وابستگی متقابل فرهنگی ایران - عراق

همایش بازکاوی مناسبات فرهنگی-تاریخی ایران که به همت کتابخانه مجلس شورای اسلامی صورت گرفت. ضرورت های آینده مناسبات علمی و فرهنگی میان ایران و عراق را مد نظر قرار می دهد. بی تردید جغرافیای دو کشور ایران و عراق در باب مناسبات علمی و فرهنگی در بستر تاریخ در هم تنیده اند و امتزاج فرهنگی میان این دو حوزه را به خوبی میتوان مشاهده کرد. تنیدگی های فرهنگی ورای مرزهای جغرافیای سیاسی تعریف می شوند. اگر بخواهیم به عمق وقایع تاریخ بنگریم دو الگوی بزرگ مستنصریه و نظامیه بغداد در عهد ملکشاه سلجوقی نمونه بارزی است از بُعد و قرب همکاری های میان دو کشور شکوفایی های فرهنگی و علمی میان رودان(بین النهرین) دقیقا نشان دهنده آن است که در بستر تاریخ تمدن و تفکر کشور دوست و برادر عراق، با تاریخ و تمدن و فرهنگ ایران امتزاج داشته است. متواضعانه در برابر واقعیت های تاریخی باید گفت که عراق یعنی همان فرهنگ و دانش میان رودان(بین النهرین) همچون دو انسان بزرگ بستر ساز فکر فرهنگی-دینی برای ایران بوده است. حقیقت فکر اشاعره و معتزله از عمق نگاه ژرف علما و فقها و دانشمندان اسلامی تاثیر و تاثر داشته است.

ما نمی توانیم با امواج تلخ تاریخ یک ناسیونالیسم خود ساخته در بستر مناسبات ایران-عراق پدید آوریم باید از تلخی ها عبور کنیم و به آینده توانایی ها و استعدادهای موجود میان دو کشور بنگریم. احیای مجدد همبستگی متقابل ایران و بین النهرین وابستگی متقابل interdependency است. وابستگی متقابل امری ضروری است که ورای حضور قدرت های بزرگ در منطقه و در خود عراق از یک همکاری استراتژیک برای تعادل در منطقه سرچشمه می گیرد. ابعاد هویت تاریخی-فرهنگی دو کشور بستر ساز درس های بزرگ در همکاری های سیاسی-منطقه ای و بین المللی است. ایران هراسی دیگر کارایی خود را در عراق از دست داده است. ایران هراسی پدیده ساختگی غرب و امریکا به عنوان مانعی در بسط مناسبات دو کشور بوده است. ضرورت دارد آگاهانه از موانع پیشرفت دو کشور گذار و گذر کنیم. نگاه به آینده باید به عنوان مهمترین هدف میان دو ملت و دو دولت تلقی شود. آلام سیاسی و امنیتی نمی تواند مانع پیوستگی وابستگی و دلبستگی ایران و عراق باشد بلکه حقیقت امر این است که آگاهانه و هوشیارانه به عمق ظرفیت های استراتژیک در منطقه نگاه کرد. مراودات سالهای اخیر نشان داده است دشمنی ایران و اعراب پدیده غلط و ناصواب در مناسبات ایران و عراق است. اینک علیرغم وابستگی های متقابل فرهنگی ارتباط میان نخبگان و صاحب نظران و برجستگان نیازمند بازخوانی جدی است. سازندگی تمام عیار،‌ همکاری های علمی-فنی، توسعه همکاری های اقتصادی و صنعتی، بسط و گسترش همکاری های علمی-فرهنگی و آموزشی در عمق همکاری های آینده دو کشور جای میگیرد. چه کسی است که فراموش کند شکوفه های دانش در غرب تمدن اسلامی مرهون بزرگانی است که در بین النهرین قد علم کرده اند. عراق و ایران مهد فرهنگ و تمدن آفرین برای تاریخ اسلام بوده اند. گستاخی های سیاسی و تلخی ها و سخت گیری ها و آنچه به عنوان موالی مطرح شده یا آنچه در حقیقت مدائن و قادسیه پدید آمده است گذشته تاریخی است. بایست طرحی نو در انداخت از نوآوری ها سخن به میان آورد. ما با عراق دارای منافع مشترک هستیم. از بصره تا اربیل به عنوان یک عنصر واحد ضرورت باز تعریف در نوع و جنس همکاری های دانشگاهی-حوزوی و مراکز تحقیقاتی و علمی هستیم. درس های تاریخی چراغ هدایت ماست و بیان گر عبرت است، از این موقعیت ها فرصت بایست ساخت.