نفت ایران می تواند به دوران شکوفایی برگردد؟

این در حالی است که پروژه‌های تحویلی در اواخر زمان مدیریت ‌ نوذری مثل فاز دوم دارخوین به میزان 110 هزار بشکه و 50 هزار بشکه‌ای تولید زود‌هنگام آزادگان جنوبی که توسط مناطق نفت‌خیز جنوب تحقق یافت و سایر حوزه‌های کوچک مثل پروژه مسجدسلیمان به حوزه تولید اضافه شدند و بایستی قاعدتاً تولید را به حدود 4 میلیون و 350 هزار بشکه می‌رساند.
روند کاهشی همچنان ادامه و حتی در اظهار‌نظر اخیر وزیر قبلی و در آستانه انتخابات پیشنهاد کاهش بیشتر تولید را برای مقابله با تحریم داده است و این امر در زمانی است که قیمت‌های نفت جهانی بهترین وضعیت را داشته که همه شرکت‌های نفتی دنیا با افزایش قیمت، سعی بر افزایش تولید به لحاظ اقتصادی بودن را دنبال می‌کنند. اگر مبنای 4 میلیون و 350 هزار بشکه را با تولید واقعی و قیمت‌های میانگین در نظر بگیریم، به مدت حدود 1100 روز و روزی 300 هزار بشکه به قیمت میانگین 90 دلار حدود 30 میلیارد دلار فرصت از دست رفته ماست که معادل ده برابر اختلاس اخیر در سیستم بانکی کشوراست.
شاه‌کلید حرکت وزیر جدید برای سال 91 شنا در جهت خلاف حرکت وزارت قبلی باید باشد. چند اقدام جدی و سریع وزیر می‌تواند ضعف‌ها و تهدیدات را به قوت‌ها و فرصت‌ها تبدیل کند.
الف – برگشت وزارت نفت به حاکمیت و جدایی از تصدی‌گری و دادن اختیارات کامل اساسنامه‌ای به شرکت‌ها و کاهش دخالت‌های معاونت‌ها در امور شرکت‌ها به‌ویژه معاونت‌های برنامه‌ریزی، نیروی انسانی و فعال کردن مدیر تیم‌های 4 شرکت اصلی و هیأت‌مدیره شرکت ملی نفت ایران.
ب- استقرار مدیریت‌های کارآمد در بخش تولید با استفاده از منابع داخل صنعت و تغییر رویکرد خارجی به نیروی انسانی به‌ویژه تأکید بر مناطق نفت‌خیز جنوب که هرچه سریع‌تر بایستی یک حرکت منطقی و صحیح و ارزیابی شده برای استقرار مدیریت کارآمد و اثربخش اقدام کرد.
ج- بازنگری در مدیران و کارشناسان برکنار شده در مدیریت قبل و ایجاد مجمع این متخصصین و تغییرات جدی در مدیریت‌های صنعت نفت به‌ویژه در سطح وزارت، مدیریت‌های ستادی شرکت نفت و شرکت‌های فرعی این شرکت به ویژه در بخش تولید.
د - اخذ اختیارات کامل و جامع از دولت، شورای‌عالی امنیت ملی که حاشیه امنیتی مدیران و سازمان‌ها را برای اتخاذ تصمیمات افزایش دهد و ترس و بی‌اعتمادی ایجاد شده در وزارت قبل را از بین ببرد.
هـ - تمرکز بر تولید نفت و گاز و تغییرات جدی و اساسی و سریع در مدیریت این بخش که بیشترین آسیب را دیده است. فعال کردن کمیته تولید و دادن اختیارات جامع به این کمیته با محور سرپرستی مدیریت نظارت بر تولید، مشارکت و مدیریت برنامه‌ریزی تلفیقی و تعهد مدیریت امور مالی جهت اجرای تصمیمات آن و مدیران تولید. هدف باید برگشت به تولید حداقل 000/300/4 بشکه در روز نفت و 750 میلیون متر مکعب گاز در روز در سه ماهه اول باشد. انتصاب مدیران در این بخش، براساس التزام و قبول مسئولیت در تحقق این هدف باید باشد. برنامه جامع سه ماهه این بخش شامل همه خدمات، اجرای پروژه‌ها و همه اقدامات باید ظرف ماه اول تهیه شود. این کمیته باید تا اطلاع ثانوی هفته‌ای سه بار تشکیل و کمیته‌های مشابه فرعی در شرکت‌های تولید باید شکل یابد و درعین حال لازم است ستاد مدیریت تولید را ایجاد کرد.
و - برگزاری تجمع‌ها، کنفرانس‌ها و کمیته تعیین‌تکلیف پروژه‌ها و اخذ تصمیمات جدی براساس سیستم فنی نفت در کنار کمیته تولید بایستی با محوریت مدیریت برنامه‌ریزی تلفیقی شرکت نفت و به همین ترتیب در سه شرکت اصلی دیگر باید ظرف سه ماهه اولیه برنامه کامل و جامع براساس برنامه 5 ساله و چشم‌انداز تدوین و پروژه‌ها و قراردادها با رفع موانع تعیین‌تکلیف گردند.
ز - مثل زمان آقای نوذری دو قائم‌مقام، یکی قائم‌مقام در امر تولید و دیگری قائم‌مقام در امور پروژه‌ها و تأمین مالی برای مدیرعامل شرکت نفت باید تعیین شود.
ح - همه شرکت‌های داخلی، پیمانکاران، مهندسین مشاور، سازندگان داخلی و بخش مالی و بانک‌ها جمع و کنسرسیوم‌های 5گانه از(سازندگان، پیمانکاران، مشاوران و بانک‌ها و تأمین‌کنندگان تجهیزات خارجی (شریک خارجی)) تشکیل و تعیین صلاحیت شده و به واگذاری پروژه‌ها اقدام کرد.
در این زمینه استفاده از ظرفیت و جایگاه اتاق بازرگانی و سایر نهادهای بخش خصوصی، مثل اتحادیه‌ها، انجمن‌ها و سندیکاها بهره گیرد.
ط - امور بین‌الملل وزارت نفت موظف گردید تا کنفرانس‌های بین‌المللی در جذب سرمایه‌گذاران و پیمانکاران، سازندگان خارجی را در خارج از کشور به‌طور جدی فعال نماید و در مناطق مختلف جهان به برگزاری آنها اقدام کند. این کار می‌تواند با همکاری شرکت نیکو انجام گیرد.
ی- فعال کردن اداره اوپک و حضور جدی و فعال ایران در صحنه اوپک و تعامل با کشورهای عضو و سازمان‌های بین‌المللی مصرف‌کننده و تولیدکننده و پی‌گیری دیپلماسی انرژی برای جلوگیری از انحراف سهمیه‌ها و همراهی اوپک با ایران در تقابل با تحریم‌ها و همراه کردن کشورها و رایزنی با آنها برای محکوم کردن اصل تحریم برای حفظ امنیت تأمین انرژی در جهان.
ک- اخذ اختیارات کامل از شورای عالی امنیت ملی در رابطه با صادرات نفت‌خام و فرآورده‌ها برای مدیریت انعطاف‌پذیر مدیریت امور بین‌الملل با هدف صادرات 500/2 هزار بشکه روزانه، براساس تنوع جغرافیایی، قراردادی، قیمتی، خریداران، صدور مجدد از سایر مبادی خارج از کشور به‌خصوص از طریق کشورهای غیرعضو اوپک.
ل- تهاتر نفت در مقابل تأمین تجهیزات و تأسیسات موردنیاز صنعت‌نفت - با قراردادهای ساخت و تأمین کالا با بعضی از کشورها که ما قبلاً در نیکو انجام دادیم و وزارت قبل آن را متوقف کرد.
م- پی‌گیری انتشار اوراق قرضه نفت در سطح بین‌الملل از طریق صندوق‌های مالی و مؤسسات مدیریت وجوه و دارایی‌ها. مثل دو میلیارد دلار عرضه شده امروز نرخ بهره اوراق قرضه بین‌المللی حداکثر 5/3درصد است، اعطای بین 7-6 درصد و از طریق نیکو و تضمین مؤسسات مالی انگیزه خوبی را ایجاد می‌کند. مهم این است که باید جدا از بانک مرکزی یا دولت و توسط نیکو انجام گیرد. (زمان مرحوم دکتر نوربخش در بانک مرکزی)، لیکن به جای بانک مرکزی خود شرکت ملی نفت این امر را با همکاری و مرکزیت شرکت نیکو پی‌گیری کند. با مدیریت دارایی و به عنوان تضمین می‌توان تأمین مالی کرد. این کار قبلاً در نیکو انجام شده است.
ن- ایجاد تعامل جدی و حمایت از رسانه‌های بخش انرژی و نفت و برحذر کردن مدیریت‌ها از برخورد و شکایت از رسانه‌های این بخش جهت رشد و بلوغ آنها و اصلاح ساختار روابط عمومی کلیه واحدها و انتصاب نیروهایی با این دیدگاه که رسانه‌های منتقد را تشویق یا از تولد و تقویت رسانه‌هایی صرفاً همراه و فاقد توان کارشناسی جلوگیری شود.
س - همکاری و تعامل با سازمان‌های نظارتی مثل دیوان محاسبات و بازرسی کل کشور برای دادن اطمینان و شهامت به مدیران برای اخذ تصمیم و اقدام.
ع- تقویت جدی شرکت نیکو در سه بخش تأمین مالی، تجارت نفت و سوآپ و تأمین کالا و تجهیزات و گسترش شعبات این شرکت در جهان به صورت جغرافیایی و اعطای اختیارات کامل برای کار با وزارت نفت و همه شرکت‌های وابسته و پیمانکاران پروژه‌ها! سال 91 با همه تهدیدات بین‌المللی و شرایط خاص داخلی پس از انتخابات مجلس و سال استقبال و افزایش رقابت‌های انتخابات ریاست‌جمهوری آینده که قاعدتاً رقابت‌های سیاسی تأثیرش را بر کارکرد وزارتخانه‌ها و سازمان‌ها می‌گذارد و انتخابات اکثر کشورهای غربی و رقابت‌های انتخاباتی در این کشورها که همواره یکی از محورهای رقابت چگونگی مدیریت مسئله ایران است و حوادث سیاسی گسترده منطقه‌ای و جهانی، از جمله برگزاری انتخابات در کشورهای عربی مثل مصر، تونس، لیبی و اتفاقات بحرین، اردن و یمن و بحث هسته‌ای ایران سال خاصی را رقم می زند که قطعاً حوزه امنیت انرژی در جهان و به تبع آن صنعت‌نفت ایران را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
مدیریت صنعت‌نفت ایران بایستی ضمن نگاه به این متغیرها و توجه به آنها، مدیریت استراتژیک خود را با تکیه به توان خود و استفاده از همه ظرفیت‌های داخلی و بهره‌گیری از ظرفیت‌های مالی و صنعتی بین‌المللی قدم‌های حساب شده، دقیق و کارشناسی را بردارد و شاه‌کلید آن، جمعی حرکت کردن، جدا شدن از حوزه مغناطیسی سیاسی داخلی و صرفاً تخصصی و فنی حرکت کردن، استفاده از همه نیروها و مستقل از حوزه سیاسی عمل کردن است.
جمع کردن آدم‌ها، گوش کردن به نقدها و صداهای دیگر، استقرار مدیریتی مستقل و کارشناسی ارزشمند داخل صنعت‌نفت، همکاری و اعتماد به مجموعه باسابقه و دارای پرونده کارآمد پیمانکاران، سازندگان قطعات و تجهیزات صنعتی، مهندسین مشاور، سیستم بانکی خصوصی و دولتی و نهادهای خصوصی چون اتاق بازرگانی و صنایع و معادن و انجمن‌ها و نهادهای تشکیلاتی بخش خصوصی و همزمان تعامل و همکاری با پیمانکاران، شرکت‌های بین‌المللی، سازنگان خارجی و مؤسسات مالی جهانی به استقبال مدیریت تهدیدات و فرصت‌ها، قوت‌ها و ضعف برود و بی‌شک چون گذشته 100 سال عمر خود موفق خواهد بود. همان‌گونه که در آغاز سال جدید دعای تحول می‌خوانیم، آرزو می‌کنیم مدیریت نفت با اتخاذ سیاست‌های دولت به تصحیح اشتباهات گذشته پرداخته و دچار تحولی جوهری شود و به اصل خود برگردد. ان‌شاءا...