نقش داشته باشد و چه بسا امیر کویت احساس کرده است مقامات سعودی و سه همپیمان آنها ضد قطر، برنامه هایی دارند. آیا امیر کویت در حاشیه سفر رسمی خود به واشنگتن در نشست خبری نگفته بود میانجیگری او از یک مداخله نظامی در قطر جلوگیری کرد؟ آیا نیت هایی وجود دارد که احتمال این دخالت را در آینده مطرح می کند؟
بیشتر اطلاعات درز کرده نشان می دهد سفر شتابزده روز دوشنبه گذشته شیخ صباح الاحمد به ریاض هیچ یک از اهداف خود را برای رسیدن به پایین ترین سطح توافق میان کشورهای عربی خلیج فارس محقق نساخت؛ توافقی که موجب شود نشست سران کشورهای عربی خلیج فارس با حضور همه کشورهای عضو در زمان تعیین شده خود در ماه دسامبر در کویت برگزار شود و از ایجاد اختلاف در شورای همکاری خلیج فارس جلوگیری کند.
برخی منابع موثق در خلیج فارس تاکید کردند دیدار میان سلمان بن عبدالعزیز پادشاه عربستان سعودی و مهمان کویتی او بیش از بیست دقیقه طول نکشید و این دیدار، یک دیدار بی روح بود و به نوعی عربستان سعودی در این دیدار کویت و سیاست بی طرفانه این کشور را ملامت کرد چراکه کویت در کنار کشورهای تحریم کننده قطر نیست و از جبهه ای که عربستان سعودی آن را اداره می کند حمایت نمی کند.
به گفته این منابع، نه پادشاه عربستان سعودی و نه شاهزاده محمد بن سلمان ولیعهد این کشور از امیر کویت در فرودگاه ریاض استقبال نکردند و شاهزاده فیصل بن بندر بن عبدالعزیز امیر ریاض از امیر کویت استقبال کرد.
عطوان افزود: سعودی ها و سه کشور دیگر (امارات، مصر و بحرین) به دنبال گفت و گو نیستند بلکه آنها می خواهند قطر را به طور کامل تسلیم کنند، تا این کشورشرط ها و امتیازهایی را که آنها می خواهند بپذیرد و آن را اجرا کند. این کشورها در چارچوب یک طرح استوار برای تغییر نظام قطر، تشدید محاصره این کشور و جذب برخی عناصر از شیوخ خاندان حاکم در قطر پیش می روند و در این چارچوب به موفقیت هایی هم رسیده اند. آنها همچنین برخی قبایل قطر را به شورش تحریک کردند که مسئولان قطری با برخی تدابیر قاطعانه از جمله سلب تابعیت، بازداشت و حصر خانگی به کسانی که از آنها سرپیچی می کنند پاسخ داده اند. آنگونه که روزنامه فایننشال تایمز فاش کرد برداشت بیست میلیارد دلاری قطر از ذخایر نقدی خود برای جبران کسری بودجه نیز شاخصی است که باید مد نظر قرار گیرد.
اذعان تیلرسون مبنی بر اینکه برای این بحران، راه حل فوری پیش بینی نمی کند، درست بود و گمان نمی کنیم از تیلرسون بیش از امیر کویت در ریاض استقبال یا به او پاسخ مثبت داده شود چون خشم عربستان سعودی از تیلرسون و سیاست های کشورش در منطقه باعث شد تا پادشاه عربستان سعودی دو هفته قبل، پیش از واشنگتن به مسکو برود و شماری قرارداد نظامی از جمله قرارداد خرید موشک های اس 400 و برخی قراردادها در زمینه فناوری را برای ساخت نیروگاه های هسته ای با دولت روسیه امضا کند.
برای ما جای شگفتی ندارد سفر تیلرسون به منطقه خلیج فارس به سبب تناقض مواضع او با دونالد ترامپ رئیس جمهور (آمریکا) آخرین سفر او باشد. چون ترامپ (بر خلاف تیلرسون) ترجیح می دهد قطر محاصره شود، پایگاه العدید از این کشور برچیده شود و برای حمایت از راهبرد جدید خود در رویاریی با ایران از این چهار کشور در چارچوب یک ائتلاف حمایت کند؛ راهبردی که ترامپ در سخنرانی اخیر خود اعلام کرد و گفت پایبندی ایران به توافق هسته ای را تایید نمی کند.
اینکه امیر کویت پس از سفر به عربستان سعودی به قطر سفر نکرد و شیخ صباح الخالد الصباح وزیر امور خارجه (کویت) را با پیامی از خود برای شیخ تمیم امیر قطر اعزام کرد همه نشان می دهد تلاش های میانجیگرانه پیشرفتی نداشته است، فرصت های گفت و گو تقریبا و یا کاملا از بین رفته است، نشست آینده سران کشورهای عربی خلیج فارس در معرض تهدید قرار دارد و احتمال به تعویق افتادن یا حتی لغو این نشست، بیشتر مطرح است. روزها و هفته های آینده با بسیاری از مسائل غافلگیرکننده همراه خواهد بود.
52310
نظر شما