شواهد و قرائن نشان می دهد افغانستان مسیر دشواری برای خروج از بحران فعلی دارد. مسیری که همه بازیگران سیاسی این کشور هم بر سر خروج از آن هم نظر نیستند.

مهسا مژدهی

با گذشته دو روز از امضای سند توافق تشکیل دولت وحدت ملی در افغانستان، به نظر می‌رسد با وجود این که لبخند رضایت بر چهره‌ی هر دو نامزد انتخاباتی این کشور نقش بسته است، اما اختلافات بر سر نحوه تشکیل دولت وحدت ملی همچنان پا بر جاست.

پس از ورود جان کری وزیر امور خارجه ایالات‌متحده در روز پنجشنبه ششم آگوست (16 مرداد) به افغانستان و مذاکراتی که میان دو نامزد انتخاباتی این کشور برگزار شد، امیدها برای پیشگیری از ناآرامی‌های قابل پیش‌بینی،  پس از اعلام نتایج بازشماری آرا در این کشور فزونی یافت.

 با این حال تنها یک روز پس از امضای سندی که بر اساس آن توافق شده بود، دو طرف با تغییر رویکرد خود، به سمت و سوی مشخص کردن مسیر سیاسی آینده افغانستان و مقابله با مشکلات موجود در این کشور در کنار یکدیگر عمل کنند، اختلافات آن دو در تفسیرشان از آنچه "دولت وحدت ملی " نام گرفته، بر میزان نگرانی‌ها افزوده است.

در حالی که عبدالله عبدالله نامزد معترض به نتایج انتخابات، معتقد است: عنصری از تقسیم قدرت با ایجاد مقام رئیس اجرایی، در این سند  آمده است، در مقابل احمدزی بر عدم وجود این عنصر در سند ذکرشده اصرار می‌ورزد.

عبدالله که با خوش‌بینی این اتفاق را بازی  برد - برد ( به شرط صداقت طرفین در اجرای آن) برای دولت و ملت افغانستان توصیف کرده است، کمتر از احمد زی مشتاق ِ ایجاد یک دولت رئیس‌جمهور محور به نظر می‌آید.

در مقابل سخنان احمدزی این تردید را ایجاد کرده که او به دنبال خرید وقت تا زمان اعلام نتایج نهایی انتخابات است تا بتواند در صورت پیروزی، از توافق نهایی و آنچه تقسیم قدرت ریاست جمهوری به نظر می‌آید سرپیچی نماید.

این اختلاف نظر در روزها و ماه‌های آینده ممکن است موجب شکست این طرح شود. به ویژه به این دلیل که ابهاماتی در سند تنظیم‌شده در زمینه "ریاست اجرایی" وجود دارد، به حدی که هر دو نامزد و همچنین جان کری در نشست مطبوعاتی، تعریف آن را در هاله‌ای از ابهام باقی گذاشتند.

از دیگر مفاد این تعهدنامه سرعت گرفتن روند شمارش مجدد آرا نیز هست اما با توجه به ناآرامی‌ها و موانع موجود بعید است این روند تا موعد تعیین‌شده پایان پذیرد، اما ماه آینده سران ناتو برای تصمیم‌گیری در مورد حضور نیروهای خارجی در افغانستان گرد هم خواهند آمد. نشستی که البته حضور رئیس‌جمهور جدید این کشور در نشست ضروری خواهد بود.

 همچنین تحلیلگران سیاسی افغان دلایلی چون امکان کارشکنی حامد کرزی و نبود ضمانت اجرا برای تن دادن رئیس‌جمهور منتخب به این توافقنامه را نیز به عنوان دلایل احتمالی این شکست طرح کرده‌اند.

آنچه در خلال واکنش‌های این دو نامزد انتخاباتی و تیمهایشان می‌توان حدس زد، عدم تعهد آنان به تقسیم قدرت و جلوگیری از خشونت و درگیری در بین هواداران آن دو است. تا جایی که به نظر می‌رسد، امضای این سند در پی حرف‌شنوی آنان از نیرویی خارجی رخ داده است، تا در پیِ خواستی مبنی بر جلوگیری از اختلافات قابل پیش‌بینی.

بافت قومیتی افغانستان و همچنین وجود نیروهای طالبان و تند رو در گوشه گوشه‌ی آن از عواملی ست که می‌تواند هرگونه شکست در طرح وحدت ملی را تبدیل به درگیری‌هایی خشونت‌بار نماید. بدیهی است که در آن صورت شکل‌گیری جنگی داخلی و خون‌بار امری دور از انتظار نخواهد بود و حتی می‌تواند گمانه تجزیه‌ی این کشور را هم تقویت نماید.

در چنین شرایطی چندان نمی‌توان به نیروهای داخلی افغانستان برای تحقق توافقنامه امیدوار بود، چرا که ضعف سیاسی آن‌ها موجب می‌شود، عملاً تاثیر چندانی بر این پروسه نداشته باشند. این امر موجب می‌شود نگاه‌ها به سمت ایالات‌متحده به عنوان نیرویی خارجی و تأثیرگذار در عرصه سیاست افغانستان دوخته شود تا با جدیت لازم طرفین برنده و بازنده‌ی انتخابات را ترغیب کنند که به تعهدشان پایبند باشند و گامی اساسی در جلوگیری از تنش‌های احتمالی بردارند.

از طرف دیگر اصرار اوباما و جان کری به تنظیم این سند نشان‌دهنده تمایل غرب به ایجاد ثبات و آرامش در افغانستان است، زیرا در شرایطی که ایالات‌متحده درگیری‌هایی را در دیگر بخش‌های جهان دارد احتمالاً به دنبال تنش زدایی در افغانستان خواهد بود. علاوه بر این ظهور نیروهای تندرو نظیر داعش در سوریه و عراق و همچنین گسترش مجدد افراط گرایی در منطقه و همسایگی افغانستان، احتمالاً ایالات‌متحده را وادار به واکنشی قطعی برای ایجاد شرایطی در افغانستان خواهد نمود که موجبات جذب ستیزه جویان بین‌المللی به این کشور را فراهم نکند. شاید این دلایل برای پافشاری ایالات‌متحده بر تعهد نامزدان انتخاباتی کنونی و سردمداران آینده افغانستان بر اجرای طرح وحدت ملی باشد.  

30849

برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل‌ رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید.
کد خبر 369285

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
6 + 4 =