*حسن بهشتی پور
مردم گرجستان روز دوشنبه دهم مهر ماه 1391(اول اکتبر2012) برای شرکت در انتخابات پارلمانی به پای صندوق های رأی رفتند. این رأی گیری که صحنه رقابت حزب حاکم و ائتلافی از مخالفان گرجستان بود، به پیروزی ائتلاف موسوم به «رویای گرجی» انجامید. "جنبش متحد ملی" حزب حاکم به رهبری میخائیل ساکاشویلی رئیس جمهوری گرجستان، هم‌اکنون ١١٩ کرسی از ١٥0 کرسی پارلمان گرجستان را در دست دارد. این حزب در انتخابات روز دوشنبه به شدت موقعیت خود را ازدست داد. به طوری که مجبور است برای چهار سال دیگر به عنوان حزب اقلیت در پارلمان فعالیت کند. حضور نسبتاً گسترده مردم درپای صندوق های رای فضای رقابتی بیشتری را نسبت به انتخابات گذشته به نمایش گذاشت. ازآن مهمتر اینکه نظارت بیش از شصت هزار ناظر داخلی و خارجی بر انتخاباتی که نتایج آن برخلاف انتظار حزب حاکم به نفع مخالفان دولت اعلام شد و نیز پذیرش شکست از سوی دولت همه بیانگر این واقعیت است که گرجستان گام های خود را به سوی مردم سالاری محکم تر و با هزینه های کمتری بر می دارد.
تحلیل نتایج انتخابات
شکست حزب "جنبش ملی متحد" به رهبری ساکاشویلی رئیس جمهوری گرجستان درمهمترین انتخابات تاریخ این کشور از زمان استقلالش درسال 1991، وضعیت بدی را برای آینده سیاسی آقای ساکاشویلی بوجود آورد. زیرا او به دلیل آنکه برای دو دوره متوالی کاندیدای ریاست جمهوری گرجستان بوده بر طبق قانون اساسی دیگر نمی توانست برای بار سوم در اکتبر 2013 خود را کاندیدا کند. به همین دلیل با استفاده از تجربه دیگر روسای جمهوری کشورهای استقلال یافته از فروپاشی شوروی، تلاش کرد راه حل به ظاهر دموکراتیک تری را بر گزیند. ساکاشویلی با کمک متحدان خود در پارلمان گرجستان قانون اساسی را تغییرداد. با انکه او انتظار داشت حزب "جنبش ملی متحد " با کسب اکثریت کرسی ها در انتخابات روز دوشنبه بتواند زمینه را برای نخست وزیری او در بعد از پایان دوره ریاست جمهوری اش فراهم سازد، اما از آنجا که در بازیهای قدرت درجهان سیاست، دست بالای دست زیاد است برخلاف انتظارش " بیدزینا ایوانیشویلی"، رهبرائتلاف «رویای گرجی» توانست به پیروزی دست یابد. در واقع ائتلاف مخالفان دولت در گرجستان با استفاده از ثروت تقریبا شش میلیارد دلاری آقای ایوانیشویلی که بیشتر آن را در روسیه بدست آورده است، توانست هر آنچه را که ساکاشویلی برای آینده خود رشته بود، پنبه کند. اکنون ساکاشویلی مجبور است یکسال باقی مانده دوران ریاست جمهوری اش را با نخست وزیری به پایان برساند که در بسیاری از زمینه ها از جمله سیاست خارجی با او اختلاف دارد. این موضوع به ویژه برای او از آن جهت بیشتر سخت و ناگوار است که ایوانیشویلی حامی نزدیک کردن تفلیس و مسکو است.
ساکاشویلی رئیس جمهور گرجستان در سال 2008 بر سر جدایی طلبی اوستیای جنوبی و آبخازیا و حمایت مسکو از آنها، با روسیه وارد جنگ شد. او در چهار سال گذشته مناسبات بسیار تیره ای با روسیه داشت. اکنون او باید این وضعیت را با نخست وزیر منتخب پارلمان دنبال کند که قدرت بیشتری در تصمیم گیری های اساسی کشور خواهد داشت. زیرا درعمل ساکاشویلی باید به عنوان یک مقام تشریفاتی نظاره گر نزدیک شدن کشورش با روسیه باشد.
البته باید توجه داشت که این به معنای تغییری فوری در رویکرد سیاست خارجی گرجستان از سوی غرب به سمت روسیه نخواهد بود . زیرا ایوانیشویلی علاوه بر آنکه با روسها میانه خوبی دارد، به دنبال توسعه روابط با اتحادیه اروپا و امریکا هم خواهد بود. او به عنوان یک تکنوکرات حرفه ای در سالهای گذشته آموخته است چگونه به اصطلاح وسط لحاف بخوابد و دیپلماسی موازنه مثبت را در روابط با واشنکتن، مسکو و بروکسل برقرار سازد. اما بی تردید می توان گفت یکی از نتایج اصلی پیروزی مخالفان آقای ساکاشویلی در انتخابات روز دوشنبه بهبودی نسبی مناسبات میان تفلیس و مسکو خواهد بود. درواقع می توان گفت متقابلاً امریکایی ها نیز بازندۀ انتخابات روز دوشنبه در گرجستان بودند، زیرا متحد خوبی را در قفقازجنوبی از دست داده اند.
دربارۀ نتایج اقتصادی انتخابات روز دوشنبه نیزمی توان گفت با وجود آنکه در هشت سال گذشته وضعیت اقتصادی گرجستان بهبود نسبی در مقایسه با گذشته داشته است، اما به دلیل جنگ با روسیه و ادامه اختلاف ها با اوستیای جنوبی و آبخازیا، هنوز ثبات لازم برای جذب سرمایه گذاری بیشتر در گرجستان فراهم نشده است. اکنون با پیروزی میلیاردری که خود به تنهایی درحدود یک سوم کل بودجه کل گرجستان را در لیست دارایی های خود دارد؛ این امیدواری بوجود آمده که شاید او با توجه به نفوذ و امتیازاتی که دارد، بتواند وضعیت اقتصادی گرجستان را بهبود بخشد و گرجستان را به قطب جدید اقتصادی در قفقاز جنوبی تبدیل کند. بدون شک انتقال مسالمت آمیز قدرت در گرجستان و گردش مسالمت آمیز نخبگان در این کشور ساحلی دریای سیاه، فضای مناسبی را برای جذب سرمایه گذاری و ایجاد ثبات سیاسی و اقتصادی در گرجستان فراهم می کند.
تاثیر انتخابات بر مناسبات با ایران
روابط اقتصادی ایران با گرجستان طی 2 سال اخیر بسیار بهبود یافته است. بعد از محدودیت هایی که امارات متحدۀ عربی برای بازرگانان ایرانی به وجود آورد، بازرگانان ایرانی به سمت سایر کشورهای منطقه ازجمله گرجستان روی آوردند و تلاش دارند که در این کشور بتوانند سرمایه گذاری کنند و سطح مبادلات اقتصادی بین دو کشور گسترش یابد. دولت گرجستان نیز تسهیلات زیادی برای این امر به وجود آورده است. با توجه به منافع اقتصادی موجود میان دو کشور و نیز موضع متعادل تر نخست وزیر آینده به احتمال زیاد روابط دو کشور در سطوح اقتصادی گسترش بازهم بیشتری خواهد داشت.
برآیند
پیروزی ائتلاف موسوم به "جنبش رویای گرجی" بیش از انکه ناشی از جوسازی های خبری رسانه ها درآستانه انتخابات باشد، تحت تاثیر نیاز اکثریت مردم گرجستان به تغییر بود. آقای ساکاشویلی دوره اش به سرآمده بود و دیگر نمی توانست صرفاً با سردادن شعارهای ضد روسی برای حزب تحت رهبری اش مشروعیت کسب کند. به همین دلیل افشای ماجرای فیلم شکنجه زندانیان در یکی از زندان های گرجستان، تنها بهانه ای شد تا مخالفان آقای ساکاشویلی بتوانند بستر تبلیغاتی علیه دولت را با برگزاری تظاهرات چند ده هزار نفری در آستانه انتخابات بوجود آورند. اما اگر ضعف های اقتصادی ومدیریتی بویژه درارتباط با جدایی اوستیای جنوبی و ابخازی نبود، این فیلم نمی توانست تا این میزان بر روند انتخابات تاثیرگذار باشد. مردم گرجستان با رأی خود در انتخابات روز دوشنبه پیام ویژه ای هم برای کاندیداهای انتخابات ریاست جمهوری اکتبر سال 2013 داشتند که بی شک این پیام برای هواداران رابطه نزدیک با امریکا و اتحادیه اروپا بیشتر قابل توجه است، زیرا دولت آینده دیگر متحدی برای آنها در قفقاز جنوبی نخواهد بود و غرب نمی تواند از اهرم گرجستان برای فشار بر روسیه استفاده کند.
*کارشناس آسیای میانه و قفقاز
49263
نظر شما