اوضاع اوکراین پس از یک وقفه آرامش و آتش بس به تازگی وارد مرحله جدیدی شده و می تواند به فضای غبارآلودی منجر شود.


محمد اکبری:  اخیراً رهبر شورشي طرفدار روسيه در ناحيه شرق اوكراين پيشنهادي را براي جدايي از اوكراين و ايجاد يك دولت جديد ارايه داده است. موضوعي كه مي‌تواند توافقنامه صلح مينسك در سال ٢٠١٥ را به‌ شدت تحت تاثير قرار دهد. این در حالی است که رئیس جمهوری خودخوانده خلق دونتسک اعلام کرده است که این منطقه با اعلام استقلال از اوکراین، کشوری جدید با نام مالوروسیا (روسیه کوچک) تشکیل خواهد داد. در همین راستا، الکساندر زاخارچنکو، رئیس جمهوری خودمختار دونتسک کی‌یف را متهم به ناتوانی از حل و فصل بحران شرق اوکراین کرده است. وی استقلال از اوکراین و تشکیل دولت مستقل «مالوروسیا» برای یک دوره انتقالی سه ساله را به عنوان آلترناتیوی برای پایان دادن به جنگ داخلی سه ساله در شرق کشور پیشنهاد کرد.

از زمان سقوط دولت ویکتور یانوکوویچ در جریان انقلاب «میدان» در سال ۲۰۱۴ در اوکراین، نواحی شرقی این کشور ناآرام است. در حالی که بسیاری از ساکنان روس زبان این منطقه، به صورت سنتی طرفدار نزدیکی به مسکو هستند، بسیاری از شهروندان مرکز و غرب اوکراین در سال‌های گذشته تمایل خود را به الحاق به اتحادیه اروپا و پیمان ناتو ابراز کرده اند. این اختلاف و همچنین حمایت روسیه از شورشیان شرق اوکراین باعث طولانی شدن جنگ داخلی در این کشور، با وجود توافق‌های متعدد آتش‌بس شده است. طرح حذف زبان روسی از زبان‌های رسمی اوکراین در مجلس این کشور- که بلافاصله پس از پیروزی انقلاب اوکراین تصویب شد- یکی از دلایل شدت گرفتن تنش‌ها در مناطق شرقی این کشور به شمار می‌رود.

زاكارچنكو، رهبر شورشيان در بيانيه خود اعلام كرد كه او و متحدانش پيشنهاد يك دولت جديد به نام ملوروسيا (روسيه كوچك) را دارد كه مي‌تواند دولت خود را در دونتسك برپا كند. ملورسيا اصطلاح مورد استفاده در توصيف اوكراين در زمان امپراتوري روسيه بود كه در آن دوران ضميمه اين امپراتوري به حساب مي‌آيد كه بسياري از اوكرايني‌هاي امروز اين اسم را توهين‌آميز ميدانند.

این موضوع واکنش هایی را در پی داشته است. ترو پروشنكو، رييس‌جمهوري اوكراين بلافاصله اين ايده را رد کرده و رهبر جدایی طلبان دونتسک را به عروسکی تشبیه کرده که آلت دست روسیه است. همچنین فرمانده ارشد ارتش اوكراين، ويكتور موزنكو در پيامي عنوان كرد كه طرح ايجاد ملوروسيا از تصورات ذهن بيمار شورشيان خارج مي‌شود.

در همین باره فرانسه كه به همراه آلمان درگير تلاش براي حل بحران اوكراين بوده اين ايده را محكوم كرد و از روسيه خواسته است تا از پيشروي بيشتر جلوگيري كند. سخنگوی وزارت امور خارجه فرانسه در اظهاراتی در این خصوص اعلام کرد: «ما از روسیه می خواهیم اعلام استقلال دونتسک را که ناقض توافقات مینسک است و مذاکرات نورماندی را به ناکامی می کشاند، محکوم کند. روسیه باید تلاش های خود برای پایان دادن به جنگ و مناقشه را تشدید کند.»

همچنین دولت آلمان که این کشور نیز از جمله کشورهای شرکت کننده در مذاکرات نورماندی است اين حركت را مورد انتقاد قرار داد و آن را كاملا غيرقابل قبول دانست. در بيانيه دولت آلمان در اين زمينه، ضمن محکوم کردن اين اقدام آمده است که آقاي زاخارچنکو حق قانوني ندارد تا درباره اين بخش از اوکراين صحبت کند. آلمان اعلام کرد: «ما از روسيه انتظار داريم که اين اقدام را محکوم کند؛ کاري که نه احترام به دنبال دارد و نه قابل قبول است».

ناآرامی‌های اوکراین از نوامبر ۲۰۱۳ و زمانی آغاز شد که ویکتور یانوکوویچ رییس جمهور اوکراین از امضای یک قرارداد تجاری با اتحادیه اروپا سر باز زد و روابط خود را با کشور روسیه نزدیک‌تر کرد. پس از اشغال کاخ ریاست جمهوری اوکراین توسط معترضان و مردم در ۲۲ فوریه ۲۰۱۴ پارلمان این کشور به برکناری ویکتور یانوکوویچ و برگزاری انتخابات ریاست جمهوری در ۲۵ مه ۲۰۱۴ داد.

روسيه اين جابه جايي قدرت را کودتا ناميد و تحرکات خود را در شرق اوکراين به خصوص در شبه جزيره کريمه براي حفاظت از منافع خود آغاز کرد.

سرانجام در مارس ۲۰۱۴ يک همه پرسي توسط دولت شبه جزيره مهم کريمه براي پيوستن به روسيه برگزار شد و مردم به الحاق اين شبه جزيره به روسيه راي مثبت دادند. الحاق کريمه به روسيه، خواسته يا ناخواسته توقعي را در ميان ديگر روس تبارهاي شرق اوکراين در الحاق آنان به روسيه، ايجاد نمود. آرزويي که پس از فروپاشي شوروي و استقلال اوکراين و جدا افتادن اين مناطق از سرزمين مادري (روسيه)، در ميان آنان پرورش يافته بود.

اما همان زمان نيز دولت روسيه اعلام کرد که به استثناي کريمه، مسکو هيچ ادعايي در مورد الحاق ديگر مناطق اوکراين، نداشته و ندارد. حتي زماني که در استان دونتسک مردم در همه پرسي، به الحاق به روسيه راي مثبت دادند، دولت روسيه در برابر اين اقدام عکس العمل مثبت نشان نداد. از آن زمان تاکنون شرق اوکراين به شدت ناآرام است و روس گرايان تمام تلاش خود را کرده اند تا از اوکراين جدا و به روسيه ملحق شوند.

باید در نظر داشت که روسیه با اینکه بصورت رسمی هنوز در این رابطه اظهار نظر نکرده است اما حمایت آن از موضوع استقلال دونتسک موضوعی انکار ناپذیر می تواند باشد. به هر روی بدون حمایت روسیه دونتسک و لوهانسک نمی توانستند همه پرسی اجرا کنند. به نظر می رسد با توجه به مخالفتهای گذشته اروپا و امریکا با الحاق کریمه و همچنین تحریم روسیه از سوی اتحادیه اروپا و امریکا، این کشور تمایل دارد از موضوع اوکراین به عنوان یک اهرام فشار استفاده کند و در مناسبات پیش روی خود از آن استفاده کند.

آنچه روسیه از اوکراین می‌خواهد، استقرار نظام فدرالی در این کشور و همچنین ملحق نشدن اوکراین به پیمان ناتو است. روسیه خواستار این بوده است که اوکراین از فکر عضویت در ناتو صرفنظر و موضع بی‌طرفی اتخاذ کند. روسیه برای رسیدن به این دو خواسته اصلی خود، از تمام پارامترهای قدرت که در دست دارد، استفاده می‌کند.

از سوی دیگر اتحادیه اروپا و امریکا بصورت تمام قد نمی توانند در موضوع اوکراین با روسیه مقابله کنند. اتحادیه اروپا به عنوان شریک تجاری روسیه محسوب می شود و تحریمهای سنگین به معنی محروم کردن خود از تجارت با روسیه است. با اینکه کشورهای غربی رفتار روسیه را غیر قانونی قلمداد کرده و خواستار محکوم کردن استقلال دونتسک هستند اما عملکرد آنها به نوعی منفعلانه تعبیر می شود.

در جهان کنونی حرف بر سر معادلات قدرت است و هر دولتی که قدرت داشته باشد، بدون توجه به قوانین بین‌المللی اقداماتی در جهت منافع خود و بدون در نظر گرفتن منافع دیگران انجام می دهد. به عنوان مثال، روس‌ها بطور غیر‌قانونی کریمه را گرفتند، امریکا همه‌پرسی کریمه را غیر‌قانونی می‌داند، در حالی که به جدایی کوزوو که یکی از استان‌های صربستان بود، کمک کرد.

52312

برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل‌ رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید.
کد خبر 690104

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
1 + 1 =