حجم یارانه نقدی پرداخت شده از ابتدای اجرای طرح هدفمندی یارانه ها تا کنون بیش از یک و نیم برابر اعتبارات عمرانی پرداختی در این دوره زمانی است.

زهرا علی‌اکبری: بررسی ها نشان می دهد از ابتدای اجرای طرح هدفمندی یارانه ها تا کنون هر ماه به طور متوسط بیش از 3 هزار و 400 میلیارد تومان صرف پرداخت یارانه نقدی شده است این در حالی است که در همین دوره زمانی بودجه تخصیص یافته برای اعتبارات عمرانی رقمی به مراتب کمتر از این مقدار را تشکیل می دهد.

در حالی که از آغاز اجرای طرح هدفمندی یارانه ها تا پایان شهریور سال جاری حدود 173 هزار میلیارد تومان بابت اعتبارات عمرانی در کشور پرداخت شده، میزان یارانه پرداختی به ایرانیان از 275 هزار میلیارد تومان فراتر رفته است.تا کنون 81 یارانه 45 هزار و 500 تومانی به مردم ایران پرداخت شده است.

اجرای قانون هدفمندی یارانه ها آذر ماه سال 1389 در دستور کار قرار گرفت و هنوز تداوم دارد.نه مردمی که یارانه می گیرند، حلاوت و شیرینی بابت دریافت این اعتبار هر ماهه زیر زبان خود احساس می کنند و نه دولت، دلخوش به تداوم این روند است.

قیمت ها پیش از اجرای این طرح به افسانه ای دست نیافتنی بدل شده و بسیاری معتقدند بازگشت به گذشته، امری که میسر نیست، بهترین گزینه ممکن در این عرصه خواهد بود. اقتصاد ایران با اجرای این طرح از چاله یارانه های غیر نقدی به چاه یارانه ها نقدی افتاد و تلاش برای بیرون آمدن از آن همتی همگانی را می طلبد. 

 کاهش اعتبارات عمرانی  نسبت به یارانه نقدی پرداختی به عقیده بسیاری از کارشناسان نشان دهنده اختلالی بزرگ در اقتصاد ایران است.

آمارها نشان می دهد همواره ایران با کمبود نقدینگی برای تامین اعتبارات عمرانی روبروست؛ این امر به افزایش دوره تکمیل پروژه های عمرانی از یک سو و بالا رفتن قیمت تمام شده این پروژه ها از سوی دیگر منجر می شود.همچنین کمبود اعتبارات عمرانی تهدیدی بزرگ برای سیاست ایجاد اشتغال در اقتصادی است که سالیان طولانی از نرخ های دورقمی بیکاری رنج کشیده است.

 درد بزرگ

 سابقه اعطای یارانه در اقتصاد ایران به اوایل قرن حاضر بر می گردد؛ سال 1311با تصویب قانونی تاسیس سیلو در تهران به منظور ذخیره گندم و خرید غله از کشاورزان برای مقابله با کمبودهای احتمالی در دستور کار قرار گرفت، چهار سال بعد، در سال 1315 تولید گندم به دلیل آب و هوای مساعد زیاد شد و قیمت گندم کاهش یافت، دولت وقت با قیمت بالا گندم را از کشاورزان خرید و نان ارزان را در اختیار گروه های کم درآمد شهری گذاشت.
 تا سال 1389 اما یارانه ها نه نقدی که به صورت غیر نقدی به اقلام مد نظر دولت تعلق می گرفت.کالاهای اساسی و نیازهای اولیه مشمول دریافت یارانه بودند.هر چند از اوایل دهه هفتاد بررسی طرح هدفمندی یارانه ها در دستور کار دولت ها قرار داشت، اما دولت دهم،سردمدار اجرای این طرح شد و در آذر ماه 1389 بود که رییس دولت وقت بر صفحه تلویزیون خبر اجرای این طرح را به ملت داد و آرزو کرد موعد خداحافظی ایران با مشکلات اقتصادی اش از راه رسیده باشد.

قصه پرغصه یارانه ها اما نه تنها با اجرای این طرح به فاز آخر نرسید بلکه فرازی تازه یافت،پیچیده تر از قبل، با بحران هایی غیر قابل حل تر نسبت به گذشته. سنگ بنا کج نهاده شده بود. 

هر چند اعطای یارانه در دستور کار بسیاری از دولت ها،در آزادترین اقتصادها تا بسته ترینشان قرار دارد اما اعطای یارانه سراسری به تمام اتباع، به صورت مساوی در هیچ کشوری آزموده نشده است.ایران تنها کشوری است که در دوره ای نسبتا طولانی نسبت به پرداخت یارانه های سراسری به تمامی جمعیت، از برخوردار تا نیازمند اقدام می کند.

تخطی از قانون

قرار بود قانون هدفمندی یارانه ها قانونی 5 ساله باشد. طبق آرزوی تدوین کنندگان و تصویب کنندگان این قانون، اقتصاد ایران باید در سال 1394 از بحران های پیشینش خداحافظی می کرد و در موقعیتی رقابتی و سالم ، حضورش را در میان اقتصادهای برتر جهان به اثبات می رساند. این آرزوها اما نه تنها محقق نشد، بلکه از پس رشد منفی اقتصاد و عقبگرد آن در اولین سال های دهه نود ، اقتصاد ایران یکی از سخت ترین سال های حیاتش را در 1394 به نظاره نشست .

تولید ناخالص داخلی در کنار قدرت خرید مردمی که حالا هر ماه 45 هزار و 500 تومان دریافت می کردند، آب رفته بود . یارانه ها نه تنها یار شاظر نبودند بلکه به بار خاطر بدل شدن .

کم کم مبلغ 45 هزار و 500 تومان نه تنها تکافوی هزینه ناشی از افزایش قیمت کالاهای اساسی و یارانه ها را نمی داد بلکه فشار سنگینی را متوجه بودجه دولتی می کرد که اسلافش همواره کسری بودجه برایشان نام آشنایی بود.تورم سنگین رخ داده در سال های ابتدایی اجرای طرح هدفمندی یارانه ها کار خود را کرده و قدرت خرید را سنگین نشانه رفته بود.

سر تولید بی‌کلاه ماند

بسیاری معتقدند سنگ بنا از همان ابتدا کج نهاده شد.قرار بود در قالب اجری قانون هدفمندی یارانه ها هم تولید و هم بخش سلامت تغییراتی بنیادین را تجربه کنند اما هم سر تولید بی کلاه ماند و هم سایر بخش ها.

از همان ابتدا تمرکز بر توزیع یارانه نقدی در میان مردمی بود که نیازمندی برخی از آنها به یارانه در هیچ بانک اطلاعاتی و آماری به اثبات نرسیده بود . برگزیدن شیوه توزیع سراسری سبب شد حتی بسیاری از ایرانیان خارج نشین که در این سال ها مهاجرت کرده بودند نیز مشمول دریافت یارانه شوند.

توزیع سراسری یارانه ها در حالی شمع هفت سالگی اش را فوت می کند که هنوز طرحی اجرایی برای پایان دادن به پول پاشی بزرگ قرن در اقتصاد ایران،که عوارضش در سال های پیش رو بیش از پیش آشکار می شود در دستور کار نیست.

35223

برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل‌ رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید.
کد خبر 728533

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
9 + 5 =

نظرات

  • نظرات منتشر شده: 47
  • نظرات در صف انتشار: 0
  • نظرات غیرقابل انتشار: 0
  • بی نام RO ۰۶:۱۲ - ۱۳۹۶/۰۸/۲۷
    کدوم پول پاشی؟ حداقل پنج برابر یارانه رو از جیب خودمون پس می گیرید فقط رو قبض پانزده تا بیست هزار تومان مالیات عوارض تبصره آبونمان می گیرن به جای این اخبار برو درآمدهای دولت از هفمندی رو منتشر کن خط فقر رو تا چهار و نیم میلیون تومان گسترش دادید حالا نقشه می کشید برای چندرغاز که از جیب خودمون بهمون پرداخت می شه؟ اون دوستانی که رفتن به جریان سرکاری اصلاحات رای دادن پاسخگو باشن
    • بی نام A1 ۰۷:۴۳ - ۱۳۹۶/۰۸/۲۷
      125 5
      سنگ بنا از اول اشتباه بود، يعني چي كه كالا رو گرون كني و به مردم پول بدي براي جبران؟
    • بی نام A1 ۰۷:۴۴ - ۱۳۹۶/۰۸/۲۷
      28 58
      اتفاقا اسمش پول پاشي است چون فقير و غني، كارگر و پزشك فوق تخصص همه پول مي گيرند به اسم يارانه نقدي
    • کاظم A1 ۰۹:۱۵ - ۱۳۹۶/۰۸/۲۷
      15 4
      بله آفرین:ما وقتی می خواهیم یک چیزی رو از یک کشور نبعیت کنیم میگیم فلان کشور این کارو کرد موفق بود:نمیگیم کار فلان کشور از هدفمندی یارانه فقط یک نوعی تشویق مردم به صرفه جوی بوده نه درآمد زایی.برای کشور درآمد زایی کرده اما کجا رفت؟
    • بی نام A1 ۱۰:۴۹ - ۱۳۹۶/۰۸/۲۷
      30 2
      واقعا ممکنه کسی بگه به به ایران موفق این طرح را اجرا کرد ما هم بریم اجرا کنیم ؟ بابا شما دیگه کی هستین . برای 45 هزار تومان دیگه واقعیات مسلم رو که تحریف نکنید
    • محمد IR ۰۹:۲۹ - ۱۳۹۶/۰۸/۲۸
      30 0
      وضعیتو به قبل برگردونین به خدا حاضرم این 45 تومن رو خودم ماهیانه به دولت بدم.
  • بی نام A1 ۰۶:۳۱ - ۱۳۹۶/۰۸/۲۷
    76 40
    فقط به خاطر اینکه با احمدی نژاد مخالفید که دلیل نمیشود همینجوری حرفهای غیر علمی بزنید. یارانه ها قبل از اینکه نقدی بشوند هم بین مردم پخش میشدند منتها غیر بهینه و از طریق بنزین بسیار ارزان قیمت. این سوخت ارزان قیمت فقط باعث آلودگی هوا و رفت و آمد بی فایده مردم میشود. همچنین سوخت ارزان قیمت باعث بی توجهی خودروسازان به میزان مصرف سوخت شد که هنوز که هنوز است نتیجه آن در اقتصاد مشخص است. الان دولت به مراتب بالاتر از آنچه از مردم میگیرد از طریق فروش بنزین به نرخ بالا جذب میکند.
    • بی نام A1 ۰۷:۴۵ - ۱۳۹۶/۰۸/۲۷
      58 38
      كدام حرف غير علمي؟ بابا كجاي دنيا اين تجربه رو داشتند؟ يعني علم محمود خان كه با اين طرح اقتصاد را به باد فنا داد از همه دنيا بيشتره؟
    • بی نام A1 ۰۸:۳۵ - ۱۳۹۶/۰۸/۲۷
      43 22
      تو رو خدا بعد از این همه بدبختی و مصیبتی که احمدی نژاد سرت آورده. چشمات رو باز کن. یه کم از عقلت کمک بگیر و دیگه ازش دفاع نکن
    • بی نام GB ۱۶:۲۸ - ۱۳۹۶/۰۹/۰۵
      0 0
      به دفاع از احمدی نژاد هیچ ربطی نداره. انتخاب کنید بین سه حالت: بنزین مفت یا یارانه یا هیچکدام. احمدی نژاد یارانه رو انتخاب کرد. حالا هر کس مرده هیچکدام رو انتخاب کنه. کسی جلوی دولت رو نگرفته.
  • بی نام A1 ۰۶:۳۱ - ۱۳۹۶/۰۸/۲۷
    33 3
    دشمنان گفتند که مدتی به مردم پول پرداخت خواهد شد و بعدا قطع میشه.
  • بی نام IR ۰۶:۴۸ - ۱۳۹۶/۰۸/۲۷
    11 23
    حرف حق جواب ندارد
  • بی نام IR ۰۶:۴۹ - ۱۳۹۶/۰۸/۲۷
    77 5
    خود دولت مخالف حذف یارانه هاست چون چند برابر این پول رو به بهانه های مختلف از مردم داره میگیره
    • م ر GB ۱۰:۳۱ - ۱۳۹۶/۰۸/۲۷
      76 3
      باید 1 یارانه کشورهای بیگانه قطع بشه 2 جلوی دزدی ها گرفته بشه 3 قیمت ها به سال 89 برگرده و سپس یارانه ما قطع بشه
  • بی نام IR ۰۶:۴۹ - ۱۳۹۶/۰۸/۲۷
    107 4
    اگه به مردم هم نمیدادند نجومی بگیرا میخوردنش
  • بی نام IR ۰۶:۵۱ - ۱۳۹۶/۰۸/۲۷
    48 7
    دقیقا درست است،الان تولیدکننده ها مشکل دارند چون قرار بود این یارانه به آنها اختصاص پیدا کند اما خرج چیزهای دیگر شد و چرخ تولید نچرخید
  • بی نام IR ۰۶:۵۳ - ۱۳۹۶/۰۸/۲۷
    10 33
    چرا گروهی که نیاز ندارند،یارانه می گیرند واقعا الان زلزله زده ها بیشتر نیاز به این پول دارند
  • بی نام IR ۰۶:۵۳ - ۱۳۹۶/۰۸/۲۷
    9 79
    دولت به جای اینکه به همه یارانه بدهد بهتر است این بودجه را در اختیار سازمانهایی مثل بهزیستی و کمیته امداد و هلال احمر بگذارد که در مواقع بحران اینطور دست پاچه نشوند
    • حسن IR ۰۹:۲۱ - ۱۳۹۶/۰۸/۲۷
      2 28
      منم همین نظرو دارم
    • بی نام A1 ۱۱:۰۳ - ۱۳۹۶/۰۸/۲۷
      79 3
      به کمیته امداد بده که بره تو لبنان جاده و مدرسه بسازه؟
  • بی نام IR ۰۶:۵۵ - ۱۳۹۶/۰۸/۲۷
    38 46
    حالا چون طرح احمدی نژاد بوده میخاین از روی تعصب ایراد بگیرید
    • بی نام A1 ۰۸:۲۱ - ۱۳۹۶/۰۸/۲۷
      17 14
      چه ربطی داره . شما کورکورانه نگاه می کنید دوست عزیز
    • بی نام RO ۰۸:۴۹ - ۱۳۹۶/۰۸/۲۷
      21 3
      این طرخ آرزوی خاتمی بود بقول اباذری.ربطی به این دولت و اون دولت نداره.میخواستن اقتصاد رو آزاد کنن تا قیمتها آزاد شه.و قیمتها که آزاد شد مردم اسیر پولداراها شدن
  • بی نام IR ۰۶:۵۶ - ۱۳۹۶/۰۸/۲۷
    33 42
    تعصب کور عده ای ادم جاهل و ذلیل و ناتوان . مگه احمدی نژاد چکارتون کرده ؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟
  • بی نام IR ۰۶:۵۸ - ۱۳۹۶/۰۸/۲۷
    61 5
    این دولت مردم رو چی فرض کرده ؟؟
  • بی نام IR ۰۸:۱۹ - ۱۳۹۶/۰۸/۲۷
    53 2
    نگارنده این مقاله بهتره یک نگاهی به مبلغ قبض های ملت در این چندسال بندازه که بیش از 10 برابر افزایش داشته مخصوصا قبض گاز که بی سرصدا در حال افزایش قیمتش
  • سید احمد A1 ۰۸:۴۶ - ۱۳۹۶/۰۸/۲۷
    63 5
    من بعنوان یک شهرود ایرانی با احمدی نژاد مخالف بودم و هستم...اما پولی اگر پاشیده و میپاشه ...به جیب دولتمردانی میپاشه که سی سال پیش از روستا به شهر اومدن و الان بانک تاسیس کردند...که حقوق نجومی میگیرند..... یارانه 40 هزار تومن مال زمانیه که دلار 800 تومن بود..... قبض برق و گاز و آب ده برابر شده ...گاز که یشتز از ده برابر شده ...مثلا گاز منزل من می آمد 5 هزار تومان امروز گاهی 150 هزار تومان پول گاز میاد....دولت گاز رو به کشورهای دیگه هم نمیتونه با این قیمت بفروشه.... اصلا گاز مال دولت نیست که گاز خودمونه که با قیمت بیشتر از گاز خارجی بهمون میفروشه..... حالا مقداری از این پولها رو به ما بر میگردونه شاید ده درصدشو....بقیه کجا میره که بودجه عمرانی کمه؟؟؟؟
  • بی نام RO ۰۹:۱۰ - ۱۳۹۶/۰۸/۲۷
    35 2
    اگر عرضه دارید این گرانی را مهار کنید نه اینکه این چندر غاز را از ناق مردم بزنید
  • بی نام A1 ۰۹:۲۳ - ۱۳۹۶/۰۸/۲۷
    14 20
    درخت یارانه را زنجیر بارش کرده و گفتند هرس کردن شاخش از اختیارات محمود است آقایان باز چه نقشه ای برای یارانه های ملت کشیدند که توسط رسانه هاشان خط می دهند؟؟؟ به فضل الهی دکتر احمدی نژاد رئیس جمهور واقعی ایران زمین بالاخره تمام بیت المال را بین مردم تقسیم خواهد کرد
    • بی نام A1 ۱۰:۵۱ - ۱۳۹۶/۰۸/۲۷
      11 9
      چی میگه برادر من؟ یارانه ملت یارانه ملت . دهنتون رو با 45 هزار تومان بستید بعد هی غر می زنید چرا مملکت داره به باد فنا میره . دست بردارید بابا
  • بی نام A1 ۰۹:۲۴ - ۱۳۹۶/۰۸/۲۷
    7 11
    درود بر فرزند ملت
    • بی نام A1 ۱۰:۵۰ - ۱۳۹۶/۰۸/۲۷
      10 3
      این فرزند ملت کی هست حالا ؟
    • بی نام A1 ۱۰:۵۰ - ۱۳۹۶/۰۸/۲۷
      9 2
      شما ملت هستید؟
  • بی نام IR ۱۰:۴۱ - ۱۳۹۶/۰۸/۲۷
    32 2
    دولت نجومی باز نقشه ذاره
  • بی نام IR ۱۰:۴۲ - ۱۳۹۶/۰۸/۲۷
    35 3
    دولت اگه راست میگه فساد فعلی رو مهار کنه
  • بی نام A1 ۱۰:۵۳ - ۱۳۹۶/۰۸/۲۷
    9 5
    یارانه حق 74 میلیون نفر نیست . حق سی اون جمعیتی است که نمی تواند یک لقمه نون برای سفره اش تهیه کنه . اون هم موقت تا زمانی که بتونه یک کاری دست و پا کند . این یارانه نقدی نعل وارونه بود برای گرون کردن شدید کالاها . اون موقع همه فکر می کردند به صرفشونه . اما حالا می بینند دارن میرن ته چاه باز هم می گن بده یارانه رو .
  • بی نام A1 ۱۰:۵۴ - ۱۳۹۶/۰۸/۲۷
    26 11
    یارانه حق نیست . حق من داشتن کار آبرومند با حقوق مکفی است . حق من برخورداری از امکان تحصیل رایگان است . حق من برخورداری از حقوق شهروندیه . حق من پول قوی کشورم است . حق من قدرت خریدمه. یارانه همه این ها را از من گرفته
    • بی نام IR ۱۳:۲۳ - ۱۳۹۶/۰۸/۲۷
      3 2
      یارانه از تت نگرفته. اونی ازت گرفته که الان نقشه کشیده یارانتم ازت بگیره.
  • بی نام RO ۱۰:۵۷ - ۱۳۹۶/۰۸/۲۷
    9 6
    حداقل احمدی نژاد وقتی سوبسیدها رو فهمید میخوان از رو کالاها بردارن یارانه ها رو تقسیم کرد که کمی جبران شه.این یکی دولت نه سوبسید نه یارانه نه کمکی به تولید
  • بی نام A1 ۱۱:۰۱ - ۱۳۹۶/۰۸/۲۷
    31 2
    مقدار یارانه ها چند هزارم اختلاسها و بودجه اهدایی به یمن و سوریه و لبنانه؟
  • بی نام A1 ۱۱:۲۵ - ۱۳۹۶/۰۸/۲۷
    26 2
    خانم علی اکبری عزیز نگارنده دلسوز وطن؛ لطفا جرات داری درباره نجومی بگیرها بنویس درباره املاک نجومی ،گریزهای مالیاتی ،اختلاسهایی که عادی شده است، به قول محمود درباره برادران قاچاقچی خودمون بنویس البته اگر جرات داری ؟اینها قصه پر غصه است ، دردهایی است که نمی توانی فریاد بزنی و فریاد هم بزنی فایده ندارد مثل خوره به قول صادق هدایت از درون فقط خودت رو می خوره. نه دوست من این پولی که می دهند و اسمش یارانه است پولی است که قبلا چند برابرش را از جیب من و شما برداشته اند و اکنون پس مانده اش را بر می گردانند و هر بار برای اینکه مردم را از اصل داستان منحرف کنند و منتی هم بگذارند از طریق شماروزنامه نگاران دلسوز وا مصیبتا سر می دهند.
  • بی نام IR ۱۱:۵۰ - ۱۳۹۶/۰۸/۲۷
    13 1
    مردم بهتز میتونن یرا چولشون تصمیم بگیرن تا شما باید یارنه ها به دلار یا یورو پرداخت بشه که هم ارزشش ثابت بمونه و هم در حسابهای ارزی پشتوانهای بشه برای اقتصادمون و اگر افرادی هم بخواهند تبدیل به ریال کنند ارزش ریال رو بالا ببره هر ایرانی حق داره یارانشو بگیره حالا خودش میدونه اگه وضعش خوبه به اونی که میشناسه کمک میکنه .بازنشستگی و بیمه تامین اجتمایی برای همه.
    • بی نام A1 ۲۲:۵۷ - ۱۳۹۶/۰۸/۲۷
      0 0
      گل بود به سبزه نیز آر استه شد
  • بی نام IR ۱۱:۵۵ - ۱۳۹۶/۰۸/۲۷
    4 1
    دلار یا یورو بدن ارزشش حفظ بشه و اگر با ریال چنج شد ارزش ریال بالا بره و اگر نگهداری شد پشتوانه ارزی کشور خواهد بود.
  • ایمان A1 ۱۶:۲۱ - ۱۳۹۶/۰۸/۲۷
    1 1
    این بحث کاملا انحرافی است .اتفاقا پرداخت یارانه منبع درآمد دولت است .برای مثال فقط در یک ماه دولت از فروش بنزین 2100میلیارد تومان در آمد دارد .با احتساب مصرف 70میلیون لیتر در روز.حالا سایر محصولات نفتی وسوختی وآرد وشکر را جدا حساب کنید.
  • بی نام IR ۱۸:۳۶ - ۱۳۹۶/۰۸/۲۷
    3 2
    برو اقا مردی برو جلوی اونهایی که یک ریال مالیات نمی دهند را نمی دهند رو بگیرید ماشااله میلیلرد میلیارد می خورند خرج امورات عمرانی تون در بیار اگر مردشی وگرنه ببرید بمیرید خیلی بهتره
  • بی نام IR ۲۱:۳۶ - ۱۳۹۶/۰۸/۲۷
    0 5
    ئولت نجومی برا پوشش ضعف های بیش از حدی که داره به احمدی نژاد حمله میکنه