دخیل حریری بر امامزاده سعودی؟!

در حقیقت این استعفا دو ممیزه ویژه دارد؛ به این معنا که زمان و مکان استعفا هر دو اشتباه بود. به عنوان مثال اگر در کشوری جنگ رخ داده باشد یا دولت در تبعید تشکیل شده باشد و یا اینکه نخست وزیر در خارج از کشور بیمار باشد،درآن صورت نخست وزیر یا رئیس اجرایی قوه مجریه در خارج از آن کشور می‎تواند استعفا دهد. اما تا به حال در لبنان چنین اتفاقی نیفتاده است که نخست وزیری این چنین استعفا دهد. زیرا اگرچه لبنان دارای قانون اساسی مدون و نوشته شده نیست، اما یک میثاق ملی دارد که هم نحوه تقسیم قدرت، هم تعامل بخش‏های مختلف قوه مقننه، مجریه، بخش‏های مختلف ریاست جمهوری و ارتباط بین نخست وزیر و ریاست جمهوری را مشخص می‎کند. استعفای سعد حریری در زمانی صورت گرفته که سوریه و عراق در دوره پسا داعش به سر می‏برند و در صورت تداوم جدیت در مبارزه با تروریسم و از بین بردن زمینه حضور جنگجویان وارداتی، امکان حرکت منطقه به سمت صلح و ثبات وجود خواهد داشت. در عین حال داعش در عراق و سوریه رو به اضمحلال می‏رود و ممکن است خط سیر حرکت‏شان به سمت اردن و لبنان باشد.

در این شرایط استعفای حریری نیز تنش درون لبنانی را دامن می‌زند. چه بسا ممکن است از طریق حمله اسرائیل به لبنان شاهد افزایش تنش در لبنان باشیم. علاوه بر اینکه این موضوع از حیث مکان نیز اشتباه است، زیرا عربستان در حال دخالت در مقدرات لبنان است. درواقع هیچ دلیل منطقی وجود ندارد که حریری به جای اینکه استعفایش را تقدیم رئیس جمهور کند، در داخل عربستان و از طریق مصاحبه مطبوعاتی این مسئله را مطرح کند. این موضوع بیانگر دخالت ریاض در مسائل داخلی بیروت است. گو اینکه مجموع این تحرکات عربستان به نوعی رو‌در‌رویی با حزب‌الله است که توانسته نقش تثبیت کننده‏ای در مبارزه با تروریسم، خشونت و افراط گرایی گروه‏های مسلح جنگجو وارداتی یا جنگ‏های نیابتی در سوریه و عراق داشته باشد. لذا این مسئله نشان می‏دهد که عربستان تا چه اندازه در مسائل سایر کشورهای منطقه از جمله لبنان دخالت می‏کند. مزید بر اینکه سیاست‌های عربستان در این چند سال اخیر موفق نبوده‎اند و نتوانسته در منطقه پیروزی بدست آورد؛ به همین خاطر در تلاش است تا به نوعی خودش را از این وضعیت برهاند. اگرچه این قسم اقدامات نه تنها موجب در جا زدن عربستان می‎شود، بلکه تبعاتی نیز در سیاست خارجی ریاض به همراه دارد. زیرا طبیعتا تنش در منطقه به کشورهای همسایه نیز سرایت خواهد کرد. همانگونه که رنج و محنتی که مردم سوریه داشتند، سیل مهاجرین و حجم بالای تخریب زیرساخت‏های سوریه باعث شد نه تنها کشورهای همسایه بلکه کشورهای حلقه اول آنها مانند اروپا هم متاثر شوند.

بنابراین اگر لبنان هم در اثر این اقدام عجولانه سعد حریری وارد یک درگیری داخلی شود، تبعاتش به کشورهای همسایه هم خواهد رسید. البته با همه این تفاسیر می‏توان به آینده لبنان خوش‌بین بود. به نظر می‎رسد نیروهای موثر و تاثیرگذار و همچنین نیروهای عقل‎گرا و تعامل جوی اهل سنت در صحنه لبنان از اقدام سعد حریری حمایت و تبعیت نخواهند کرد. ضمن اینکه سعی خواهند کرد در تعامل با سایر نیروها و قوا مانند ریاست جمهوری و مجلس، هر چه سریعتر خلا قدرت را در لبنان پر کنند تا انتخابات پارلمانی که در چند ماه آینده برگزار خواهد شد، به موقع و بدون مشکل برگزار شود. زیرا تحلیل می‏شود که علاوه بر سناریوسازی عربستان علیه ایران، استفاده ابزاری از حریری برای تداوم سناریوهای ایران ستیزی و ایران هراسی، روشی است که ایالات متحده آمریکا برای مقابله با سیاست خارجی ایران در پیش گرفته است. لذا امید داریم که هم نیروهای تاثیرگذار در لبنان با خرد جمعی این شرایط را با امنیت و آرامش پشت سر بگذارند و هم قدرت‎های دیگر منطقه‏ای تلاش کنند که بیروت از این وضعیت خارج شود. اگرچه عربستان با استفاده از قدرت مالی‏اش در جهت تخریب سیاست خارجی لبنان عمل می‏کند، اما منافع ملی و مصالح مردم لبنان باید در صدر اهداف و اقدامات همسایگان قرار بگیرد.

در این راستا حزب‌الله نقش تعیین کننده‏ای دارد و در جهت تثبیت اوضاع سیاسی-اجتماعی لبنان و ایجاد امنیت و آرامش گام برخواهد داشت. حزب‌الله هرگز در زمین سعودی‏ها و ایالات متحده آمریکا بازی نخواهد کرد، زیرا این سازمان سیاسی- نظامی اسلامگرا همواره به دنبال وحدت آحاد مردم لبنان و گروه‏های سیاسی تاثیرگذار در این کشور بوده است . حزب‌الله تصمیمات، سیاست‌ها و اقدامات خود را برای دفاع از وحدت و انسجام مردم با هدف کسب حداکثری منافع و مصالح ملی به‌جای طائفه‌گری به‌کار برده است. همچنین باوجود تلاش سعودی‏ها برای بازداشتن حزب‌الله از فعالیت‎های اصلی‌اش و ایفای نقش مثبت در لبنان و منطقه، یقینا این سازمان همچنان در جهت مصالح و منافع ملی لبنان و ایجاد ثبات و آرامش و امنیت در منطقه حرکت خواهد کرد.

اگرچه برخی تحلیلگران تصور می‏کنند که صحنه لبنان تبدیل به یک دوران بحرانی و زد وخورد می‎شود و از قضا سعد حریری هم در استعفا نامه‏اش به نوعی به این موضوع دامن زده است، اما از جهاتی به نظر می‎رسد که ظرفیت ایجاد درگیری در داخل لبنان وجود ندارد. زیرا مردم نمی‏خواهند که تبعات مسائل عراق و سوریه به لبنان نیز کشیده شود. دراین راستا اگر گروه‏ها نیز به تحقق این موضوع کمک کنند، در لبنان شاهد درگیری، خشونت و بی ثباتی نخواهیم بود. مردم لبنان باید با هشیاری و بر اساس عقل جمعی و مد نظر قراردادن این شرایط خطرناک، اجازه برگشت لبنان به سال‌های تنش و تشنج را ندهند. در عین حال نباید از توطئه‌های رژیم صهیونیستی و عربستان غفلت کنند و سعی داشته باشند هر چه سریعتر در سایه امنیت و آرامش نهادهای قانونی شکل گرفته و دولت با اقتدار به تنظیم روابط داخلی و خارجی بپردازد.

منبع: هفته نامه مثلث شماره 380 مورخ 20.8.96 صفحه 65