پاسخ خوانساری به نظرخواهی خبرآنلاین/ ارزیابی شما از سیاست خارجی دولت یازدهم چیست؟

سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران متکی بر آرمان‌ها و ارزش‌های دینی و الهام گرفته از  تقویت و تحکیم ساختار درونی و قدرت نظام است. استراتژی این سیاست در عین توکل به نصرت ‌الهی بر پشتوانه مردمی نظام استوار و برای پیشبرد اهداف خود کمتر به اصول و نرم های بین المللی متکی می باشد. بطور خلاصه می توان گفت که از بدو پیروزی انقلاب اسلامی سیاست خارجی نظام مشتمل بر محور بخش بوده است .

1- قدرت سخت مبتنی بر مقابله با تهدیدات منطقه ای و حمایت از هم پیمانان ایران.
2- قدرت نرم ایدئولوژیک برای دفاع از ارزش های انقلاب اسلامی در سطح منطقه و فرامنطقه و مقابله باتهاجم فرهنگی در در داخل و خارج از کشور.
3- قدرت حضور در عرصه های بین المللی با هدف همکاری و چانه زنی های سیاسی در نظام بین الملل و عرصه های دیپلماتیک.

برای بررسی دستاوردهای سیاست خارجی دولت روحانی باید به این موضوع  هم توجه داشت که سهم دولت تنها یک بخش از سیاست کلان خارجی است که الزاما نمی تواند بر اساس ماهیت سیاست خارجی کشور بر قواعد و بازی های بین المللی متکی باشد. همین مهم سیاست خارجی را در ابعاد مختلف الزاما غیر متصل به نظام بین الملل نموده است. ازاینرو وقتی در مورد سیاست خارجی دولت صحبت می شود می بایست این ملاحظات مد نظر قرار گیرند.

برای قضاوت دقیق تر نسبت به سیاست خارجی دولت روحانی، ابتدا باید نیم نگاهی به میراث به جای مانده از دولت قبل برای دولت یازدهم در موضوعات مختلف و در راس آن در بخش های مختلف و سیاسی و اقتصای داشت. زیرا امور مربوط به سیاست‌گذاری و اجرای سیاست خارجی دولت یازدهم، برگرفته از سطح مناسبات دولت سابق با دیگر کشورها و قابلیت¬ها و توانمندی های به جا گذارده شده  که با میراث دولت قبل گره خورده است.

یک اصل روشن و مهم دیگر در سیاست خارجی این است که اگر دولتی اعتقادی به بهره گیری از اصول و قواعد نظام بین¬الملل در عرصه¬ های سیاست خارجی نداشته باشد، آن کشور با انزوا و به خطر افتادن منافع ملی مواجه می گردد.
آقا روحانی زمانی دولت را در دست گرفت که پیچیده ترین تحریم ها علیه کشور ما برقرار شده بود. بانک مرکزی بلا استفاده مانده بود. نظام پولی و عملیات بانکی و همچنین روابط ما در سایه تحریم ها با اکثر کشورهای جهان تعلیق شده بود.

در حالیکه شروع بکاردولت روحانی مواجه با شرایط اقتصادی ایستا و مناسبات خارجی تعلیق شده کشور بود، بزرگترین مسئولیت سیاسی در زمان جمهوری اسلامی ایران ، همزمان با ادامه شدید ترین تحریم ها و تهدید ها علیه کشورمان ، موسوم به برجام  که دستاورد دولت نبود و ارثیه آن به دولت یازدهم  منتقل شده بود، به دولت روحانی واگذار گردید.
 آقای روحانی با 19 قطعنامه شورای امنیت و آژانش بین المللی انرژی اتمی و همچنین بلوکه شدن دارایی های ایران کار خود را شروع کرد .

دولت توانست طی این مدت با همه دشواری ها، با اولویت قرار دادن تعامل با نظام بین الملل و پایان دادن به ادبیات خشن و مبارزه طلب و ایجاد ارتباطات نزدیک با کشورهای جهان، چهره ای واقعی تری از ایران را به نمایش گذارد و در سایه آن مذاکرات سرنوشت ساز برجام را آغاز نماید و به پایان برساند.

برجام امروز یک سند افتخار برای کشور و نظام بین الملل است و دولت در قبال مسئولیت و وظیفه ای که در سیاست خارجی به او وگذار کردند، سرافرازبیرون آمد و اقداما تش موجب اعتبار  کشور شد. این اعتبار سیاسی بسیار با ارزش است. هراندازه این اعتبار بیشتر شود امنیت کشور تقویت می گردد و مراودات سیاسی، اقتصادی و فرهنگی ما با دنیا اهمیت بیشتری پیدا می کند.
اما اگر امروز ترامپ روح و ماهیت برجام را به چالش کشانده است، باید نتیجه این امر را در دو بخش دیگر سیاست خارجی هم جستجو نمود.  آیا آن دوبخش دیگر نیز به خوبی توانسته اند به وظایف محوله در سیاست خارجی عمل نمایند. اکنون که دوباره بحث تحریم ها و تهدیدها شروع شده است آیا تنها به دلیل سیاست های  دولت بوده است یا دیگر بخش ها هم در این دور جدید تحریم ها و تهدیدها سهیم هستند؟

برجام برای ما شرایط مساعدی را ایجاد نمود،  19 قطعنامه شورای امنیت و آژانس بین المللی انرژی اتمی و شورای حکام برداشته شدند.  قوق مسلم هسته ای مان در استفاده از انرژی هسته ای برای اهداف صلح آمیز از جمله غنی سازی، تولید چرخه سوخت و برنامه های تحقیق و توسعه که زیر فشار گزینه نظامی بود، در بالاترین سطوح بین المللی به رسمیت شناخته شدند .بحث فعالیت های هسته ای ایران از فصل هفتم شورای امنیت كه طی آن برنامه هسته ای ایران بعنوان تهدیدی جدی علیه صلح و امنیت بین المللی شناخته شده بود حذف گردید. در حالیکه قبل از برجام مقابله با برنامه هسته ای ایران تعهدی حقوقی و بین المللی برای تمام كشورهای عضو سازمان ملل متحد شناخته می شد. در ادامه سیاست خارجی دولت، نگاه امنیتی کشورها به ایران تغییر و فضای تهدید و تقابل در روابط كشورها با ایران را از بدخواهان سلب کرد.

سیاست دولت روحانی کشور را از بن بست اقتصادی و تجاری طی چند سال گذشته رها ساخت و از هزارتوی تحریم ها بیرون آورد و خطر جنگ را از روی کشور برداشت و تبلیغات جنگ علیه ایران را که افکار عمومی و امنیت روانی  را تحت تاثیر قرار می داد و امکان هرگونه همکاری و سرمایه گذرای و تعامل خارجی را سلب می کرد به پایان رساند و نشان داد که پروژه ایران هراسی یک فریب و دروغ بزرگ بوده است.

تحریم های نفتی لغو شدند و جمهوری اسلامی ایران صادرات نفت خود را به قبل از دوران تحریم ها رساند و نفت ایران امروز به جای فروش در بازارهای سیاه در بازارهای بین المللی معامله می گردد و در آمد حاصل از فروش آن مستقیم دریافت می شود و
میلیاردها دلار سرمایه گذاری های کشور در قالب خطوط هوایی و کشتیرانی با ظرفیت های واقعی وارد فعالیتهای بین المللی شدند.
با لغو تحریمهای ارزش پول ملی حفظ و تورم لجام گسیخته مهار گردید و ظرفیت های ایران به دلیل شفافیت مورد توجه خاص کشورهای بزرگ صنعتی قرار گرفت و چشم انداز اقتصادی ایران برای صاحبان صنایع جهان پر رونق و شکوفا تر جلوه گر شده است. 

در یک جمع بندی می توان گفت رفتار منطقی دولت روحانی  در سیاست خارجی موجب شده است که امروز کشورهای بزرگ جهان از جمله روسیه، چین ، هند، آلمان ، فرانسه، انگلیس و سایر کشورهای عضو اتحادیه اروپا بیش از ایران مشتاق به اجرای برجام باشند.
حالا که دولت با این دست آوردهای سیاسی واقتصادی در پایان دوره ریاست جمهوری قرار دارد، این تصمیم حاکمیت است که شرایط ایجاد شده در دولت یازدهم را در دولت آتی ادامه دهد و یا از وضعیت 19 قطعنامه شورای امنیت و آژانس بین المللی شورای که در 4 سال گذشته تسلیم دولت روحانی کرده بود ، دوباره آغاز نماید.

49310