انتخاباتی که معادلات بازی را تغییر داد

عادل عبدالمهدی*

تاریخ کردستان پیمودن مسیر متفاوتی را آغاز کرده است. تاریخی که انتخابات اخیر پارلمانی این منطقه را رقم زده است. تجربه ای که بی شک بر حرکت کلی عرصه سیاسی عراق نیز تاثیر مستقیم می گذارد. من از هوادران علم "آینده شناسی" هستم. این یادداشت را نیز در زمانی می نویسم که انتخابات پارلمانی کردستان برگزار شده است. انتخاباتی که در مناطق مختلف کردنشین عراق برگزار شد و اتفاقا با استقبال گسترده ای روبه رو شد و تحولی جدید را برای کردستان رقم زد.

اول از همه باید گفت که نسبت مشارکت در انتخابات خوب بود، نه فقط از لحاظ افزایش آمار رای دهندگان بلکه همچنین به دلیل فضای حماسه و رقابتی که میان 27 جریان و 1125 نامزدی که برای تصاحب 100 کرسی مجلس به وجود آمد، البته از این تعداد کرسی 11 کرسی مربوط به جریان های قومی و دینی خاص است (نمی گویم اقلیت ها که این واژه تعریف خاصی دارد که در این جا نمی گنجد).

دوم، شمار رای دهندگان به 2.8 میلیون نفر رسید. شبهاتی وجود دارد مبنی بر این که نزدیک به 350 هزار اسم تکراری است یا از نام افراد مرده استفاده شده و از این دست تخلفات. اما از اتفاقات جدید این انتخابات استفاده از سیستم اثر انگشت الکترونیکی بود تا از میزان تقلب کاسته شود. که البته اعتراضاتی را هم برانگیخت که نشان می دهد باید نظام انتخاباتی پیشرفت کند و در رای گیری کاغذی دقت بیشتری اعمال شود. این مساله می تواند سهم به سزایی در پیشرفت نظام انتخاباتی کشور عراق به طور عموم داشته باشد. در این میان برخوردهایی نیز ممکن است رخ دهد که هر چه باشد باز هم بهتر از جنگ داخلی و کودتاها و تروریسم و خشونت است.

سوم، حزب "بارت" یا همان حزب دموکراتیک کردستان به ریاست مسعود بارزانی 40 کرسی به دست آورده و حزب "الیکتی" یا همان حزب اتحادیه میهنی به ریاست مام جلال طالبانی و حزب "گوران" یا تغییر به ریاست نوشیروان مصطفی که روزگاری از متحدان مام جلال بود و چند سالی است از او جدا شده و ساز مخالف با وضعیت فعلی کردستان کوک می کند، هر دو با هم 40 کرسی به دست آوردند. شگفتی ساز این انتخابات حزب گوران است که بعد از حزب دموکراتیک توانسته جایگاه دوم را به دست آورد و به همین اندازه شگفت آور شکست حزب دموکراتیک به ریاست مام جلال است که در بهترین حالت سوم شد.

چهارم، کرسی های باقی مانده میان اتحاد اسلامی کردستان و جمعیت اسلامی که هر دو از جریان های اسلامی کرد هستند، تقسیم خواهد شد. آنها در حال حاضر 13 کرسی در اختیار دارند که پیش بینی می شود این بار سهم آنها به بیست کرسی افزایش یابد. نیروهای چپ و محلی نیز همان تعداد کرسی که به دست آوردند را حفظ خواهند کرد.

نکته پنجم این است که به رغم این که حزب دموکراتیک کردستان با مجموعه کرسی های احزاب اتحاد میهنی و گوران به یک اندازه کرسی در اختیار دارد (تعداد کرسی های "کوتا" نزدیک به "بارت" است) اما چون اکثریت را در اختیار ندارد باز هم برای تشکیل دولت نیاز به ائتلاف با حزب اتحاد میهنی دارد که به رغم توافق برای همکاری مشترک که قبل از برگزاری انتخابات بر سر آن توافق کرده بودند باز هم معادلات پیچیده و حساس عرصه سیاست داخلی کردها را تغییر خواهد داد. به ویژه حزب اتحادیه میهنی که به دلیل بیماری رئیس جمهور مام جلال طالبانی و نبود او در عرصه سیاسی کشور وارد مرحله پیچیده ای از محاسبات و حساسیت های داخلی خواهد شد و رابطه تازه ای را با هم پیمانان و رقبایش رقم خواهد زد. با توجه به موازنه ها و جایگاهی که در گذشته این حزب داشت با انتخابات اخیر لرزه ای میدانی بر اندام این حزب افتاد. موازنه های جدید انتخاب های مختلفی را به وجود می آورد که تاثیر مستقیم بر تشکیل دولت مشارکتی گسترده یا محدود خواهد گذاشت. در این میان انتظار می رود که اختلاف ها در داخل پارلمان و دولت باقی بماند و از کشیده شدن آن به خیابان ها خودداری شود. از این به بعد پیش بینی می شود که موازنه های سیاسی میان حزب دموکراتیک کردستان، اتحاد میهنی و گوران دست خوش تحول شود که بی شک بر دیگر نیروهای سیاسی عراقی و موازنه های حاکم بر کشور تاثیر مستقیم خواهد گذاشت.

ششم، انتخابات اخیر در آخر اداره اقلیم را به همان شیوه تاریخی سابقش رقم خواهد زد. همان شیوه شجاعانه ای که توانست رهبران تاریخی بزرگ با کفایتی را به منصه ظهور برساند که زمام رهبری قوم را به دست بگیرند و نقشه های سیاسی نه تنها برای کردها بلکه برای همه عراق ترسیم کنند. حکومت ابزارها و موسسه های کاملا مختلفی را می طلبد و شرایط دموکراتیک برای رهبران و سیاستمداران سخت تر از زمان انقلاب با همه قربانی ها و سختی های آن است.

آخر این که این انتخابات نقشی مهم در ترسیم خطوط قدرت های کردستانی از یک سو و تجربه دموکراتیک عراق و موازنه های بعد از انتخابات ملی از سوی دیگر ایفا کرده است.

یادداشت اختصاصی عادل عبدالمهدی، معاون مستعفی رئیس جمهوری عراق که به طور اختصاصی برای خبرآنلاین نگاشته است.

ترجمه: سید علی موسوی خلخالی
52262