نسرین خسروشاهی: با وجود آنکه تحقیقات مختلف نشان داده است آلودگی هوا مخصوصا در روزهای سرد سال خطر بیماری‌های قلبی را افزایش می‌دهد؛ اما اعلام افزایش 15 درصدی مرگ ناشی از ایست قلبی طی هفته گذشته، خبری که از سوی یکی از مسئولان شهرداری تهران اعلام شد، تحت‌الشعاع اختلاف سیاسی دولت و شهرداری تهران، مورد انکار و تکذیب وزارت بهداشت قرار گرفت، تا فصل جدیدی بر پرونده پیچیده آلودگی هوای تهران افزوده شود. آیا افزایش آلودگی هوای تهران در هفته گذشته، مساله‌ای که حتی بر خلاف سال‌های گذشته در مورد آن به مردم هشدار هم داده‌نشد، واقعا هیچ آسیب جانی در بر نداشت؟
براساس اطلاعات سازمان بهشت‌زهرا 89 تهرانی هفته گذشته به دلیل ایست قلبی فوت کردند. در پی اعلام این آمار بود که مشاور شهردار تهران در امور محیط زیست ضمن درخواست از وزارت بهداشت مبنی بر انجام فعالیت‌های پژوهشی به منظور تعیین درصد سکته‌های بر اثر آلودگی هوا اعلام کرد که شهرداری آماده هرگونه همکاری با این وزارتخانه است؛ اما وزارت بهداشت در واکنش به این موضوع شهرداری را در جایگاه اعلام این آمار ندانست و پزشکی قانونی را مسئول اعلام این گونه آمار برشمرد.
عباس زارع‌نژاد، مدیر کل روابط عمومی وزارت بهداشت انجام هرگونه تحقیق و پژوهش را در زمان کوتاهی مانند یک هفته غیر علمی دانست و گفت: تغییر آمار مرگ و میر ناشی از یک نوع حادثه خاص یک امر تدریجی است و باید طی زمان در این باره قضاوت و اظهارنظر کرد.
البته پس از رد اظهارات شهرداری از سوی وزارت بهداشت، مشاور محیط زیست شهردار تهران توضیح داد که در اعلام این آمار منظور این نبوده که آلودگی هوا الزاما موجب این افزایش شده است. محمدهادی حیدرزاده با بیان این مطلب تاکید کرد: اگر وزارت بهداشت متولی بحث سلامت است، لازم است در این رابطه ورود جدی داشته باشد.
این کشمکش‌ها در حالی است که سازمان هواشناسی روز دوشنبه هفته گذشته در اطلاعیه‌ای از پایداری جوی تهران تا پایان هفته خبر داده بود و آلودگی هوای تهران نیز تا پایان هفته در شرایط هشدار قرار داشت. به این‌ترتیب در حالی که انتظار می‌رفت کمیته مواقع اضطراری آلودگی هوا تشکیل شود و در این مورد اطلاع‌رسانی صورت گیرد نه تنها کمیته‌ای تشکیل نشد بلکه نهادهای مسئول توپ را به زمین یکدیگر انداخته و از خود سلب مسئولیت کردند.
این در حالی است که بر اساس دستورالعمل اجرایی وضعیت اضطراری آلودگی هوا موضوع ماده 7 قانون نحوه جلوگیری از آلودگی هوا مصوب اردیبهشت ماه سال 1374 به محض آنکه سازمان هواشناسی کشور 48 ساعت اعلام شرایط پایدار جوی کند باید کمیته مواقع اضطراری آلودگی هوا تشکیل شود و محدودیت‌های زمانی و مکانی برای کاهش آلودگی هوا را به مرحله اجرا بگذارد.
البته مشاور محیط زیست شهردار تهران با وجود آنکه در این مورد نیز سازمان حفاظت محیط زیست، وزارت بهداشت و استانداری را مسئول اطلاع‌رسانی دانست، گفت: شهرداری تهران علی‌رغم اینکه جزو وظایفش نبوده، از طریق استودیوی صدای شهر و تابلوهای شرکت کنترل کیفیت هوا و تلویزیون‌های شهری در زمینه افزایش آلودگی هوا به شهروندان هشدار داده بود.
سکته قلبی نخستین عامل مرگ و میر تهرانی‌هاست؛ اما اینکه چند درصد از این سکته‌ها بر اثر آلودگی هوا اتفاق افتاده موضوعی است که شهرداری تهران معتقد است وزارت بهداشت تاکنون به آن نپرداخته است؛ هرچند در اظهارنظر دیگری که چندی پیش شهرداری تهران مبنی بر افزایش 40 درصدی میزان موارد سقط جنین در نقاط آلوده تهران کرده بود، وزارت بهداشت به در دست اجرا بودن این بررسی‌ها در وزارتخانه متبوع تاکید کرده و یاد آور شده بود که به زودی نتایج نهایی حاصل از موارد مرگ و میر و سال‌های عمر از دست رفته ناشی از آلودگی هوا برای تهران و تعدادی از شهرهای دیگر را اعلام خواهد کرد اتفاقی که هنوز رخ نداده است
تا اعلام این آمار از سوی وزارت بهداشت، می‌توان به گزارش بانک جهانی مبنی بر ارزش اقتصادی تلفات و خسارت‌های آلودگی هوا بسنده کرد که در کمیسیون اصل 90 نیز به آن اشاره شده است. بر طبق برآورد بانک جهانی، ارزش اقتصادی تلفات جانی و خسارت‌های ناشی از آلودگی هوا در ایران، سالانه بیش از 8/ 1 میلیارد دلار است و در آمار دیگری، گفته شده به علت آلودگی هوا، عمر تهرانی‌ها، 5 سال کوتاه‌تر شده است.
براساس گزارش بانک جهانی عوامل موثر بر آلودگی هوای کلان‌شهرها به سه گروه تقسیم شده‌اند؛ گروه اول عوامل طبیعی هستند که غیرقابل تغییرند و به عنوان واقعیت‌های محیطی باید پذیرفته شوند، مثل وجود کوه‌های بلند در اطراف شهر، وزش اندک باد، بارندگی نسبتا کم و وارونگی دما.
گروه دوم عوامل زیربنایی هستند که با وجود تاثیر اساسی به سختی قابل تغییرند، مثل اسکان جمعیتی بیش از توان تحمل طبیعت در شهر و گروه سوم فعالیت‌های اجرایی مرتبط با خودرو، سوخت، ترافیک و... است.
با توجه به این گزارش کلان‌شهر تهران هر سه عامل موثر را در خود دارد؛ میزان آلاینده‌های شهر تهران حدوداً 5/2 برابر استاندارد جهانی است.
طبق آمار سازمان جهانی بهداشت، سالانه 3 میلیون نفر در اثر آلودگی هوا در سطح جهان جان خود را از دست می‌دهند. آیا امکان ندارد 15 نفر از این 3 میلیون نفر سهم ما باشد؟
سال گذشته 125 روز هوای ناسالم در تهران وجود داشت و این در حالی است که براساس استاندارهای جهانی حد قابل تحمل 100 روز است که در صورت رسیدن به 200 تا 300 روز وضعیت هشدار‌دهنده می‌شود.
مرگ و میر، بروز بیماری‌های ریوی، کم هوشی کودکان، کاهش بازده فکری و کاری افراد جامعه، تنش‌های عصبی و خستگی جسمی و روحی، سقط جنین و همچنین هزینه‌‌های ناشی از درمان و بهبود بیماران، تنها بخشی از اثرات زیانبار آلودگی هوا در کلان‌شهرهای جهان است و با توجه به آخرین آمارهای جهانی که در آن ایران در میان 133کشور در ردیف 17 از نظر آلودگی هوا قرار دارد.
نظر شما