بهنوش خرم‌روز: نگاهی به سطح بسیاری از اجرام منظومه شمسی نشان می‌دهد که در گذشته، برخوردهای شدید و متعددی با سطح آنها انجام شده است. اگر زمین نیز مانند ماه و بسیاری از قمرهای دیگر منظومه فاقد جو و فعالیت‌های پوسته‌ای بود، همانند سطح ماه مملو از گودال‌ها و حفره‌های مختلف بود؛ اما وجود جو، فرسایش و فعالیت‌های زمین‌شناختی سبب شده است بسیاری از این آثار فرسوده شده و از بین بروند یا زیر لایه‌های متعدد پوسته زمین دفن شوند.
درحال حاضر تنها 150 گودال ناشی از برخورد اجرام آسمانی روی زمین شناخته شده است که اغلب آنها به شدت فرسایش یافته‌اند. اما هنوز تعداد کمی از آنها را می‌توان در عکس‌های هوایی ارسال شده از ماهواره‌ها به خوبی دید. برترین این تصاویر را به انتخاب نیوساینتیست ببینید.
گودال منیکوگان در کانادا که به نام چشم کبک هم شناخته می‌شود، یکی از قدیمی‌ترین گودال‌های ناشی از برخورد شناخته شده روی زمین است که در حدود 200 میلیون سال قدمت دارد. امروزه این گودال در طول لبه خود یک انبار هیدروالکتریک به طول 70 کیلومتر دارد. جزیره وسط این گودال بر اثر بالا آمدن سطح زمین پس از برخورد تشکیل شده است. آن چه در گوشه سمت چپ پایین تصویر دیده می‌شود، بال فضاپیمایی است که این تصویر را گرفته است.
دریاچه ال‌جیجیتجین که در 100 کیلومتری شمال مدار قطب شمال روسیه واقع شده است، درون یک گودال ناشی از ضربه 3.6 میلیون ساله قرار دارد. در این تصویر با رنگ مصنوعی که توسط فضاپیمای ترای ناسا گرفته شده، رنگ قرمز نشانگر پوشش گیاهی شمالگانی، رنگ خاکستری- قهوه‌ای نشانگر زمین و آبی بسیار تیره نشانگر آب است. این منطقه برای دانشمندان علوم آب و هوایی ارزشمند است، زیرا این منطقه در طی آخرین عصر یخی از فرسایش ناشی از یخ‌ها نجات یافته است. بنابراین، رسوب بستر دریاچه، ثبت مداومی از شرایط گذشته بر قطب جنوب است.
یک نقشه سه‌بعدی از تغییر نیروی جاذبه و میدان مغناطیسی منطقه‌ای، گودال ناشی از ضربه چیکسولوب در مکزیک را نشان می‌دهد که در حال حاضر زیر تنها رسوب مدفون شده است. این تصویر از بالا و با زاویه حدود 60 درجه گرفته شده است. سیارکی که این گودال را ایجاد کرده حدود 20 کیلومتر پهنا داشته و بسیاری بر این باورند که برخورد این سیارک منجر به انقراض دایناسورها شد. برخورد جرمی به این بزرگ، گرد و غبار فراوانی را در جو زمین آزاد می‌کند که باعث می‌شود تمام زمین برای مدت‌های طولانی از دریافت نور خورشید محروم شوند. عدم توانایی گیاهان در تولید غذا و سرمای شدید، نابودی گسترده جانوران گیاه‌خوار و به دنبال آنها گوشت‌خواران را به دنبال خواهد داشت.
گودال ناشی از ضربه وولف‌کریک در استرالیا که مربوط به سیصد هزار سال پیش است، در شرایط مناسبی به سر می‌برد. چنین تصور می‌شود که ضربه ایجادکننده این گودال نهصد متری به حدی شدید بوده که هم شهاب‌سنگ و هم سنگ‌های اطراف را ذوب کرده است. لکه سفیدی که در مرکز این گودال دیده می‌شود، باقیمانده رسوبات سنگ گچ است.
این تصویر قدیمی مربوط به گودال بارینجر در صحرای آریزوناست که بر اثر برخورد شهاب‌سنگ کانیون دیابلو تشکیل شده است. این گودال همچنین می‌تواند یک خطای دید باشد. از بالا به آن نگاهی بیاندزید تا آن را ببینید...
نظر شما