علیرضا نورایی: اگر دنبال عجیب و غریب‌ترین اختراع سال می‌گردید، در صدر فهرست تایم دنبال آن نگردید. صدرنشین لیست تایم وسیله‌ای برای آزمایش DNA است. سرویس جدیدی که شرکت 23andMe عرضه کرده است، انسان را قادر می‌سازد تا از رازهای ژنتیکی خود پرده برداشته و آنها را به اشتراک بگذارد. این وسیله که بزاق دهان را مورد آزمایش قرار می‌دهد، 399 دلار قیمت دارد و زمینه و شرایط بروز بیش از 90 نشانه را، از طاسی تا کوری می‌سنجد.
گرچه 23andMe تنها شرکتی نیست که اقدام به عرضه وسیله آزمایش DNA برای عموم کرده است، ولی محصولش بهترین نمونه از نظر دسترسی و قیمت مناسب است. این آزمایش 600 هزار نشانه ژنتیکی را شناسایی کرده و آنها را برای هر یک از مشتریان تفسیر می‌کند؛ به تعبیر ووجیسکی، از همکاران پروژه، نتیجه آزمایش «مظهر دیجیتالی شما» است و «تمام مشخصات شما را که در آینه قابل مشاهده نیست، نشان می‌دهد.»
به هرحال، انسان در آستانه یک انقلاب در ژنومیک است که نه تنها چگونگی رسیدگی به سلامت خود را دچار دگرگونی می‌کند، بلکه به ما امکان دسترسی به آن دسته از اطلاعات شخصی‌مان را می‌دهد که دستیابی به آنها تاکنون چندان راحت نبوده است.
در گذشته فقط محققان نخبه به اثر انگشت‌های ژنتیکی‌شان دسترسی داشتند ولی اکنون شناسایی «نژادمانه» برای هر کسی که نمونه بزاق دهانش را ارسال کند، به صورت آنلاین در دسترس است؛ البته، با این وجود هنوز چگونگی کارآیی اطلاعات به دست آمده برای عموم، محل بحث است.
بی‌صدا و تمیز
اما دومین انتخاب: خودروهای برقی همیشه سازگار با محیط زیست بوده‌اند؛ بی‌صدا و تمیز. ولی قطعا از ظاهر بهره‌ای نبرده‌اند. Tesla Roadster، دومین اختراع برتر سال از نظر تایم، این شرایط را تغییر داده است. خودرویی اسپورت که از باتری تغذیه می‌شود و 100 هزار دلار قیمت دارد. این کروکی کوپه که با سرعت حداکثر 200 کیلومتر در ساعت جاده‌ها را پشت سر می‌گذارد، وقتی در سال 2003 معرفی شد فعالان تکنولوژی‌های پاک را به وجد آورد. افراد مشهوری مثل جورج کلونی به لیست بلند انتظار برای Roadster پیوسته‌اند.
بعد از سال‌ها عقب‌نشینی و تغییرات، امسال اولین Tesla Roadster تحویل مشتری شد. بررسی‌ها نشان از فوق‌العاده بودن این خودرو داشت ولی بخت شرکت Tesla Motors او را دچار قمر در عقرب بحران مالی موجود کرد. به همین دلیل طرح‌های توسعه اتومبیل الکتریکی سدان (چهار سرنشینه) متوقف شده و شرکت Tesla کارمندانش را اخراج می‌کند.
ناسا هم با برنامه‌ریزی برای ارسال فضاپیمای روبوتیک Lunar Reconnaissance Orbiter یا به اختصار LRO در فوریه 2009 در پی اثبات برتری فضایی‌اش است. سومین اختراع در لیست تایم، اولین ماه‌پیمای بدون سرنشین در 11 سال گذشته است. LRO علاوه بر آنچه تمام سفینه‌های واقع در مدار ماه بررسی می‌کنند، نظیر دما و جاذبه، به دنبال آب، به عنوان منبعی حیاتی برای احداث پایگاه بر سطح ماه خواهد بود و به گردآوری نقشه‌های دقیق و سه بعدی از ماه شامل تمام نواحی فرود آپولوی 6 خواهد پرداخت.
چیزی جز یوتیوب
وب سایت ها و فرآورده‌های دنیای وب هم از عرصه اختراعات برتر عقب نمانده‌اند. وب سایت Hulu.com، چهارمین اختراع منتخب تایم است. در حالی که کابل‌ها به تدریج در حال حذف شدن هستند، این وب سایت Hulu است که همچنان پاسخگو باقی می‌ماند. بر خلاف YouTube و دیگر سایت‌های بارگذاری فیلم‌های آماتوری، Hulu.com سایتی برای نمایش‌ها و فیلم‌های تلویزیونی روی شبکه است.
برنامه‌هایی که این سایت پخش می‌کند از ان بی سی، فاکس، پی بی اس و شبکه‌های دیگر تغذیه می‌شود. Hulu، به عنوان جایگزینی برای YouTube، در ابتدا تصور می‌شد که تقلیدی از آن باشد که می‌خواهد بدون هر گونه ابتکار و توانایی به مبارزه با YouTube پرطرفدار پرداخته و آن را شکست بدهد. اما عکس آنچه تصور می‌شد، این سایت اثبات کرد که سریال‌ها و مجموعه‌های تلویزیونی می‌توانند در فضای اینترنت هم به نمایش درآیند.
The Large Hadron Collider، یا شتاب‌دهنده هادرونی بزرگ از نظر تایم در رده پنجم اختراعات سال 2008 قرار دارد. این در حالی است که بسیاری این دستگاه عظیم را بزرگترین و پیچیده‌ترین ساخته دست بشر می‌دانند. این سیستم 9 میلیارد دلاری می‌تواند شرایط پس از انفجار بزرگ یا بیگ بنگ و سیاه چاله‌ها را در مقیاس میکروسکوپی شبیه‌سازی کند. این آزمایش که گران‌ترین در تاریخ علم است ذرات بنیادین اتم را با سرعتی بیش از 99/99 درصد سرعت نور به حرکت درآورده تا پس از انباشته شدن حدود 14 تریلیون الکترون ولت انرژی، با هم برخورد کنند.
گرچه دانشمندان نوعا به این آزمایش روی خوش نشان داده‌اند و آن را گامی ضروری برای روشن شدن مسیر آینده دانش می‌دانند ولی عده‌ای از فرط محافظه‌کاری از امکان بروز تهدید برای زمین و ساکنانش به دلیل انرژی فوق‌العاده‌ای که در انجام آزمایش وجود دارد، ابراز نگرانی می‌کنند. شاید در نظر گرفتن همین ملاحظات باعث شده این آزمایشگاه غول پیکر در تونلی 27 کیلومتری در عمق 100 متری از سطح زمین نگه داشته شود.
بذرهای اولیه برای روز مبادا
می‌گویند ایده ششمین اختراع برتر سال 2008 را قسمتی از دیالوگ یک فیلم سوپرمن به محققان داده است: «اگر می‌خواهی چیزی را امن نگه داری، سنگری مستحکم در بالای مدار قطب شمال بساز.» مخزن جهانی بذر اسوالبارد ششمین اختراع برتر2008 است.
تقریبا تمامی کشورها اقدام به نگهداری مجموعه بذرهای بومی آن سرزمین می‌کنند تا در صورت وقوع حادثه‌ای در کشاورزی بتوان گیاهان اولیه را مجددا کشت کرد. مخزن جهانی بذر هم در شمالی‌ترین جزیره نروژ، اسپیتسبرگن، با نگهداری نمونه‌های پشتیبان، وظیفه مشابهی دارد. ضرورت وجود چنین مجموعه‌ای در حالی احساس می‌شود که نیمی از بانک‌های بذر در کشورهای در حال توسعه به دلیل حوادث طبیعی یا بی‌ثباتی‌های عمومی در خطر هستند. مخزن مذکور می‌تواند تا 5/4 میلیون نمونه را در شرایط خشک و دمای 18- درجه سلسیوس محافظت کند. طراحی این مجموعه به صورتی است که حتی اگر تامین انرژی با اختلال روبرو شود، بذرها را در شرایط آب و هوای قطبی مناسب کشت و رشد نگه می‌دارد.
شورولت ولت، اختراع هفتم در لیست تایم، بخشی از انقلاب در حال وقوع در کاهش مصرف سوخت‌های فسیلی توسط اتومبیل‌ها را نشان می‌دهد. گرچه خودروهای برقی از نظر عدم انتشار آلودگی ایده‌آلند ولی باتری‌های امروزی که بر آنها تعبیه شده، نمی‌تواند از نظر مسافت با خودروهای احتراقی قابل مقایسه باشد. با این حال شورولت ولت تا 65 کیلومتر را پاکیزه طی می‌کند و از آن پس که از موتور بنزین سوز برای شارژ مجدد باتری استفاده می‌کند، تازه شروع به دود کردن می‌کند؛ ولی نوعا مردم بیشتر از 65 کیلومتر در طول یک روز نمی‌رانند بنابراین می‌توان ولت را تلاشی موفق در کاهش آلودگی جوی دانست.
رویای ریگان درباره پروژه جنگ ستارگان شاید امروز به حقیقت پیوسته باشد؛ موشک‌های بالستیک را می‌توان رهگیری و پیش از برخورد با زمین منهدم کرد. آزمایش چنین تکنیکی در جنگ‌های روی زمین هم جالب است، کما اینکه نتیجه‌اش به عنوان هشتمین اختراع سال انتخاب شده است. سیستم دفاع فعال (ASP) برای محافظت از سربازان در برابر تهدید موشک‌ها یا نارنجک‌هایی که توسط راکت پیش رانده می‌شوند، طراحی شده است. این سیستم نزدیک شدن راکت را تشخیص می‌دهد و آن را پس از رهگیری، با شلیک موشکی نابود می‌کند.
به فضا ایمیل بفرستید!
هیچ می دانستید که در فضا حتی اگر با تمام نیرو فریاد بزنید کسی صدای شما را نخواهد شنید؟ با این وجود می‌توانید ایمیل بفرستید! البته فضانوردان این دسترسی را مدیون پروتکل جدیدی هستند که اخیرا برای استفاده در آنجا توسعه یافته و به نهمین اختراع برتر سال تبدیل شده است. حفظ یک ارتباط باثبات در مدار کار دشواری است، بنابر این اینترنت در محلی بین سیارات همراه با تاخیر و قطعی است. برای رفع این مشکل در سپتامبر سال جاری ماهواره‌ای در مدار قرار گرفت و با بهره‌گیری از همین پروتکل جدید عکسی را به زمین فرستاد.
از نظر تایم، سریعترین کامپیوتر جهان نتوانسته عنوانی بهتر از دهمین اختراع سال را به خود اختصاص دهد. «رودرانر»، ابر کامپیوتر 133 میلیون دلاری ساعت 3:30 بامداد 26 می، مرز پتافلاپ را پشت سر گذاشت و 10 به قوه 15 محاسبه را در یک ثانیه انجام داد. این ابر کامپیوتر که توسط آی بی ام برای آزمایشگاه ملی لوس آلاموس ساخته شده به منظور شبیه‌سازی تاثیر گذر زمان را بر تسلیحات هسته‌ای به کار گرفته خواهد شد.
نظر شما